به گزارش اصفهان زیبا؛ ونزوئلا یکی از کشورهایی است که طی سالهای گذشته همچون ایران با فشارهای زیادی از جانب آمریکا در قالب اعمال تحریمهای سختگیرانه روبهرو بوده است. در چنین شرایطی اما ارتباط ایران با ونزوئلا به دلیل دارابودن این کشور منابع خدادادی و ثروت طبیعی زیاد و از همه مهمتر بازار مصرف چندمیلیونی، میتواند یکی از بهترین راهکارهای برای گذر از دوران سخت تحریم باشد؛ چراکه همواره این کشور هم برای بهبود وضعیت کشور خود سیاستهای تعامل بیشتر با شرق و کشورهایی همچون ایران و چین و روسیه را دنبال میکند. در جهت آشنایی بیشتر با این فرصتها و روشنسازی نقش تعاملات کشور و البته شهر اصفهان در ارتباط با ونزوئلا و با نگاه به ظرفیتهای قابلاستفاده این کشور گفتوگویی داشتیم با محمد قضایی پاکدهی، مدیرعامل بانک مشترک ایرانونزوئلا تا شناخت بیشتر از ظرفیتهای این کشور با هدف گسترش همکاریهای مشترک مالی و اقتصادی داشته باشیم و در ادامه نقش بانک مشترک ایران و ونزوئلا را در توسعه روابط اصفهان با این کشور بررسی کنیم؛ اینکه اصفهان چگونه میتواند در بستر روابط دو کشور تعالات بینالمللی خود را در حوزههای مختلف توسعه بخشد و با توجه به ظرفیتهای خود و کشور ونزوئلا از طریق این بانک رشد اقتصادی چشمگیری را رقم بزند.
بانکی که از نمونههای موفق در این زمینه به شمار میرود و نقش مهمی در تأمین مالی پروژههای صنعتی، کشاورزی و انرژی در ایران و ونزوئلا دارد و برای شهرهایی همچون اصفهان که از قطبهای صنعتی و گردشگری ایران به شمار میرود، میتواند تسهیلات ویژهای برای توسعه پروژههای زیربنایی و جذب سرمایهگذاریهای بینالمللی فراهم کند و درعینحال از طریق شناسایی نیازهای مشتریان، جذب و تجهیز منابع مالی از بازارهای پول و سرمایه داخلی و خارجی، زمینه لازم برای حضور و توسعه فعالیتهای تجار، سرمایهگذاران و فعالان سایر بخشهای تولیدی و خدماتی دو طرف را در سطح بینالمللی فراهم میکند؛ فضایی که مطمئنا در شرایطی که محدودیتهای ارزی یا تحریمها وجود دارد، به کاهش وابستگی نظام بینالمللی کمک میکند و رشد اقتصادی شهر اصفهان و ایران را بهنوعی تسریع میبخشد.
در شرایط فعلی اقتصادی ایران و با وجود تحریمها چه فرصتهایی در ارتباط با ونزوئلا در زمینههای مالی و تجاری و کشاورزی و … برای ما وجود دارد؟
باید عنوان کنم که ونزوئلا، بهعنوان یکی از کشورهای مهم آمریکای لاتین، ظرفیتهای زیادی برای همکاریهای دیپلماتیک، مالی و تجاری با ایران دارد. این کشور با منابع غنی نفت و گاز، شرایط استراتژیکی برای توسعه روابط اقتصادی و سیاسی ارائه میدهد که به برخی از ظرفیتهای موجود اشاره خواهم کرد؛ یکی از این ظرفیتها، ظرفیتهای مالی و بانکی و راهاندازی کانالهای مالی مستقل است که به دلیل تحریمهای اقتصادی مشترک علیه ایران و ونزوئلا، امکان ایجاد مکانیسمهای مالی مستقل مانند سیستمهای پرداخت دوجانبه و استفاده از ارزهای ملی برای تسویهحسابهای تجاری وجود دارد.
دوم همکاری در فینتک یا فناوریهای بانکی است که با توجه به محدودیتهای دسترسی به سیستمهای مالی جهانی، همکاری در توسعه سیستمهای مالی دیجیتال و ارزهای دیجیتال میتواند راهحلهایی برای تسهیل تبادلات مالی فراهم کند. در زمینه تجاری هم صادرات نفت و فرآوردههای پتروشیمی و همکاری دوجانبه این کشور برای ما حائز اهمیت است؛ زیرا ونزوئلا بزرگترین ذخایر نفتی جهان را در اختیار دارد و ایران در زمینه پالایش و پتروشیمی فناوریهای پیشرفتهای دارد.
