گل‌ریزان به رسم پهلوانان

به گزارش اصفهان زیبا؛ بازارهای اصفهان، با آن معماری خیره‌کننده و راسته‌های پیچ‌درپیچ، همیشه جایی بوده‌اند پر از جنب‌وجوش و زندگی. صبح‌ها، وقتی نخستین پرتوهای خورشید از میان گنبدها و طاق‌های بازار می‌گذشت، نور طلایی‌اش روی آجرهای کهنه و کاشی‌های فیروزه‌ای می‌رقصید و فضایی گرم و دل‌نشین می‌آفرید. بوی نان تازه از تنور نانوایی‌های قدیمی به مشام می‌رسید و صدای پای رهگذران که آرام‌آرام از کوچه‌های اطراف به راسته‌های بازار می‌پیوستند، نوید روزی پررونق را می‌داد.

در میان این هیاهو، حجره‌های کوچک و بزرگ، هرکدام دنیایی داشتند. از تاجر پیر و باوقاری که با دقت اجناسش را می‌چید، تا جوانی که با شور و اشتیاق به مشتریانش لبخند می‌زد. صدای چانه‌زدن‌ها، خنده‌ها و گاهی هم نجواهای آرام، فضایی زنده و پرانرژی ایجاد می‌کرد. اما بازار تنها جایی برای خریدوفروش نبود؛ جایی بود برای زندگی. در گوشه‌وکنار آن، داستان‌های کوچک و بزرگ آدم‌ها رقم می‌خورد. گاهی پیرزنی با چشمانی پر از امید، نزد تاجری می‌رفت و با صدایی لرزان از مشکلی می‌گفت، و گاهی مردی جوان، با چهره‌ای گرفته، از بزرگان بازار کمک می‌خواست.

بازارهای اصفهان از قدیم شاهد برپایی رسم کمک به نیازمندان بودند. این رسم بر پایه‌ اعتماد، احترام و همبستگی نسبت به بزرگ بازار و کسبه شکل گرفته بود و ریشه در فرهنگ غنی ایرانی و آموزه‌های اسلامی داشت. وقتی فردی با مشکل مالی مواجه می‌شد، به یکی از بزرگان بازار، که معمولا تاجری با اعتبار و مورداحترام بود، مراجعه می‌کرد و مشکل خود را با او در میان می‌گذاشت. بزرگان بازار، پس از اطلاع از وضعیت فرد، با کمک مالی و همیاری به حل مشکلات دیگران می‌شتافتند و شادی را به دل او برمی‌گرداندند.

بازارهای اصفهان، با آن حال و هوای خاص خود، نه‌تنها جایی برای تجارت، بلکه جایی برای زندگی، همدلی و رشد انسانیت بود. در میان آن همه شلوغی و جنب‌وجوش، گاه سکوتی معنوی به وجود می‌آمد که یادآور ارزش‌های فراموش‌شده‌ انسانی بود. رسم گل‌ریزان، یکی از همان سنت‌های زیبا بود که نشان می‌داد در دل بازارهای پررونق، قلب‌هایی بزرگ و مهربان می‌تپند.

از نوای ضرب مرشد تا لنگی پر از مهربانی

در چنین روزهایی، رسم زیبای «گل‌ریزان» در زورخانه‌های اصفهان جان می‌گرفت و فضایی خاص و روح‌نواز داشت. زورخانه، با آن دیوارهای کاه‌گلی و بوی عطر گل‌های تازه، حال و هوایی معنوی به خود می‌گرفت. نور شمع‌ها و چراغ‌های قدیمی، سایه‌هایی گرم روی دیوارها می‌انداخت و صدای ضرب مرشد، همراه با نوای دل‌نشین شعرهای حماسی و پهلوانی، مدیحه‌سرایی ائمه طاهرین به‌ویژه مولا علی (ع) فضایی پر از آرامش و همدلی ایجاد می‌کرد.

