جواد فلاح، مدیر مطالعات اقتصادی بورس گفته است که «تا یک ماه آینده با انتشار اوراق سلف موازی استاندارد، مسکن در بورس کالا پیشفروش میشود.» امیدنامه اوراق سلف موازی استاندارد توسط شرکت سرمایهگذاری مسکن وابسته به بانک عامل حوزه مسکن تهیه و به بورس کالا تحویل شده است و با اجرای این طرح افراد میتوانند بهصورت متری و در قالب هر واحد هر متر مربع مسکن خریداری کنند. این طرح حدود ۱۵ سال پیش برای نخستین بار در کشور اجرا شد که نتایج مطلوبی برای بازار مسکن نداشت و طرحی شکست خورده بهحساب میآید. حامد سلطانینژاد، مدیرعامل بورس کالا، گفته است: ممکن است برخی افراد سرمایه کافی برای خرید یک واحد آپارتمان را نداشته باشند؛ اما با آغاز معاملات متری مسکن میتوانند متراژی از یک ملک را خریداری کنند تا سرمایه آنها متناسب با قیمت مسکن، ارزش یابد؛ بهاینترتیب افراد میتوانند حتی با سرمایههای خرد هم در بازار مسکن سرمایهگذاری کنند. هنوز جزئیات دقیقی از فروش مسکن در بورس ارائه نشده است. سازوکارهای اجرای این طرح مبهم است و مسئولان دولتی درباره اینکه یک متر زمین یا آپارتمان قرار است با چه قیمتی در بورس عرضه شود اظهارنظر نکردهاند. زمان تحویل پروژهها نیز مشخص نیست و درخصوص اینکه قیمتها هنگام تحویل پروژه نیز همان قیمتهای سابق است یا خیر ابهام وجود دارد. عدهای هم معتقدند فرموله کردن قیمت مسکن برای تعداد زیادی واحد مسکونی کار دشواری است. باوجوداین صحبتها این پرسش مطرح میشود که آیا عرضه مسکن در بورس درواقعیت فضای جدیدی را برای خانهدار شدن مردم ایجاد میکند یا صرفا طرحی به نان مردم و به کام دیگران است؟
فروش املاک بادآورده!
محسن فلکی، کارشناس بازار مسکن، به اصفهانزیبا میگوید: اوضاع بازار مسکن خوب نیست و در این شرایط هرکسی هوس میکند از این آب گلآلود ماهی صید کند؛ عدهای به دلایل سیاسی، عدهای هم بهانههایی همچون جمعآوری نقدینگی را بارها مطرح میکنند. فلکی تصریح میکند: فروش متری مسکن دربورس باعث میشود بیشازپیش به آتشی که به جان مسکن افتاده دمیده شود. دلایل مبتکران بورس مسکن، ناشی از نداشتن آگاهی و ناآشنایی با بازار مسکن است. درواقع عدهای تلاش میکنند املاک بادآورده خود را به بالاترین قیمت به مردم بفروشند. او ادامه میدهد: بیشتر سازندههای فعال و واقعی در کشور ما بهصورت سنتی مشغول به فعالیت هستند؛ پس برای تقسیم سود خود در بورس چه دلیلی دارند؟ بهتر نبود قبل از این تصمیم به تجارب کم و شکستخورده کشورهای دیگر نیمنگاهی میشد و درخصوص دلایل بورسی نشدن مسکن در سایر کشورها تحقیقاتی صورت میگرفت.
این کارشناس بازارمسکن بیان میکند: مسکن در هیچ کجای دنیا کالای سرمایهای نیست و کالای مصرفی بهحساب میآید که با بورسی کردن مسکن متناقض است، ورود مصالح در بورس را باید بهعنوان تجربه در این راستا قرار دهیم. فلکی بیان میکند: بورس مسکن برای مردم توجیه اقتصادی ندارد و کمکی به خانهدار شدن مردم نمیکند. بهتر است دولت که مکلف به تأمین مسکن برای تمامی دهکهای جامعه است و ارادهای برای این کار دارد، برنامههای کوتاهمدت، میانمدت و بلندمدت بهتری را در دستور کار قرار دهد. درواقع راهکارهایی همچون احیای بافت فرسوده و اجرای هرچه سریعتر پروژه ملی مسکن و کوتاه کردن دست بانکها در حوزه مسکن، راهکارهای مفیدتر و بهتری نسبت به بورس مسکن برای خانهدارکردن مردم هستند. برخی فعالان بازار مسکن هم حرفشان این است که عرضه متری مسکن در بورس کالا تأثیری بر قیمت مسکن یا کاهش آن در بازار ندارد. درباره پیامدها و تأثیرات عرضه مسکن در بورس کالا، احمد تولا، دبیرانجمن انبوهسازان مسکن اصفهان، به اصفهانزیبا میگوید: عرضه مسکن در بورس به ورود سرمایه به بخش مسکن کمک میکند؛ ولی ما معتقدیم برای ورود سرمایههای سرگردان به بخش تولید بهتر است قانون پیشفروش مسکن اصلاح شود. تولا تصریح میکند: قانون پیشفروش مسکن منجر به فرار سرمایه از این بخش شده است. این قانون سختگیرانه بوده و با اجرایی شدنش، انبوهسازان حاضر به پیشفروش مسکن نیستند. تا پیشازاین قانون، سرمایه مردم به پیشروی پروژههای مسکن سرعت میداد و افرادی که آماده خرید مسکن بودند بهتدریج پول پرداخت میکردند و فشار زیادی متحمل نمیشدند؛ ولی اجرای این قانون باعث شد که انبوهسازان پیشفروش نکنند و باقیمت روز واحد مسکونی را بفروشند و بهصورت یکجا پول دریافت کنند.
تولا بیان میکند: اگر قانون پیشفروش مسکن اصلاح یا حذف شود، خانهدار شدن مردم محتملتر است؛ ولی طرحهایی همچون عرضه مسکن در بورس مشکل خانهدار شدن مردم را حل نمیکند. او ادامه میدهد: فروش متری مسکن هم احتمال افزایش قیمت دارد و هم احتمال کاهش قیمت؛چون در بورس بحث رقابت است، افزایش و کاهش قیمتها مقطعی بوده و قیمت مسکن ثبات نخواهد داشت.
