طبق فرموده نبی اکرم (صلی الله علیه و آله)شــب قــدر بهعنـــوان هــبـــــهای از ســـــوی خداوند متعال بر امت اسلام عرضه شد. این موضوع زمینه طرح پرسشهایی است؛ مانند اینکه مگر شب قدر در دوران قبل از بعثت نبی مکرم اسلام وجود نداشت؟
آن طور که روایات و آیات قرآن اشاره میکنند، شب قدر نیز مانند بسیاری از احکام اعتقادی دیگر از زمان حضرت آدم علیهالسلام بهعنوان اولین انسان و نخستین پیغمبر خدا وجود داشته است و هر سال در شب قدر، امور مردم بر نبی خدا عرضه میشد. اما گویا جلوهگری برکات و فضایل شب قدر برای مسلمانان بیشتر شده و خدای رحمان، برکات ویژهای را برای امت اسلام در نظر گرفته است.
نزول قرآن کار مهم و بزرگی است؛ اما در شب قدر اتفاق افتاده است. انا انزلناه فی لیلة القدر؛ یعنی اول شب قدر بوده و بعد قرآن در آن نازل شده است. دلیل بهتر آیات بعدی است که به توضیح چیستی شب قدر میپردازد.لیلة القدر خیر من الف شهر، تنزل الملائکة و الروح فیها باذن ربهم من کل امر، سلام هی حتی مطلع الفجر. «انزلناه» فعل ماضی است؛ یعنی نازل کردیم و تمام شد. اما در معرفی شب قدر میگوید: «تنزل»، فعل مضارع است؛ یعنی هنوز نازل میکنیم. یک عملی در این شب هر سال تکرار میشود و در توضیح عظمت این شب این عمل را بیان میکنند.
«الملائکه» یعنی «کل ملائکه» این الف و لام در زبان عربی معنای «کل» میدهد؛ و «الروح» همان رئیس ملائکه است. در آن شب همه اینها متوجه زمیناند و فرود میآیند. چه واقعهای رخ میدهد؟ چه شده که همه دارودسته خدا درصحنه عالم متوجه زمیناند؟ هرسال؟ همه؟ از تمام آسمانها؟ بهسوی زمین؟ یعنی هر خبری هست اینجاست و در عوالم بالا خبری نیست!مفهموم امر
در ادامه سوره آمده است: «من کل امر» که واژه امر در دو جای دیگر قرآن نیز آمده است: یکی «انما امره اذا اراد شیئا ان یقول له کن فیکون» و دیگری «ائمة یهدون بامرنا».علامه طباطبایی از اولی این را استفاده میکند که معنای این «امر» هر شیئی است که وجود داشته باشد (امر تکوینی). و از آن استفاده میکند که آیه «ائمة یهدون بامرنا» امامت را بیان میکند؛ یعنی آنها همهٔ موجودات عالم را هدایت تکوینی میکنند و در شب قدر تکلیف این امر مشخص خواهد شد.در روزگار پیامبر اکرم (ص) محل نزول فرشتگان در شب قدر، آستان نبی مصطفی صلیاللهعلیهوآله بوده است و این امر برای همگان مقبول است؛ اما در دوران حاضر آن رئیس حقیقی و فرمانده زمینی و ذاتی عالم که خداوند متعال همه را به سراغ او میفرستد، وجود مقدس صاحبالزمان، حضرت مهدی (عج) است. اوست که قرار است همه تصمیمات منجز و معلق عالم؛ یعنی قضا و قدر به دستش برسد و از مجرای او جاری شود. شب قدر، شب اوست؛ یعنی اگر تا به صبح مناجات کنیم و قرآن بر سر بگیریم اما از او غافل باشیم، بیراهه میرویم. این ایام همه عطش داریم؛ اما نمیدانیم به کدام حلقه وصل شویم. آن حلقه گمشده ما، امام ماست.تجلی خلافت خلیفه الهیحقیقت دین معرفت امام (حجت خدا) است. شب قدر شب تجلی خلافت خلیفة الهی است. خلافت او در این شب تجلی میکند. تمام گردانندگان عالم هستی (من کل امر) بر او نازل میشوند.نکند همه عالم از دیو تا فرشته و جبرئیل متوجه او باشند و ما متوجه جای دیگر! در مرام تمام امامان است که حتما سلام ما را پاسخ دهند. عرضه بداریم… سلام فرمانده، سلام بر مهدی(عج).
یا أَیهَا الْعَزِیز مَسَّنَا وَأَهْلَنَا الضر وَجِئْنَا ببضَاعَة مُزْجَاة فَأَوْف لَنَا الْکیل وَتَصَدَّقْ عَلَینَا إِنَّ الله یجْزِی الْمُتَصدقِین.