به گزارش اصفهان زیبا؛ پدیده کودک‌راننده‌ها که در سالهای اخیر به‌طور فزاینده‌ای موردتوجه قرارگرفته، معضلی نگران‌کننده است. رانندگی افراد زیر سن قانونی، نه‌تنها خطرات جدی برای آن‌ها و سایر رانندگان به همراه دارد؛ بلکه بیانگر مسائل پیچیده اجتماعی، قانونی و تربیتی است. این پدیده در شهر اصفهان، ابعادی فراتر از یک تخلف ساده رانندگی پیدا کرده و ریشه در مسائل عمیق‌تر اجتماعی و فرهنگی دارد. عواملی همچون سهل‌انگاری والدین، ضعف نظارت، ترویج فرهنگ خطرپذیری، مشکلات اقتصادی و اجتماعی و کمبود امکانات تفریحی مناسب برای کودکان و نوجوانان، در بروز این معضل نقش دارند. پیامدهای ناگوار این پدیده شامل افزایش احتمالی تصادفات جاده‌ای، آسیب‌های جسمی و روانی به کودکان و دیگر افراد، ایجاد ناامنی در جامعه و نقض آشکار قوانین و مقررات است.
پدیده کودک‌راننده‌ها در اصفهان به یک معضل روبه‌رشد تبدیل شده است. در ماه‌های اخیر، شاهد افزایش چشمگیری در توقیف خودروهایی با رانندگان کم‌سن‌وسال بوده‌ایم؛ رویدادی که نگرانی‌های جدی را در بین جامعه‌شناسان و کارشناسان ترافیک برانگیخته است. حادثه دل‌خراش جان‌باختن پنج نوجوان ۱۲ تا ۱۴ساله در یک تصادف جاده‌ای در ویلاشهر اصفهان در پاییز گذشته، هنوز از اذهان پاک نشده بود که خبر رانندگی یک کودک ۱۱ساله بار دیگر در جاده‌های شرقی استان به جامعه شوک وارد کرد. ۱۸فروردین توقیف خودروی سواری کوئیک با راننده هشت‌ساله‌اش در شهرستان خمینی‌شهر در صدر خبرهای پربازدید قرار گرفت. 10 فروردین امسال هم یک دستگاه خودروی سواری پراید که با رانندگی پسربچه ۱۰ساله در شهرستان خور در حرکت بود، توسط پلیس راهور و 25 فروردین یک دستگاه خودروی سواری پژو ۴۰۵ به رانندگی کودک ۹ساله با همراهی والد خود در شهر بهارستان توقیف شد.
هشدار؛ خطر در کمین است!
رئیس پلیس راهور استان اصفهان دراین‌باره به «اصفهان زیبا» می‌گوید: متأسفانه اخیرا با تغییراتی در فرهنگ مردم، شاهد این مسئله هستیم که خانواده‌ها برای رانندگی فرزندان خود عجله می‌کنند و دوست دارند آن‌ها زودتر راننده شوند؛ در حالی که این اشتباه بزرگی است.
سرهنگ علی‌اصغر زارع درباره افزایش آمار کودک رانندگان، توضیح می‌دهد: شاید این آمار در اثر برخوردهای پلیس بیشتر به چشم می‌آید و مردم تصور می‌کنند تعداد این اتفاقات بیشتر شده است.البته در سالهای اخیر به‌ویژه 10 سال گذشته مردم تمایل دارند که فرزندانشان زودتر رانندگی کنند و خودرو در اختیار آن‌ها قرار می‌دهند؛ در حالی که آموزش رانندگی باید از آموزشگاه‌های رانندگی آغاز شود؛ بنابراین والدین به چند جهت نباید خود نسبت به آموزش فرزندشان اقدام کنند؛ چراکه کودکان به‌صورت اصولی رانندگی را یاد نمی‌گیرند و ممکن است در مواردی بدون نظارت و اجازه والدین خود، سوار خودرو شوند که این اتفاق منجر به وقوع حوادثی خواهد شد.
بی‌قانونی والدین!
این مقام مسئول تأکید می‌کند: در حالی که برخی والدین برای رانندگی فرزندانشان عجله می‌کنند؛ اما در قوانین سن مشخصی برای رانندگی تعیین شده که فرد توانایی لازم را به لحاظ وضعیت جسمی برای کنترل وسیله نقلیه پیدا کرده است. البته در رانندگی زیر سن 18 سال، موارد قانونی همچون بیمه، دیه و… مطرح است و اگر فرد قبل از سن قانونی رانندگی و تصادف کند، درهرصورت پدر و مادر او باید پاسخگوی قانون باشند.