ورزشکاران، با آن لباس‌های سفید و کمربندهای پهن، شلوار کوتاه تا زیر زانو، چسبان، با طرح بته‌جقه به رنگ قرمز و قهوه‌ای با دوخت‌های بسیار نازک طلایی‌رنگ، حرکات نمایشی انجام می‌دادند. میل‌ها و کباده‌ها با نظمی خاص به حرکت درمی‌آمدند و صدای برخورد آن‌ها با زمین، ضرب‌آهنگی حماسی به فضا می‌بخشید. اما اوج مراسم، زمانی بود که پهلوانی بزرگ، لنگی را در وسط گود پهن می‌کرد و مرشد زنگ اول را به صدا درمی‌آورد. همه سکوت می‌کردند و چشم‌ها به پهلوان دوخته می‌شد.

او با صدایی رسا و دل‌نشین، از نیت گل‌ریزان می‌گفت و از حاضران می‌خواست تا در این کار خیر شرکت کنند؛ یا اینکه سینی پر از گلبرگ گل‌ در میان حاضران گردانده می‌شد. هر کس، به اندازه‌ دلخواه و نیتی که داشت، پول خود را در لابه‌لای گل‌ها می‌انداخت. گل‌ها، با آن عطر خوش و لطافتشان، نه‌تنها فضایی روح‌نواز ایجاد می‌کردند، بلکه حکمتی عمیق داشتند: پول‌ها در میان گل‌ها گم می‌شدند تا کسی نفهمد هر فرد چقدر کمک کرده است. این کار، همدلی و برابری را به زیبایی نشان می‌داد. نه کسی که بیشتر کمک کرده بود، به چشم می‌آمد و نه کسی که کمتر داده بود، احساس خجالت می‌کرد. همه در سکوت و احترام، در این کار خیر شریک بودند.

در پایان مراسم، بدون اینکه پول‌ها شمارش شود، با همان لنگ به فرد نیازمند داده می‌شد. این کار، با سادگی و بی‌آلایشی انجام می‌گرفت، گویی تنها یک وظیفه‌ انسانی بود که باید انجام می‌شد. فضای زورخانه، پر از احساس گرمای انسانی و همدلی بود و هر کس که در آن حضور داشت، حس می‌کرد بخشی از یک جامعه بزرگ‌تر است.

غلامحسین وطنی، مدیرعامل خیریه امام موسی کاظم (ع) اصفهان، در گفت‌وگو با هم‌محله می‌گوید: رسم گل‌ریزان از زمان قدیم در زورخانه‌ها انجام می‌شد؛ البته آن موقع یک بولونی یا یک گلدان می‌گذاشتند و هر کس در حد توان خود در آن پول می‌ریخت و آنکه نیاز داشت از این گلدان برمی‌داشت و آنکه توانایی داشت در این گلدان پول می‌انداخت تا برای نیازمندان استفاده شود.

مدیرعامل خیریه امام موسی کاظم (ع) که ویژه امور زندانیان و خانواده‌های آنان در استان اصفهان است ادامه می‌دهد: با گلدان این کار انجام می‌شد که مشخص نبود چه کسی پول در آن انداخته یا چه کسی پول برمی‌دارد و آبروی افراد حفظ می‌شد و این پول برای کار خیر و کمک به نیازمندان استفاده می‌شد.

وطنی با اشاره به اینکه در زمان گذشته مثل الان این‌قدر تعداد زندانیان زیاد نبود و الان هرچه مشکلات اقتصادی بیشتر شده تعداد زندانیان هم افزوده شده است افزود: الان چشم‌وهم‌چشمی و خودبزرگ‌بینی باعث شده که افراد ناخواسته خود را در معرض مشکلات قرار دهند و درنهایت از زندان سر درآورند و حتی کلاهبرداری‌های متعدد، تعداد زیاد زندانیان را رقم زده است یا اینکه خیلی از افراد می‌خواهند یک‌شبه پولدار شوند؛ همه باعث این شده که تعداد زندانیان نسبت به گذشته افزایش زیادی داشته باشد.

