به گزارش اصفهان زیبا؛ ابتدای مهرماه بود که لغو روادید دوطرفه گردشگری ایران و روسیه بر اساس توافقنامه بین دو کشور اجرایی شد. توافقی با هدف سفر شهروندان ایرانی و روسی با قصد گردشگری در گروه‌هایی با تعداد معین در مدت‌زمانی مشخص به کشورهای یکدیگر که در ابتدای جولای 2021 منعقد شد.
این رویکرد که از سیاست‌های وزارت میراث فرهنگی گردشگری و صنایع‌دستی ایران و به پیشنهاد وزارت‌خارجه کشورمان شکل گرفته است، می‌تواند با توجه به هم‌زمانی آن با تقویت روابط سیاسی میان ایران و روسیه و همچنین تجربه‌های دو کشور درخصوص لغو روادید، در مسیری که حمایت و استقبال دولت‌ها را به دنبال دارد، حرکت کند و خروجی مؤثری در جذب بالای گردشگر و توسعه تجاری اقتصادی دو کشور داشته باشد؛ آن هم در فضایی که صنعت گردشگری دنیا رو به رشد است و جهت‌گیری‌های اقتصادی اکثر کشورهای دنیا با بهره‌گیری از ظرفیت‌های گردشگری در قالب راهبردهای نوین پیش می‌رود.
اصفهان نیز با توجه به نوع رابطه‌اش با روسیه در قالب خواهرخواندگی با سن‌پترزبورگ، شهری از پهناورترین کشور جهان می‌تواند از این فرصت (لغو روادید ایران و روسیه) در راستای جذب گردشگر و توسعه اقتصادی استفاده و با شناسایی دقیق اهداف شهری خود برنامه‌ریزی مشخصی را دراین‌باره تنظیم و اجرایی کند.
اصفهان در استفاده از لغو روادید چگونه عمل کند؟
مدیرکل اداره فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان اصفهان درخصوص لغو روادید گردشگری ایران و روسیه و استفاده اصفهان از این موقعیت به «اصفهان‌زیبا» می‌گوید: «استانداری و شهرداری اصفهان می‌توانند با همکاری نمایندگی وزارت امور خارجه و همچنین وزارت فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی بیشترین استفاده را از موضوع لغو روادید ایران و روسیه با هدف تقویت روابط بین‌المللی شهری ببرند.»
حمیدرضا محققیان با اشاره به سابقه خواهرخواندگی اصفهان و سن‌پترزبورگ و توسعه روابط دوطرف با توجه به ظرفیت‌های موجود ادامه می‌دهد: «برگزاری رویدادهای مشترک ازجمله محورهایی است که می‌تواند به توسعه روابط دو شهر خواهرخوانده کمک کند. برای مثال قرار است در سالگرد عقد خواهرخواندگی اصفهان و سن‌پترزبورگ جشنواره فرهنگی برگزار شود. موضوعی که در حوزه اختیار مسئولان دو استان اصفهان و سن‌پترزبورگ است و بستر مناسبی نیز برای انتقال تجربیات، تعاملات فرهنگی و حتی اقتصادی است. فعال‌کردن آژانس‌های مسافرتی دو استان اصفهان و سن‌پترزبورگ نیز از دیگر راهکارهای ویژه برای تقویت روابط است که این موضوع هم در اختیار مسئولان دو استان است و به همت آن‌ها شکل می‌گیرد. اینکه دو طرف هم‌زمان باید در پیگیری پروژه و تا به نتیجه رسیدن آن حداکثر تلاش را به‌صورت مداوم داشته باشند.»
مدیرکل اداره فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان اصفهان با تأکید بر تبادل فرهنگی بین دو استان اصفهان و سن‌پترزبورگ خاطرنشان می‌کند: «تبادلات فرهنگی باید از طریق بازیگران فرهنگی دو شهر همچون فعالان حوزه صنایع‌دستی، مسئولان جشنواره‌ها و نمایشگاه‌های فرهنگی و … و البته در همکاری با نهادهای شهری صورت گیرد.»
