«کاسیوس مارسلوس کلی جونیور» فقط دوست داشت «محمدعلی» خطاب شود و اگر کسی، بهخصوص حریفی، او را با نامی که دوست داشت صدا نمیزد، گویا گور خود را کنده بود…آغاز فعالیت ورزشی او با مدال طلای بوکس در المپیک 1960 رم نگاه همگان را به سمت او خیره کرد. بعدازآن آموزش بوکس حرفهای را زیر نظر «آنجلو داندی» ادامه داد و همزمان در همان سالها بود که عقاید مذهبی خود را بعد از آشنایی با «الیجا محمد» (سیاستمدار ایالت متحده آمریکا) اعلام کرد و به دین اسلام گروید.
اسطوره بوکس جهان در 21 سال زندگی حرفهای خود 56 برد و تنها پنج باخت داشت. در شجاعت بیبدیل او امتناع ورزیدن از حضور در ارتش آمریکا در 1966 برای مقابله و جنگ علیه ویتنام را میتوان شروعی از سرکشیهای او علیه حکومت وقت آمریکا نام برد. این مسئله تا مدتها بر سر زبان همگان بود… محرومیت پنج سال برای محمدعلی، او را به فردی سمپات و کاریزماتیک برای علاقهمندان بوکس و هوادارانش بدل کرد.
محمدعلی برای امتناعورزیدنهایش دلایلی داشت. او اظهار کرده بود: دههزار مایل از خانه دور شوم، یونیفرم بر تن کنم و بر سر آدمهایی بمب و گلوله بریزم که به من کاکاسیاه نمیگفتند و مانند سگ با من رفتار نمیکردند؟ نه؛ من دههزار مایل از خانه دور نمیشوم که در کشتار و قتلعام ملت فقیر دیگری همراهی کنم. کمک نخواهم کرد تا اربابان بردهدار سفیدپوست سلطه خود را بر مردم تیرهتر جهان ادامه دهند. امروز چنین شری باید ریشهکن شود. به من هشدار داده شده
که با این موضعگیری، میلیونها دلار ضرر خواهم کرد؛ اما من این را پیشتر گفتم و بازهم میگویم؛ دشمن واقعی من همینجاست. من دینم، مردمم و خودم را خوار و خفیف نمیکنم که ابزاری باشم برای آنهایی که میخواهند مردمی را که برای عدالت، آزادی و برابری خود میجنگند، به بردگی بگیرند. اگر فکر میکردم که این جنگ قرار است برای ۲۲میلیون نفر از مردمم آزادی به ارمغان آورد، کسی لازم نبود اعزامم کند، خودم فردا داوطلب میشدم. من چیزی برای از دست دادن ندارم و پای باورهایم ایستادهام. زندانیام میکنید؟ خب که چی؟ ۴۰۰ سال است که ما اسیر بودهایم. چهارپنج سال بیشتر را هم دوام میآورم. این موضوع به همراه مبارزههای قهرمانانه او، بهخصوص جدال نفسگیر در پانزده راند با «جو فریزر»، از او وجهی دراماتیک ساخت تا به امروز بشود از او صحبت کرد و زندگی و احوالاتش را مرور کرد؛ اما سینما بهترین ثبتکننده تاریخ برای خلق لحظههای دراماتیک بود. در زیر به بخشی از فیلمهایی که بار دیگر چهره محمدعلی کلی را برای مخاطبان سینما خلق کرد، اشاره میکنیم:
محمدعلی و پرده نقرهای
اولینفیلم درباره این ستاره ورزشی در 1971 با عنوان «علی مبارز» به کارگردانی مشترک «ریک باکستر» و «ویلیام گریواس» ساخته شد که ماجرای آن حول محور اولین تقابل او با «جو فریزر»، مهمترین رقیبش و جنجالهای خارج از رینگ بود. در این فیلم «محمدعلی کلی» و «جو فریزر» در نقشهای خودشان بازی کردند. دومین فیلم با حضور «کلی» در نقش خودش در 1977 به کارگردانی «تام گریس» رقم خورد که درباره زندگی او پس از المپیک 1960 تا کسب مجدد قهرمانی سنگینوزن جهان و بازپسگرفتن قهرمانی از «جو فورمن» بود.