مدیرعامل خیریه امام موسی کاظم (ع) تصریح می‌کند: در زمان گذشته به دلیل اینکه تعداد زندانیان زیاد نبود اکثر پول‌هایی که جمع‌آوری می‌شد، صرف ایتام می‌شد و گروه‌های متعددی مثل بی‌سرپرست، معتادان، افراد بدسرپرست اصلا وجود نداشت و فقط ایتام و سالمندان ناتوان بودند که برای آن‌ها پول جمع‌آوری می‌شد.وطنی ادامه داد: در بازارها هم بزرگ‌تر و معتمد بازار با استفاده از کلاه خود یا جعبه‌ای که در دست می‌گرفت، بازاریان در حد توان خود برای کمک به نیازمندان مبلغی در این جعبه می‌انداختند و بازاریان بر اساس اعتمادی که به بزرگ بازار داشتند و به احترام او گل‌ریزان می‌کردند. او با بیان اینکه در دوران قدیم زندانی یک فرد مجرم و متهم بود و زندانیان جرائم غیرعمد هم وجود نداشت و زندانیان معمولا به دلایل جرم‌هایی مثل سرقت یا موارد دیگر به زندان می‌افتادند، دید مردم متفاوت بود و مردم دید بدی نسبت به زندانی داشتند؛ ولی الان با افزایش مشکلات اقتصادی و در برخی موارد ساده‌لوحی افراد زندانیان جرائم غیرعمد به‌وجود آمده است و برای اینم. آرد هم گل‌ریزان انجام می‌شود.

مدیرعامل خیریه امام موسی کاظم (ع) گفت: با فرهنگ‌سازی و افزایش مشکلات اقتصادی روش‌های سنتی جمع‌آوری کمک برای نیازمندان یواش‌یواش در سال‌های مختلف ساختارمند شد و تقریبا در سال ۹۳ به شکل ساختارمند درآمد.

اسداله گرجی‌زاده، مدیر ستاد مردمی رسیدگی به امور دیه و کمک به زندانیان نیازمند اصفهان نیز در گفت‌وگو با هم‌محله گفت: در حال حاضر 61 زن و 1218 مرد بدهکار مالی یا محکوم به پرداخت دیات ناشی از حوادث غیرعمد در سطح یازده ندامتگاه سطح استان تحمل حبس می‌کنند که با عنایت به ظرفیت‌های معنوی ماه مهمانی خدا می‌توان گفت در واپسین روزهای باقی‌مانده تا نوروز چشم امید یک‌هزار و 112 زندانی جرائم غیرعمد اصفهان و به‌موازات آن نگاه لبریز از امید همین تعداد خانواده مستمند به گل‌ریزان دوخته شده است.

آزادی نهصد زندانی اصفهانی در سال 1403

او با اشاره به عملکرد آزادی‌ها در سال‌ جاری اظهار کرد:‌ از ابتدای سال جاری تاکنون 808 زندانی محکوم مالی و بدهکار در پرداخت دیات ناشی از حوادث کارگاهی یا سوانح رانندگی با همت اقشار مختلف اجتماعی از بند حبس رهایی یافته‌اند که 29 نفر از این افراد مساعدت‌شده خانم هستند.

گرجی‌زاده بدهی این مددجویان را رقمی بالغ‌بر نه هزار و 283 میلیارد ریال اعلام کرد و افزود: در فرایند رسیدگی به پرونده‌ زندانیان با همکاری شایسته قضات برخی محاکم نزدیک به 6 هزار میلیارد ریال از محکوم‌ٌ‌به مورد تقاضای شکات در قالب قبولی دادخواست اعسار از اصل دیون کسر گردید تا با بهره‌مندی از این تمهید قانونی شرایط استخلاص بیش‌ازپیش تسهیل شود.