والدین چه وظایفی در این باره دارند؟ رایحه صنعتگر، روانشناس کودک در گفتوگو با «اصفهان زیبا آنلاین» معتقد است: در قضیه فرزندپروری والدین معمولا پس از بروز یک اتفاق مداخلهگری خود را آغاز میکنند و نه پیش از آن، درحالیکه آنها نباید این ریسک را بکنند؛ برای مثال، اکنون که میدانند حجم زیادی از اخبار را کرونا و مرگ و میر ناشی از آن تشکیل میدهد (که همراه با تصاویر و فیلمهای دلخراش است)، نباید اجازه بدهند کودکان به تماشای اخبار بنشینند.
این روانشناس در ادامه با اشاره به اینکه فرآیند فرزندپروری باید به درستی انجام شود، تصریح میکند: ممکن است والدین در سالهای اولیه پس از به دنیا آمدن کودکانشان به مهارتهای فرزندپروری آگاه نباشند، ولی از سن پنج سالگی به بعد، آگاهی از این مهارت اهمیت بسیار زیادی دارد. والدین باید بدانند با کودک خود چگونه رفتار کنند.
سبک قاطعانه داشته باشید
صنعتگر با بیان اینکه یکی از استانداردترین سبکهای فرزندپروری سبک قاطعانه است، میافزاید: به این معنا که والدین به موقع تشخیص دهند مهربانی از خود نشان دهند یا قاطع عمل کنند. البته داشتن قاطعیت به معنای اعمال خشونت نیست بلکه پدر و مادرها باید قوانینی را برای کودکان وضع کنند و به واسطه آن محدودیتهایی را به وجود آورند. اگر به هر دلیلی این سبک جا نیفتد و خانوادهها نتوانند قوانین وضع کنند با مشکل روبه رو خواهند شد. زیرا کودک باید تبعیت از قانون را یاد بگیرد و بداند در صورتی که قوانین وضع شده از سوی پدر و مادرش را نپذیرد، باید پیامدهایی را متحمل شود. درحالیکه اگر این اتفاق نیفتد، در مواقع بحرانی خانوادهها با مشکلات و چالشهای زیادی روبه رو میشوند؛ چرا که توانایی وضع قانون را نخواهند داشت و کودک نمیتواند ارتباط لازم را با آنها برقرار کند و به همین دلیل نیز ظرف مهربانی والدین خالی میماند. والدی میتواند در مواقع بحرانی مثل همین کرونا از خود قاطعیت نشان دهد که ظرف مهربانیاش اشباع شده باشد.
به گفته این روانشنانس، بسیاری از خانوادهها اما در این باره قصور میکنند. وقتی با جامعهای مواجه هستیم که نقش رسانهها در آن را نمیتوان به هیچ وجه حذف کرد، پس والدین در کنار بقیه مهارتهای خود باید قدرت تشخیص رسانه خوب و بد را داشته باشند. در این صورت است که میتوانند برای کودکشان محدودیت ایجاد کنند.
او ادامه میدهد: به هرحال رسانه، تریبونی است که دولت و… در راستای منافع خود از آن استفاده میکنند، بنابراین ممکن است رسانه در برخی از امور تربیتی با والدین هماهنگ نباشد، پس والدین باید خودشان بایدها و نبایدها را بشناسند و براساس آن تصمیمگیری کنند.
به گفته صنعتگر، از سوی دیگر رسانهها نیز قبل از پخش تصاویر و فیلمهای تکان دهنده باید به خانوادهها هشدار دهند که این محتوا مناسب سن کودکان نیست.
او با اشاره به اینکه کرونا همه جهان را درگیر سوگ و فقدان کرد، بیان میکنند: یکی از راهکارهایی که میتواند به کمک کودکان بیاید، پناه بردن به داستان و کتاب است؛ کتابهایی در رابطه با سوگ. والدین برای یافتن این کتابها باید از افراد متخصص و مورد اعتماد کمک بگیرند.
این روانشناس با اشاره به اینکه زمانی گفته میشد، کودکان 4 تا 6 سال، سوالهای ماورایی میپرسند، میگوید: اما اکنون و با شیوع کرونا همه تقریبا سوالهای ماورایی دارند که کرونا چیست و چگونه آمده و…. ؟ والدین باید به کودکان اجازه بدهند همه سوالهای خود را بپرسند؛ البته معمولا آنها این کار را انجام نمیدهند، چون از عواقب آن نگران هستند و به همین دلیل میخواهند خیلی زود کودک را قانع کنند؛ درحالیکه کودک آنقدر دیده و شنیده که سوالهای متعدی در رابطه با کرونا در ذهنش شکل گرفته. پس والدین نباید این موضوع را انکار کنند. در قدم بعدی والد میتواند به صورت تعاملی به فرزندش پاسخ دهد؛ برای مثال بپرسد «خودت چه فکر میکنی؟» این سوال باعث میشود تا والدین از سطح آگاهی کودکشان درباره کرونا اطلاع یابند و اطلاعات اضافهتر به آنها ندهند.