او می‌افزاید: برخورد با موضوع کودک‌راننده، نیازمند کار فرهنگی است و با بچه‌ها نمی‌توان همچون بزرگ‌سالان برخورد کرد. اگرچه برخوردهای قانونی نیز انجام می‌شود؛ اما به نظر می‌رسد کار فرهنگی قوی‌تری باید نسبت به اعمال مقررات اتفاق بیفتد. باید پدر و مادرها را مجاب کنیم تا برای رانندگی فرزندانشان پیش از سن قانونی عجله نکنند؛ چراکه عجله والدین برای رانندگی فرزندانشان موجب می‌شود تا آن‌ها بسیار زود، پرونده‌دار و درگیر مشکلات قانونی و قضایی شوند.
سرهنگ زارع با بیان اینکه در حال حاضر سن رانندگی موتورسیکلت و خودرو 18 سال است، می‌گوید: اگر فردی به سن قانونی رانندگی نرسیده باشد و والدین، خودرو یا موتورسیکلت در اختیار آن‌ها قرار دهند، فرزندان خود را گرفتار قانون کرده‌اند. از سوی دیگر، باید مسئولان اقدامات فرهنگی خود را قوی‌تر کنند تا والدین برای رانندگی فرزندان خود عجله نداشته باشند.
او با اشاره به اینکه اخیرا با چند مورد کودک‌راننده برخورد شده است، توضیح می‌دهد: در تعدادی از این برخوردها متأسفانه مادر کنار فرزندش نشسته و او خارج از سن قانونی رانندگی می‌کند. در حالی که بچه‌ها در سن پایین باید بازی کنند؛ اما توسط والدین خود به رانندگی تشویق می‌شوند که عواقب سنگینی برای آن‌ها دارد که درنهایت تاوان این کار را پدر و مادرها باید پس دهند.
کار فرهنگی؛ راهکاری فراتر از جریمه و برخورد
رئیس پلیس راهور استان اصفهان خاطرنشان می‌کند: بعد از برخورد پلیس، پدر و مادر عنوان می‌کنند که اشتباه کرده‌اند و نباید پیشنهاد رانندگی خودرو توسط فرزندشان را قبول می‌کردند؛ اما آنچه مشخص است این است که والدین در اصل رانندگی فرزندان خود پایین‌تر از سن قانونی را افتخار می‌دانند؛ در حالی که این فرهنگ غلط و اشتباه است و باید توجه داشت هر سنی زمان انجام کار خاصی است.
به گفته او، قطعا برای فردی که بدون گواهینامه و زیر سن قانونی رانندگی می‌کند، مراجع قضایی تصمیم‌گیری می‌کنند. البته فردی که با علم و آگاهی خودرو خود را در اختیار فرد بدون گواهینامه قرار می‌دهد نیز مشمول مجازات خواهد شد.
عواقب و پرونده‌های حقوقی
با این وجود، تشویق برخی والدین و همچنین روحیه ماجراجویی کودکان باعث شده تا آن‌ها خیلی زود پشت فرمان بنشینند و رانندگی کنند. همین چندوقت پیش بود که نوجوان ۱۶سالهای با خودروی پدرش اقدام به رانندگی و با موتورسیکلت تصادف کرد. در این حادثه، راکب موتورسیکلت دچار شکستگی پا شد. دادگاه حکم به پرداخت دیه توسط والدین، ۵۰ساعت خدمات اجتماعی برای نوجوان و محرومیت از اخذ گواهینامه تا دوسال پس از رسیدن به ۱۸سالگی صادر کرد. همچنین پدر نوجوان به‌دلیل در اختیار قراردادن خودرو به فرد فاقد گواهینامه، به پرداخت جریمه دومیلیون و 500هزار تومانی محکوم شد. در هفته‌های گذشته نوجوان ۱۷سالهای در جاده اصفهان‌نجف‌آباد تصادف منجر به فوت عابر پیاده را رقم زد. دادگاه، والدین را به پرداخت دیه کامل محکوم کرد. نوجوان نیز به تحمل دوسال نگهداری در کانون اصلاح و تربیت (به‌صورت غیرشبانه‌روزی) و ۲۰۰ ساعت خدمات عمومی رایگان در مراکز درمانی محکوم شد. علاوه بر این، تا پنج سال پس از رسیدن به سن قانونی، امکان اخذ گواهینامه را نخواهد داشت.
چرا والدین به کودک‌رانندگی رضایت می‌دهند؟
یک روان‌شناس و مشاور خانواده درباره تمایل پدر و مادرها برای رانندگی فرزندانشان خارج از سن قانونی به «اصفهان زیبا» می‌گوید: این اتفاق به عوامل و دلایل متعددی برمی‌گردد.