محققیان با اشاره به لغو روادید ایران و روسیه، فضایی که می‌تواند به توسعه و تقویت روابط دو شهر اصفهان و سن‌پترزبورگ کمک کند، ادامه می‌دهد: «وجود کنسولگری روسیه و نمایندگی وزارت امور خارجه در اصفهان به تسریع برنامه‌ها و رفت‌و‌آمدهای میان دو شهر کمک کرده است. فضایی که می‌تواند به برطرف کردن مباحث تخصصی کنسولی دو کشور و رفع ایرادات و ابهامات در خصوص ویزا بینجامد. چراکه مشکلات روادید پیچیدگی‌های خاص خود را در بحث‌های دیپلماتیک دارد و کنسولگری روسیه و نمایندگی وزارت امور خارجه در اصفهان می‌توانند پیگیر مشکلات و مسائل فی‌مابین باشند.»
اصفهان زیرساخت لازم برای خدمت به گردشگران روسی را دارد؟
او همچنین با اشاره به اینکه مقرر شده است مسئولان گردشگری دو کشور در خصوص لغو روادید ایران و روسیه صحبت کنند و ببینند چه محدودیت‌ها و موانعی در ایجاد ارتباط بین دو کشور حتی بدون داشتن ویزا وجود دارد، می‌گوید: «با لغو روادید مطمئنا حجم رفت‌وآمد گردشگران میان دو شهر اصفهان و سن‌پترزبورگ افزایش می‌یابد. اما آیا ما از زیرساخت‌های لازم برای استفاده از این شرایط برخورداریم؟ مشکلات زیرساختی در حوزه حمل‌ونقل و همچنین خدمات به گردشگران ازجمله موانعی است که مسئولان شهری باید با برنامه‌ریزی تخصصی در رفع آن‌ها بکوشند.»
به گفته محققیان در فضایی که دو کشور ایران و روسیه شرایط را برای توسعه و تسهیل روابط مهیا کرده‌اند، مسئولان نیز باید فضای اصفهان را برای استقبال از گردشگران و خدمات به آن‌ها فراهم کنند و به ایجاد فضایی مناسب و استاندارد در جذب هر چه بیشتر گردشگران روسی بپردازند.
او ادامه می‌دهد: «برگزاری جشنواره‌ها و نمایشگاه‌ها در حوزه‌هایی همچون صنایع‌دستی ازجمله اقداماتی است که می‌تواند در همکاری‌های مشترک دو طرف و جذب گردشگر مؤثر واقع شود. برنامه‌هایی که عملکرد سازمان‌ها و نهادهای متولی ازجمله شهرداری در به‌خوبی برگزار کردن آن‌ها نقش مستقیم دارد.»
مدیرکل اداره فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان اصفهان همچنین از برقراری پرواز مستقیم به روسیه از اصفهان می‌گوید: «این موضوع نیاز به برنامه‌های تخصصی و بررسی همه‌جانبه و تقویت زیرساخت‌ها دارد.»
رسیدگی و تمرکز بر زیرساخت‌ها در صنعت گردشگری از واجبات است
توجه به تقویت زیرساخت‌های گردشگری و تأکید بر ایجاد آن با در نظر گرفتن ورود حجم بالای گردشگران روسی در بستر لغو رواید روسیه با ایران در آینده و تشویق گردشگران برای سفرهای بیشتر به کشورمان از مهم‌ترین موضوعاتی است که به گفته علی‌اصغر شالبافیان، معاون گردشگری وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی از دغدغه‌های اصلی حوزه گردشگری کشور به شمار می‌رود و در همین راستا طی مصوباتی در برنامه هفتم توسعه اعتباراتی برای این منظور در نظر گرفته شده است؛ موضوعی که به اعتقاد معاون سرمایه‌گذاری و تأمین منابع اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان خراسان رضوی نیز پیش‌نیاز و مقدمه هر کاری است و رسیدگی و تمرکز بر زیرساخت‌ها در صنعت گردشگری از واجبات است.