همکاری در این حوزه میتواند به انتقال فناوری و تولید محصولات مشترک منجر شود. در قسمت کشاورزی هم ونزوئلا نیازمند توسعه زیرساختهای کشاورزی و تأمین مواد غذایی است و ایران میتواند در این حوزه از طریق صادرات محصولات کشاورزی و یا انتقال دانش فنی، نقش مؤثری ایفا کند. یکی دیگر از ظرفیتها صنعت خودرو و ساختوساز است که ایران تجربه خوبی در صادرات خودروهای ارزانقیمت و توسعه پروژههای مسکن دارد. این ظرفیتها میتواند برای توسعه زیرساختهای ونزوئلا مورداستفاده قرار گیرد. در ادامه هم باید به محصولات دارویی و تجهیزات پزشکی اشارهکنم؛ چون ونزوئلا با مشکلاتی در حوزه سلامت و تأمین دارو مواجه است و ایران میتواند در زمینه صادرات دارو، تجهیزات پزشکی و ایجاد خطوط تولید محلی کمک شایانی کند.
از ظرفیتهای روابط در قالب دیپلماسی با ونزوئلا هم بگویید.
در درجه اول اتحاد در برابر تحریمهاست که هر دو کشور تحتفشار تحریمهای اقتصادی هستند و همکاری در سازمانهای بینالمللی میتواند به کاهش اثرات این تحریمها کمک کند و دیگری هم تقویت نقش در جنبش عدم تعهد است که ونزوئلا و ایران بهعنوان اعضای فعال جنبش عدم تعهد میتوانند در تقویت دیپلماسی چندجانبه و حمایت از توسعه کشورهای درحالتوسعه همکاری کنند. مورد قابل اشاره دیگر هم دیپلماسی فرهنگی با اشتراکات فیمابین در مقاومت در برابر نفوذ غرب و تقویت روابط فرهنگی که زمینهسازی برای تعاملات اجتماعی میان دو ملت است.
آیا ظرفیتهای قابل همکاری شناسایی شدهاند؟ از چه ظرفیتهایی تاکنون استفاده شده است؟
ایران و ونزوئلا به دلیل شباهتهای جغرافیایی، اقتصادی، و سیاسی، ظرفیتهای فراوانی برای همکاری دارند. این ظرفیتها در بخشهای مختلفی ازجمله انرژی، صنعت، کشاورزی، تجارت و دیپلماسی قابلشناسایی هستند. در همین راستا به ظرفیتهای موجود و ظرفیتهای استفادهشده میپردازم. از ظرفیتهای موجود باید اول به نفت و گاز اشاره کرد؛ زیرا ونزوئلا بزرگترین ذخایر نفتی جهان را دارد و ایران در زمینه فناوریهای پالایش و صادرات فرآوردههای نفتی متخصص است. همکاری در این بخش میتواند به توسعه زیرساختهای نفت و گاز ونزوئلا و صادرات مشترک کمک کند.
کشاورزی دومین حوزه مورداشاره من است؛ به جهت اینکه ونزوئلا منابع طبیعی گستردهای برای کشاورزی دارد؛ اما بهدلیل مشکلات اقتصادی، از این ظرفیت استفاده بهینه نمیشود. ایران میتواند با تأمین ماشینآلات و فناوری کشاورزی به ونزوئلا نقش فعالی در حوزه صادرات این محصولات داشته باشد. در ساختوساز و مسکن نیز ایران تجربه موفقی در پروژههای مسکن دارد (مانند پروژههای مسکن مهر و …) و در این خصوص میتواند به توسعه زیرساختهای مسکونی و صنعتی ونزوئلا کمک کرده و ارزآوری مطلوبی داشته باشد و دیگری صادرات خودروهای ارزانقیمت است که با فناوری مونتاژ خودرو میتواند به تقویت صنعت خودروسازی ونزوئلا کمک کند.
تجارت و سرمایهگذاری نیز در این کشور نتایج خوبی دارد؛ زیرا ونزوئلا نیازمند کالاهای اساسی و مواد غذایی است و ایران میتواند به صادرات کالاهایی مانند دارو، مواد غذایی و محصولات صنعتی بپردازد. نگاه دیگر من به تقویت دیپلماسی اقتصادی با این کشور است که هر دو کشور به دلیل تحریمها میتوانند از مکانیسمهای مشترک مالی و ارزی استفاده کنند. همچنین درخصوص ظرفیتهای ونزوئلا که ایران توانسته از آنها استفاده لازم را ببرد، در ابتدا باید به صادرات فرآوردههای نفتی اشاره کرد.
ایران و ونزوئلا در صادرات مشترک نفت و تبادل فرآوردههای نفتی همکاری داشتهاند. ایران همچنین به توسعه پالایشگاههای ونزوئلا کمک کرده است. در تبادل کالاهای اساسی نیز کشور ما تاکنون در صادرات مواد غذایی و دارویی به ونزوئلا نقش مهمی ایفا کرده است. همچنین در راستای توسعه زیرساختها، شرکتهای ایرانی در برخی پروژههای زیرساختی مانند ساخت مسکن و توسعه صنعت ونزوئلا مشارکت داشته است. حمایت سیاسی و دیپلماتیک هم از دیگر ظرفیتهایی است که ایران و ونزوئلا در سازمانهای بینالمللی مانند جنبش عدم تعهد و اوپک از یکدیگر حمایت کردهاند.
