نگاهی به ماه رمضان در ادبیات فارسی

ماه رمضان شد می و میخانه برافتاد

ماه رمضان شد می و میخانه برافتاد / عیش و طرب و باده به وقت سحر افتاد

تاریخ انتشار: 10:46 - یکشنبه 1403/12/26
مدت زمان مطالعه: 2 دقیقه
ماه رمضان شد می و میخانه برافتاد

به گزارش اصفهان زیبا؛ ماه رمضان شد می و میخانه برافتاد / عیش و طرب و باده به وقت سحر افتاد
عید نوروز عید زنده‌شدن دوباره طبیعت و ماه مبارک رمضان عید زنده‌شدن دوباره جان آدمی است. هم‌زمانی این دو عید را به فال نیک باید گرفت و فرصتی مغتنم دانست، فرصتی تا طراوت جسم و جان همای سعادت را بر سر آدمی بنشانند.

در شعر فارسی، به‌ویژه اشعار مولانا توجه ویژه‌ای به موضوع روزه و روزه‌داری و آثار تربیتی و عرفانی آن شده است؛ همان‌گونه که پیامبر عظیم‌الشأن اسلام می‌گویند: «در طول زندگی شما نسیم‌هایی از رحمت پروردگار می‌وزد، هان! خود را در معرض آن‌ها قرار دهید»
مولانا نیز روزه و روزه‌داری را چنین فرصتی می‌داند؛ آن‌گونه که چندین غزل با ردیف روزه و صیام سروده است؛ به‌عنوان‌مثال:
مبارک باد آمد ماه روزه / رهت خوش باد ای همراه روزه

در غزل زیر با ردیف روزه مولانا روزه را همچون مادر می‌داند که به رشد و تربیت کودک می‌پردازد و کودک می‌بایست برای سلامت و سعادت خودش دست از دامان مادر برندارد:
سوی اطفال بیامد به کرم مادر روزه / مهل ای طفل به سستی طرف چادر روزه
بنگر روی ظریفش بخور آن شیر لطیفش / به همان کوی وطن کن بنشین بر در روزه

او در ادامه همین غزل روزه‌داری را به بهار تشبیه می‌کند و روزه‌داری را فرصتی می‌داند که جان آدمی شکوفا شود:
بنگر دست رضا را که بهاری است خدا را / بنگر جنت جان را شده پر عبهر روزه
هله ای غنچه نازان چه ضعیفی و چه یازان / چو رسن‌باز بهاری بجه از چنبر روزه

نمونه‌های دیگری از اشعار مولانا با ردیف روزه و صیام ذکر می‌کنیم:
ز چیی عاشق نانی بنگر تازه جهانی / بستان گندم جانی هله از بیدر روزه
بربند دهان از نان کامد شکر روزه / دیدی هنر خوردن بنگر هنر روزه
می‌بسازد جان‌ودل را بس عجایب كان صیام/ گر تو خواهی تا عجب گردی، عجایب دان صیام
گر تو را سودای معراج است بر چرخ حیات/ دانک اسب تازی تو هست در میدان صیام
روزه‌داری در نگاه مولانا فرصت مغتنمی است برای رهاشدن از زندان تن و بال‌گشودن در آسمان عشق.
ماه رمضان آمد ای یار قمرسیما / بربند سر سفره بگشای ره بالا
مه روزه اندر آمد هله ای بت چو شکر / گه بوسه است تنها نه کنار و چیز دیگر
روزه چو قربان ماست زندگی جان ماست/ تن همه قربان کنیم جان چو به مهمان رسید

از دیگر شاعرانی که به جلوه‌های عرفانی و تربیتی روزه پرداخته، حافظ است. در شعر حافظ خالص‌شدن اهمیت زیادی دارد.
بر در میخانه رفتن کار یک‌رنگان بود/ خودفروشان را به کوی می‌فروشان راه نیست

از همین روست که حافظ پیش‌شرط رسیدن به درجات معنوی روزه‌داری را در خالص‌بودن و عشق‌ورزیدن می‌داند:
ثواب روزه و حج قبول آن‌کس برد / كه خاک میكده عشق را زیارت كرد

حافظ نفس روزه‌داران خالص و بی‌ریا را همچون بهار، مایه امید می‌داند:
دل برگرفته بودم از ایام گل ولی / كاری بكرد همت پاكان روزه‌دار
در پایان، روزهای آغازین سال 1404 فرصتی است تا در ایام ماه مبارک رمضان و نکوداشت نوروز باستانی به قول قیصر امین‌پور گفتم این عید به دیدار خودم هم بروم.

برچسب‌های خبر
اخبار مرتبط
دیدگاهتان را بنویسید

- دیدگاه شما، پس از تایید سردبیر در پایگاه خبری اصفهان زیبا منتشر خواهد‌شد
- دیدگاه‌هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد‌شد
- دیدگاه‌هایی که به غیر از زبان‌فارسی یا غیرمرتبط با خبر باشد منتشر نخواهد‌شد

4 × 2 =