احمد دیناری، کارشناس حوزه گردشگری در خصوص لغو روادید گردشگری دوطرفه ایران و روسیه و زیرساخت‌های موردنیاز آن به «اصفهان زیبا» می‌گوید: «رسیدگی و تمرکز بر زیرساخت‌ها در حوزه‌های حمل‌ونقل همچون فرودگاه و همچنین بخش‌های خدمات به گردشگران روسی ازجمله علائم تابلوهای چندزبانه یا اقامتگاه‌های ویژه برای روس‌ها با توجه به فرهنگ و خلق‌وخوی مردم این سرزمین همچون سرویس‌های بهداشتی که وزیر گردشگری بسیار در رسیدگی به آن تأکید دارند، ازجمله الزاماتی است که برای اجرای درست این رویکرد و استقبال از گردشگران روسی در ایران و اصفهان یک پیش‌نیاز است.»
او می‌افزاید: «زمانی که این شرایط مهیا شود، باید سراغ تبلیغات و معرفی شهرهای کشورمان همچون اصفهان رفت؛ اینکه در بازاریابی گردشگری، اصفهان را برای گردشگران روسی که به اصفهان یا دیگر شهرهای ایران سفر می‌کنند، تبلیغ کنیم. در حال حاضر متأسفانه از زیرساخت‌های خوب و مناسبی برخوردار نیستیم و این موضوع منجر به نارضایتی گردشگر و درنهایت ریزش گردشگر در ایران می‌شود.»
انجام فعالیت‌های ویژه در حوزه گردشگری
دیناری خاطرنشان می‌کند: «در سند ملی توسعه گردشگری کشور به‌منظور تقویت زیرساخت‌ها در این حوزه، شرح وظایف مربوط به دستگاه‌های مختلف تعریف شده است؛ برای مثال وظایف وزارت کشور و زیرمجموعه آن همچون استانداری‌ها، فرمانداری‌ها، شهرداری‌ها، دهیاری‌ها و سازمان منابع طبیعی و حفاظت محیط‌زیست، میراث فرهنگی و گردشگری، نیروی انتظامی و … در این حوزه همگی مشخص است.»
کارشناس حوزه گردشگری می‌گوید: «گردشگری یک حوزه فرابخشی است و همه بخش‌ها تکلیفشان مشخص است و هر بخش و مسئولی باید در حوزه خود تلاش کند. یک سری کارها در قالب سینرژی یا هم‌افزایی دستگاه‌های مختلف با هم صورت می‌گیرد. در حوزه گردشگری نیز توجه به زیرساخت‌ها تعریف شده است. بدین معنا که هر سیاستی که در حال حاضر از سوی دستگاه‌های بخش گردشگری چه به‌صورت مشترک و چه در قالب غیرمشترک در حال انجام است، باید به‌صورت ویژه‌تری انجام شود، تا اتفاق خاصی که مدنظر است، رقم بخورد.»
بهترین نوع لغو روادید لغو روادید دوطرفه است
معاون سرمایه‌گذاری و تأمین منابع اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان خراسان رضوی همچنین از ویژگی‌ها و مزیت‌های لغو روادید دوطرفه می‌گوید. رویکردی که وزارت امور خارجه با همکاری وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی می‌تواند با هدف تقویت صنعت گردشگری آن را دنبال کند.
به اعتقاد دیناری، بهترین نوع لغو روادید، لغو روادید دوطرفه است.
او خاطرنشان می‌کند: «زمانی که لغو روادید هم‌زمان برای دو کشور صورت می‌گیرد، بهترین حالت ممکن رخ می‌دهد. البته این لغو روادید زمانی مؤثر است که گردش حجم گردشگران در بستر این سیاست به‌صورت یکسان در دو کشور صورت گیرد. بدین معنا که ورودی گردشگران به یک کشور چند برابر تعداد گردشگران طرف مقابل که با آن لغو روادید دارد، نباشد؛ برای مثال اگر در سال یک‌میلیون از شهروندان ایرانی به روسیه سفر کنند، در مقابل اما تنها صد هزار نفر گردشگر روسی به ایران بیایند، توازن برقرار نمی‌شود و از لحاظ اقتصادی این موضوع چندان به‌صرفه نیست؛ چراکه باعث می‌شود ما پول بیشتری در ازای هر نفر گردشگر به کشور مقابل تزریق کنیم و در مقابل اما تنها به‌اندازه صدهزار نفر ارز از سوی کشور مقابل به ایران وارد می‌شود.»