نصرالله منصوری با اشاره به اینکه خانواده‌ها به چنددسته تقسیم می‌شوند، تصریح می‌کند: برخی معتقدند ما آن‌قدر محبت داریم که نمی‌خواهیم آنچه در بچگی از آن محروم بودیم، فرزندانمان نیز از آن محروم باشند. در بعد دوم نیز برخی پدر و مادرها در چشم‌وهم‌چشمی بین دوستان، آشنایان و … این کار را انجام می‌دهند. از سوی دیگر، برخی نیز با اصرار فرزندان خود به این کار رضایت می‌دهند تا دل فرزندانشان را به دست آورند.
او اضافه می‌کند: نکته سوم اینکه در برخی خانواده‌ها بین پدر و مادر یک سری اختلافات وجود دارد و آن‌ها برای رهایی از این مسئله به فرزندشان بهای زیادی می‌دهند تا خود را پدر خوب یا مادر خوب جلوه دهند و در مقابل، طرف خود را بد جلوه دهند. نکته چهارم اینکه بچه‌های امروز نسبت به گذشته باهوش‌تر هستند؛ بنابراین با یک سری روش‌ها والدین خود را در همان سن فریب می‌دهند تا به هدف خود برسند که تمام این رفتارها به نوع تربیت والدین برمی‌گردد و خروجی آن رفتار غیرمنطقی بچه‌هاست.
اختلافات خانوادگی و سوءاستفاده کودکان برای رانندگی
این روان‌شناس و مشاور خانواده همچنین به مورد دیگری اشاره می‌کند: در برخی خانواده‌ها به‌واسطه دعواهای بین پدر و مادر، بچه‌ها از این شرایط سوءاستفاده می‌کنند. او تأکید می‌کند: در روان‌شناسی مبحثی مطرح است که هر کاری پدر و مادر برای تربیت فرزندانشان انجام می‌دهند، باید در پشت پرده به اشتراک نظر، تفاهم و تطابق برسند.
منصوری می‌گوید: برخی پدر و مادرها گاهی قبول ندارند که در دوره جدید و برای متقاعدکردن فرزندشان از برخی اشتباهات و بزهکاری‌ها می‌توانند به کارشناس و روان‌شناس بزرگ‌سال و کودک مراجعه کنند تا بتوانند خواسته‌ها و افراط‌وتفریط‌ها و اشتباهات را به شیوه درست پاسخ دهند و متأسفانه برخی والدین تنبیه بدنی را به جای تربیت اشتباه می‌گیرند.
او تأکید می‌کند: گاهی اوقات والدین به دلیل شرایط سخت زندگی و اقتصادی از اصرار فرزندان خود نسبت به امور خسته می‌شوند؛ بنابراین برای نجات خود به آن‌ها اجازه انجام رانندگی می‌دهند که درنهایت کودک و خانواده را گرفتار می‌کنند و گاهی منجر به حادثه غیرقابل‌پیش‌بینی و فوت شخص دیگری در تصادف می‌شود و باتوجه به اینکه فرزندشان زیر سن قانونی رانندگی کرده، تحت پیگرد قانونی قرار می‌گیرند.
منصوری توصیه می‌کند: برای مقابله با پدیده کودک‌راننده و هر اشتباه دیگر توسط والدین و فرزندان، قطعا ادارات و نهادهای فرهنگی باید وارد عمل شوند. کودکان قبل از سن قانونی نباید رانندگی کنند. باید در مدرسه یا مؤسسات فرهنگی از طریق برخی برنامه‌ها و صحبت‌ها با زبان کودکان، آن‌ها را از تبعات سنگین این اتفاق که گاهی منجر به کشته‌شدن افراد دیگری می‌شود، آگاه کنند.
نقش نهادهای فرهنگی و آموزشی در آگاه‌سازی کودکان و والدین
این روان‌شناس و مشاور خانواده درباره جسوربودن نسل امروز نیز معتقد است: در نسل گذشته و امروز گرفتار افراط‌وتفریط شده‌ایم! در گذشته به فرزندان اجازه داده نمی‌شد و افراد درگیر ترس بودند. این تفکر موجب قربانی‌شدن برخی خواسته‌های آن‌ها شد که جرئت بیان خواسته‌هایشان را نداشتند؛ اما نسل امروز درگیر تفریط هستند.
منصوری توضیح می‌دهد: نسل امروز کنجکاو و گاه ماجراجو هستند؛ بنابراین در محیط خانواده باید به این موضوع توجه شود و پدر و مادر باید توأمان به فرزند خود توجه کنند؛ همچنین اگرچه در برخورد با این خصوصیت این نسل اجازه تنبیه فرزندانمان نداریم؛ اما گاهی می‌توان آن‌ها را تحریم کنیم؛ مثلا خرجی هفتگی آن‌ها را برای مدتی کم یا قطع کنیم. از سوی دیگر، زن و مرد برای تربیت و تشویق فرزندان خود باید تفاهم داشته باشند؛ در غیر این صورت کودک به‌صورت یک‌بعدی به این مسائل توجه و از این شرایط سوءاستفاده می‌کند.
