توسعه سریع شهری در چند دهه معاصر از ابعاد مختلف اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، سیاسی، محیطی و… زندگی بشر را تحت تأثیر قرار داده است. مطرح‌شدن توسعه پایدار به عنوان شعار اصلی هزاره سوم نیز ناشی از اثرات شهرها بر گستره زیست کره و ابعاد مختلف زندگی انسانی است.بدون شک بحث از پایداری و توسعه پایدار بدون توجه به شهرها و شهرنشینی بی‌معنی خواهد بود. شهرها به عنوان عامل اصلی ایجادکننده ناپایداری در جهان به شمار می‌رود و در واقع پایداری شهری و پایداری جهانی هر دو مفهومی واحد هستند و فضای شهری یکی از عناصر ساخت فضایی شهر است که همراه با تاریخ یک ملت در ادوار مختلف به وجود می‌آید، شکل می‌گیرد و دگرگون می‌شود. بنابراین توسعه پایدار شهری یعنی تغییر تراکم و کاربری اراضی شهری برای رفع نیازهای اساسی مردم در زمینه مسکن، حمل‌و‌نقل، فراغت و…به گونه‌ای که شهر از نظر زیست‌محیطی قابل سکونت و زندگی و از نظر اقتصادی قابل دوام باشد.به گفته پژوهش، خلاقیت و فناوری‌های نوین شهرداری اصفهان، در حال حاضر در شهر اصفهان با مشکلاتی از قبیل آلودگی هوا مواجه هستیم که بخشی از آن، ناشی از انرژی‌هایی است که برای سرمایش و گرمایش خانه‌ها استفاده می‌شود. مرتضی نصوحی، ادامه داد: بنابراین اگر به سمت توسعه ساختمان‌های پایدار در شهر حرکت کنیم و متأثر از آن مصرف انرژی در ساختمان‌ها کاهش پیدا کند، طبیعتا شرایط زیستی بهتری در شهر اصفهان فراهم می‌شود که لازمه این امر استفاده از فناوری‌های جدید است. البته این به معنای لوکس‌سازی ساختمان نیست.
او با اشاره به اینکه استفاده بهینه از نور و روشنایی در ساختمان‌ها می‌تواند کاهش مصرف برق را در پی داشته باشد، گفت: اهمیت این موضوع زمانی مشخص می‌شود که در فصل زمستان فشار روی نیروگاه‌های برق به قدری زیاد است که نیروگاه‌های اصفهان مجبور به سوزاندن سوخت مازوت می‌شوند و شرایط تنفسی در شهر اصفهان متأثر از آن است .
بهره‌مندی از انرژی خورشیدی در ساختمان‌ها
او ادامه داد: وقتی در گستره شهر به این مسائل فکر می‌کنیم، به این نتیجه می‌رسیم که حرکت به سمت مصرف انرژی در ساختمان‌ها طبق ضوابط تعریف‌شده برای ساختمان‌های پایدار، می‌تواند کمک مؤثری به شهر بکند. نصوحی خاطرنشان کرد: ما اکنون در دوره‌ای هستیم که دیگر این مباحث مصرف بهینه انرژی و… موضو‌ع‌های لوکس به شمار نمی‌آیند. همچنین باید به طور جدی به این موضوع پرداخته شود که ساختمان‌ها بتوانند انرژی موردنیاز خود را تاحدودی از طریق پنل های خورشیدی و سایر تجهیزات مرتبط تأمین کنند.
زیبایی‌شناسی منظر شهری تحت تأثیر سودآوری
نصوحی در پاسخ به اینکه آیا برای دستیابی به یک زیبایی‌شناسی همگون در منظر شهری باید چارچوب خاصی برای طراحان و معماران طراحی شود یا باید به آن‌ها اجازه داده شود تا خلاقیت خود را به معرض نمایش بگذارند، گفت: حضور یک‌سری چارچوب‌های مشخص و بحث‌های کلی، نقش کمک‌کننده‌ای در این باب دارد؛ در عین اینکه نباید این چارچوب‌ها به قدری دست و پای طراحان را ببندد که خلاقیت را از آن‌ها بگیرد. او با تأکید براینکه بدون ضابطه هم امکان دارد که بسیاری از اصول زیر پا گذاشته شود، توضیح داد: هم‌اکنون افرادی از اقشار مختلف در حوزه ساخت‌و‌ساز ورود کرده‌اند که برای مسائل شهر یا مسائل هویتی شهر دغدغه‌مند نیستند و صرفا به دلیل داشتن سرمایه، اقدام به ساخت مسکن می‌کنند؛ به همین دلیل امکان دارد که در نقشه‌ها، نماها و مسائلی که برای پایداری ساختمان مطرح است؛ این موضوع‌ها چندان مدنظر قرار نگیرد و آیتم سودآوری، این موضوع‌ها را بسیار تحت تأثیر قرار دهد.
لزوم آموزش به طراحان و معماران
مدیر پژوهش، خلاقیت و فناوری‌های نوین شهرداری اصفهان درخصوص راهکار پیشنهادی برای تعدیل وضعیت کنونی نمای ساختمان‌ها و سیما و منظر شهری به نهادهای متولی و طراحان و معماران، عنوان کرد: به نظر می‌رسد که نمای ساختمان بیشتر از اینکه اعضای داخلی ساختمان را تحت تأثیر قرار دهد، سایر شهروندان را در مقام ناظر متأثر می‌کند.
او افزود: یعنی اگر نمایی نازیبا باشد، افراد ساکن در آن ساختمان فقط در لحظه ورود به ساختمان آن را می‌بینند و عبور می‌کنند؛ اما سایر افرادی که نمای آن ساختمان همواره در معرض دید آن‌ها قرار دارد، همیشه از این نما متأثرند؛ بنابراین امکان دارد آشفتگی و گرفتگی خاص یک‌سری از نماهای ساختمان‌ها، حتی آرامش روانی شهروندان را تا حدودی مختل کند. نصوحی در تبیین پیشنهادهای خود تأکید کرد: ضرورت این موضوع می‌طلبد که یک‌سری آموزش در این حوزه‌ها به طراحان و معماران ارائه شود؛ همچنین ضوابط بسیار دقیق‌تری تدوین و وضع شود وحتی ضوابط موجود به بحث، بررسی و نقد گذاشته تا بهبود و ارتقا پیدا کند.
رأی‌گیری از خبرگان و مردم درباره نماها
مدیر پژوهش، خلاقیت و فناوری‌های نوین شهرداری اصفهان اضافه کرد: حتی شاید بتوان این راهکار را مطرح کرد که نمای یک ساختمان در یک محله یا خیابانی با موقعیت جغرافیایی خاص که حساسیت بالایی دارد، به رأی‌گیری گذاشته شود و اگرچه ممکن است این راهکار خیلی ایدئال به نظر برسد، شاید لازم باشد که به این سمت و سو نیز برویم.
او با بیان اینکه نما در برخی از موقعیت‌های جغرافیایی شهر بیشتر از آنکه مربوط به حقوق مالکان آن ساختمان باشد، حقوق شهروندی را تحت تأثیر قرار می‌دهد، اضافه کرد: امکان دارد که یک نمای نازیبا حتی روی جریان گردشگری به شهر اصفهان هم اثر منفی یا بالعکس اثر مثبت داشته باشد. نصوحی گفت: این حساسیت‌ها می‌تواند در موقعیت‌های مختلف متفاوت باشد و شاید مکانیزم رأی‌دهی و نظرخواهی از خبرگان و مردم بتواند به این فرایند کمک کند.