مستند «وقتی ما پادشاه بودیم» در 1996 بــه کارگردانی «لئون گست» ساخته شد که به مسابقه مشتزنی دسته سنگینوزن جهان بین «محمدعلی کلی» و «جورج فورمن» میپرداخت. این مسابقه که در سیام اکتبر 1974 برگزار شد، با نام «غرش در جنگل» شناخته میشود. در این فیلم، افراد مشهوری چون «جیمز براون»، «بیبی کینگ»، «نورمن میلر» و «اسپایک لی» حضور دارند. نمایش فیلم «وقتی ما پادشاه بودیم» در 1994 با استقبال منتقدان مواجه شد و این فیلم در همین سال جایزه اسکار بهترین فیلم مستند بلند را دریافت کرد. «علی: قهرمان آمریکایی» به کارگردانی «لئون ایکاسو»، فیلم تلویزیونی زندگینامه «محمدعلی کلی» در سال 2000 بود که بیشتر از طریق فلشبک به زندگی او زمانی که هنوز مسلمان نشده بود،
میپردازد. این فیلم که در آن «دیوید رامسی» در نقش محمدعلی بازی میکند، شامل جدال معروف قهرمانی جهان در 1974 با «جورج فورمن» نیز میشود. فــیــلــم «عـلــی» مـحــصــول سال 2001 ساخته «مایکلمان»، یکی از منحصربهفردترین فیلمها درباره «محمدعلی کلی» است؛ چراکه برخلاف اغلب آنها در قالب مستند ساخته نشده است. این فیلم به روایت زندگی این بوکسور در خلال سالهای 1964 تا 1974 میلادی پرداخته و در آن «ویل اسمیت»، بازیگر معروف آمریکایی، در نقش محمدعلی به ایفای نقش پرداخته و برای این نقش نامزد اسکار بهترین بازیگر مرد سال 2001 شده است.
در مستند «رودرروی علی» که در سال 2009 توسط «پیت مک کورماک» ساخته شد، زندگی این ستاره دنیای مشتزنی از زبان 10 نفر از مهمترین رقبای او روایت میشود که به ستایش از او در طول دوران حرفهای ورزشیاش میپردازند. این فیلم درنهایت به جمع نامزدهای نهایی بخش مستند اسکار راه یافت؛ اما موفق به کسب جایزه نشد.
مستند «مـحاکمه محمـدعلی» ساخته «بیل سیگل» در 2013 روایتگر مسلمانشدن او و همچنین امتناعش از حضور در جنگ ویتنام است. در این مستند به واکاوی عقاید کِلی درباره نابرابری نژادی و همچنین مذهب پرداخته شده است. اما مستند «من علی هستم» جدیدترین فیلم درباره قهرمان سه دوره بوکس سنگینوزن جهان است که در 2014 به کارگردانی «کلر لوئینس» ساخته شد.
این کارگردان با استفاده از فایلهای صوتی مصاحبه با کِلی و خانوادهاش، روایتی مستند از داستان زندگی او ارائه میدهد. در این پروژه سینمایی «مارک تایسون» و «جورج فورمن»، از قهرمانان پرآوازه بوکس جهان نیز مقابل دوربین رفتهاند. دوربین سوبژکتیو به اعماق وجودی کلی اشاره میکند که همان روحیه مبارزهطلبی اوست، دوربین در خیلی از لحظات از پشت سر او و در برخی مواقع هم بهصورت اتوبیوگرافیک به معرفی این شخیت میپردازد. محمدعلی از ورزشکارانی است که در آمریکا نزد فیلمسازان آمریکایی و اروپایی محبوبیتی خاص داشت. بـیشتر بازیگران و کارگردانان هالیوودی لحظاتی در کنار قرارگرفتن را برای خود افتخار میدانستند. عکسی که سرجیولئونه و رابرت دنیرو با او انداختند، به شوقی در درون آنها اشاره دارد.