کدام ظرفیتها در ونزوئلا نیاز به توجه بیشتری از سوی ایران و البته اصفهان دارند؟
ظرفیتهای سیستم مالی و ارزی ازجمله ظرفیتهایی است که باید موردتوجه قرار گیرد. ایجاد یک مکانیسم پایدار برای مبادلات مالی و تجاری ضروری است؛ بهعنوانمثال توسعه سیستمهای پرداخت دوجانبه یا استفاده از ارزهای دیجیتال. گسترش تجارت غیرنفتی مورد دیگری است که باید به آن اشاره کرد؛ ظرفیتهای غیرنفتی، مانند صادرات محصولات صنعتی، کشاورزی و دانشبنیان، تاکنون بهطور کامل مورداستفاده قرار نگرفتهاند و نیاز به تقویت دارند.
درخصوص حوزه انتقال دانش و فناوری نیز ایران میتواند در زمینههایی مانند انرژیهای تجدیدپذیر، کشاورزی هوشمند و فناوری اطلاعات دانش خود را به ونزوئلا انتقال دهد. افزایش سرمایهگذاری مشترک از دیگر حوزههای موردتوجه است. ایجاد شرکتهای مشترک در بخشهای مختلف مانند صنعت، معدن، و کشاورزی میتواند به تقویت روابط اقتصادی کمک کند. حوزه گردشگری و تبادل فرهنگی نیز با توجه به روابط نزدیک دو کشور باید موردتوجه قرار گیرد؛ چراکه گردشگری و تعاملات فرهنگی بهعنوان ابزاری برای تقویت روابط اجتماعی و دیپلماتیک به شمار میروند. در آخر دیپلماسی عمومی را میتواند مدنظر قرار دارد؛ همکاریهای رسانهای، دانشگاهی و آموزشی میتواند تصویر مثبتتری از روابط دو کشور به نمایش بگذارد.
با توجه به اینکه شناسایی ظرفیتهای کشورهای مختلف، به خصوص در زمینه اقتصادی از دغدغههای استان اصفهان است، اصفهان در مراودات ایران و ونزوئلا و البته استفاده از ظرفیتهای این کشور چه نقشی دارد؟
استان اصفهان بهعنوان یکی از مهمترین استانهای صنعتی، تجاری و فرهنگی ایران، میتواند نقش مؤثری در تقویت روابط با ونزوئلا داشته باشد. این استان به دلیل زیرساختهای صنعتی پیشرفته، ظرفیتهای اقتصادی متنوع و جایگاه ویژه فرهنگی، ظرفیتهای فراوانی برای مشارکت در مراودات با ونزوئلا دارد. در ادامه بهصورت جزئی از نقش اصفهان در این همکاریها و ظرفیتهای اصفهان در استفاده از این بستر میگویم؛ صنعت فولاد و فلزات: اصفهان یکی از قطبهای اصلی تولید فولاد در ایران است (مانند شرکت فولاد مبارکه).
این استان میتواند در تأمین محصولات فولادی و تجهیزات صنعتی برای زیرساختهای ونزوئلا نقش داشته باشد. صنعت کشاورزی و ماشینآلات: اصفهان با داشتن کارخانههای تولید ماشینآلات کشاورزی میتواند به ونزوئلا در توسعه زیرساختهای کشاورزی کمک کند. این ظرفیت در صادرات ماشینآلات و فناوریهای مرتبط قابلاستفاده است. محصولات صنعتی و شیمیایی: صنایع شیمیایی و تولید محصولات پتروشیمی در اصفهان (مانند پالایشگاه اصفهان) ظرفیت بالایی برای تأمین نیازهای ونزوئلا در این حوزه دارند. هنر و صنایعدستی: اصفهان بهعنوان پایتخت هنر ایران میتواند در دیپلماسی فرهنگی و صادرات صنایعدستی ارزشمند مانند فرش، میناکاری و خاتمکاری نقش ایفا کند. همچنین در راستای نقشهای بالقوه و ظرفیتهای آینده اصفهان میتوان به انتقال فناوری و دانش فنی اشاره کرد.