توازن در ورود و خروج گردشگر بین ایران و روسیه چگونه رخ دهد؟
کارشناس حوزه گردشگری در توضیح و ارائه راهکار برای ایجاد توازن در رفت‌وآمد گردشگران روسی و ایرانی ادامه می‌دهد: «باید سازوکاری دراین‌باره وجود داشته باشد. در این راستا انجمن و جامعه تورگردانان ایران یا انجمن دفاتر خدمات مسافرتی و جهانگردی ایران باید بر روی حوزه مارکتینگ به‌صورت تخصصی کار کنند. هیئت‌های تجاری و بازاریابی مختلف نیز باید به روسیه اعزام و فضای شهرهای مختلف این کشور را بررسی کنند. همچنین باید پروازهایی بین شهرهای مختلف روسیه و شهرهای مهم و توریستی ایران همچون تهران، اصفهان، مشهد و…، شهرهایی که دارای فرودگاه بین‌المللی هستند، برقرار شود تا درنهایت جریان ورود و خروج گردشگر بین دو کشور اتفاق افتد. پایه این جریان هم مارکتینگ و معرفی ظرفیت‌های تاریخی و فرهنگی و طبیعی ایران است.»
به بیان دیناری ایران به‌جز روسیه با کشورهای دیگر هم لغو روادید دوطرفه دارد؛ اما متأسفانه توازن در رفت‌وآمد گردشگران دیده نمی‌شود. او می‌گوید: «در حال حاضر ایران با مالزی و ترکیه لغو روادید دوطرفه دارد؛ اما تعداد ایرانی‌هایی که به این کشورها سفر می‌کنند با گردشگرانی که از این کشورها به ایران سفر می‌کنند، اصلا قابل‌مقایسه نیست. موضوعی که باید توسط بخش خصوصی و بخش دولتی آسیب‌شناسی شود تا مشخص شود، مشکل کار کجاست. تجربه نشان می‌دهد که این لغو روادیدها معمولا بیشتر به نفع کشورهای طرف مقابل ایران است تا ایران. به همین خاطر باید بیشتر در این حوزه و مشکلات و موانع آن در ایران کار شود.»
سن‌پترزبورگ؛ شهری در لیست آژانس‌های جهانگردی و مسافرتی ایران
در ادامه معاون سرمایه‌گذاری و تأمین منابع اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان خراسان رضوی در خصوص لغو روادید ایران و روسیه و الزامات آن عنوان می‌کند: «در بستر این رویکرد که جدیدا هم اجرایی شده است، باید شاهد رفت‌وآمد مساوی گردشگران ایرانی و روسی باشیم تا درنهایت تحول اقتصادی مورد انتظار از این طریق رخ دهد.»
دیناری می‌افزاید: «در حال حاضر نیز با توجه به لغو روادید ایران و روسیه، اصفهان و سن‌پترزبورگ به‌عنوان خواهرخوانده می‌توانند از این ظرفیت با هدف تقویت روابط خواهرخواندگی استفاده کنند. تشکیل کارگروه یا کمیته مشترک متشکل از بخش دولتی و خصوصی ازجمله اقداماتی است که می‌تواند صورت گیرد. رویکردی که البته نیاز به جلسات و برنامه‌ریزی‌های کوتاه‌مدت، میان‌مدت و درازمدت منظم و مشخصی دارد. حتی می‌توان برای این کمیته اعتبارات ملی و خاص در نظر گرفته شود. در این شرایط است که می‌توان گفت زیرساخت‌هایی در یک مقطع زمانی آماده شده است و آرام‌آرام می‌تواند جذب گردشگران روسی را شاهدبود.»
کارشناس حوزه گردشگری با اشاره به ویژگی‌های شهر سن‌پترزبورگ به‌عنوان خواهرخوانده اصفهان و راه‌های ارتباط مؤثر اصفهان با این شهر از روسیه می‌گوید: «سن‌پترزبورگ یکی از بندرها و شهرهای توریستی کشور روسیه است که نام این شهر حتما در لیست بسیاری از آژانس‌های جهانگردی و مسافرتی ایران برای تورهای گردشگری قرار دارد. موقعیتی که می‌تواند برای اصفهان و دفاتر گردشگری و جهانگردی اصفهان به‌عنوان یک فرصت به شمار رود.»