اصفهان با داشتن دانشگاههای معتبر (مانند دانشگاه صنعتی اصفهان) و پارکهای علم و فناوری، میتواند دانش و فناوری در حوزههای مهندسی، فناوری اطلاعات و کشاورزی را به ونزوئلا انتقال دهد. دیگر مسئله قابلپیگیری توسعه روابط تجاری مستقیم با ایجاد اتاقهای مشترک بازرگانی بین اصفهان و ونزوئلا است که در این رابطه میتوان مسیرهای تجاری مستقیمتری ایجاد کرد. حضور شرکتهای خصوصی اصفهان در بازار ونزوئلا یک گام کلیدی در این مسیر است. مورد بعدی همکاری در حوزه انرژیهای تجدیدپذیر است که شرکتهای فعال در اصفهان میتوانند در زمینه ساخت تجهیزات انرژی خورشیدی و بادی، راهکارهایی برای توسعه انرژیهای تجدیدپذیر در ونزوئلا ارائه دهند.
البته از خدمات فنی و مهندسی هم نباید غافل بود؛ چراکه شرکتهای مهندسی مستقر در اصفهان، که تجربه موفقی در پروژههای بزرگ عمرانی دارند، میتوانند در ونزوئلا در ساخت مسکن، سدسازی و پروژههای زیربنایی فعال شوند. در آخر هم توسعه گردشگری است که اصفهان بهعنوان یکی از مقاصد مهم گردشگری در ایران میتواند با جذب گردشگران ونزوئلایی و معرفی ظرفیتهای فرهنگی، به تعمیق روابط کمک کند. همچنین تبادل تورهای گردشگری و فرهنگی میان دو کشور، نقش اصفهان را پررنگتر میکند.
آیا راهکارهایی برای تقویت نقش اصفهان در مراودات با ونزوئلا مدنظر دارید؟
برگزاری نمایشگاههای مشترک مثل نمایشگاههای تجاری، صنعتی و فرهنگی با تمرکز بر محصولات و خدمات اصفهان میتواند فرصتهای جدیدی برای همکاری ایجاد کند؛ در ضمن راهاندازی و ایجاد دفاتر تجاری یا نمایندگی شرکتهای اصفهانی در ونزوئلا برای تسهیل صادرات کالاها و خدمات و حمایت از استارتاپها و شرکتهای دانشبنیان اصفهان که میتوانند فناوریهای نوین را در زمینههای مختلف مانند کشاورزی، پزشکی و مهندسی به ونزوئلا صادر کنند باید موردتوجه قرار گیرد.
پیشنهاد دیگر من هم برقراری پرواز مستقیم است که همکاری با بخش حملونقل و گردشگری برای راهاندازی خطوط مستقیم حمل بار یا مسافر بین اصفهان و ونزوئلا را توسعه دهد. در آخر باید بگویم استان اصفهان به دلیل توانمندیهای صنعتی، تجاری، فرهنگی و علمی میتواند نقش محوری در تقویت روابط ایران و ونزوئلا ایفا کند. تاکنون ظرفیتهای صنعتی و صادراتی اصفهان تا حدی استفاده شده است؛ اما افزایش انتقال فناوری، توسعه روابط تجاری مستقیم و گسترش دیپلماسی فرهنگی و گردشگری نیازمند توجه بیشتری است. تقویت این همکاریها نهتنها به توسعه روابط بینالمللی کمک میکند؛ بلکه جایگاه اصفهان را بهعنوان یک استان پیشرو در اقتصاد ملی و بینالمللی تثبیت خواهد کرد.
به نقش بانک مشترک ایران و ونزوئلا در توسعه روابط اصفهان با این کشور هم اشارهای داشته باشیم. اصفهان چگونه میتواند در این بستر برای تعاملات بینالمللی خود بهره ببرد و این بانک چه کمکهایی به توسعه شهری (اصفهان) در حوزه بینالملل میتواند داشته باشد؟
نکته اول تسهیل مبادلات مالی است که با وجود تحریمها، بانک مشترک میتواند مکانیسمهای مالی جایگزین ایجاد کند و مبادلات ارزی بین شرکتهای اصفهان و ونزوئلا را تسهیل کند. امکان تسویهحساب با ارزهای محلی یا ایجاد یک سازوکار پایاپای (Barter) از طریق این بانک امکان فراهمسازی را خواهد داشت. در درجه دوم این بانک میتواند سرمایهگذاران ونزوئلایی را به مشارکت در پروژههای شهری اصفهان تشویق و همچنین امکان ارائه خطوط اعتباری ویژه برای شرکتهای فعال در پروژههای مشترک فراهم کند.
بانک مشترک نیز میتواند اعتبارنامههای صادراتی برای شرکتهای اصفهانی صادر کند و ریسکهای مالی صادرات به ونزوئلا را کاهش دهد. در پایان تقویت دیپلماسی اقتصادی شهری که از طریق این بانک، شهرداری اصفهان میتواند منابع مالی برای پروژههای بینالمللی مشترک تأمین و موقعیت خود را بهعنوان شهری با تعاملات گسترده بینالمللی تثبیت کند.