او ادامه می‌دهد: «به اعتقاد بنده هنر دفاتر، شرکت‌ها و تورگردان ها تنها این نیست که ایرانی‌ها را به کشورهای دیگر ببرند، بلکه آن‌ها می‌توانند بر روی ورودی گردشگران به ایران هم تخصصی و با برنامه کار کنند. این رویکرد می‌تواند هم باعث درآمدزایی شود و هم بخشودگی مالیاتی یا جوایز صادراتی را به تورهای گردشگری اختصاص دهد. شرکت در نمایشگاه‌های تخصصی این کشورها از دیگر راهکارها برای به‌کار‌افتادن جریان گردشگری مساوی دو طرف است. در غیر این صورت نباید انتظار اتفاقات خاصی بود.»
برگزاری تورهای آشنا‌سازی برای لیدهای ایرانی و روسی
دیناری همچنین به دیگر روش‌های تخصصی برای رفت‌وآمد متناسب گردشگران میان کشورهای تحت لغو روادید دوطرفه اشاره و عنوان می‌کند: «از دیگر رویکردها، برگزاری تورهای آشنا‌سازی است. اینکه لیدرها یا راهنمایان گردشگری و همچنین تعدادی از دفاتر خدمات مسافرتی تورگردان از شهرهای مختلف همچون اصفهان، مشهد، یزد، تهران، شیراز و تبریز انتخاب و توری برای آن‌ها با هدف آشنایی با مسیرهای گردشگری کشور روسیه برگزار شود، تا از این طریق لیدرهای ایرانی با مردم و مناطق گردشگری روسیه با هدف برگزاری تورهای تخصصی به این کشور آشنا شوند.»
او با بیان اینکه این رویکرد باید برای روس‌ها در ایران هم پیاده شود، می‌افزاید: «باید از راهنمایان گردشگری بین‌المللی کشور روسیه برای سفر به ایران دعوت و مسیرهای گردشگری ایران به آن‌ها معرفی شود. مکان‌های تاریخی، شخصیت‌ها، نرخ‌ها، مکان‌ها، اقامتگاه‌ها و … همگی باید به آن‌ها معرفی شود. در این شرایط می‌توان انتظار داشت که اتفاق مؤثری در سایه لغو روادید رخ دهد.»
معاون سرمایه‌گذاری و تأمین منابع اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان خراسان رضوی خاطرنشان می‌کند: «زمانی که این جریانات رخ می‌دهد و گردشگران بین دو کشور به‌صورت مساوی رفت‌وآمد می‌کنند، شاهد حضور سرمایه‌گذاران روسی هم در ایران خواهیم بود؛ چراکه با شناخت بیشتر از ایران، علاوه بر گردشگران و توریست‌ها، سرمایه‌گذاران نیز خواهان سفر به کشورمان می‌شوند تا در حوزه گردشگری، هتلداری و صنایع وابسته به گردشگری و هتلداری سرمایه‌گذاری کنند. درواقع شناخت کامل مقدمه این مسیر است و پس‌ازآن مارکتینگ و بازاریابی از طرق مختلف باید صورت گیرد و در نهایت راه‌اندازی جریان‌های اقتصادی و درآمدی رخ می‌دهد.»
روسیه؛ بازار هدف اصفهان
دیناری همچنین در خصوص استفاده شهرهایی از ایران همچون مشهد و اصفهان از ظرفیت لغو روادید با کشور روسیه می‌گوید: «به‌صورت کلی و تخصصی روسیه بازار هدف استان خراسان رضوی و مشهد به شمار نمی‌رود؛ چراکه وجه غالب گردشگری مشهد، گردشگری زیارتی و در کنار آن گردشگری سلامت، تاریخی و فرهنگی است. بازارهای هدف اصلی استان خراسان رضوی بیشتر کشورهای عربی، کشورهای حوزه خلیج‌فارس، آذربایجان، افغانستان و تا حدودی تاجیکستان و برخی کشورهای آسیای میانه هستند که باهدف بیشتر تجارت و درمان به مشهد تمایل دارند. درنتیجه نمی‌توان گفت که روسیه بازار هدف اصلی مشهد است. اما در مقابل این کشور می‌تواند بازار هدف اصلی شهرهایی چون اصفهان، تهران، یزد، تبریز، شیراز و شهرهایی که بیشتر ماهیت سیاحتی دارند، باشد.»
