تبوتاب بازار جهانی طلا با سکون یا شاید رکود بازار طلای اصفهان همراه بوده است؛ هرچه نرخ جهانی انس بالاتر میرود تعداد مراجعهکنندگان بازار طلای اصفهان کاهش پیدا میکند تا امروز طلافروشی در اصفهان به مرز تعطیلی برسد. کاسبان میگویند تقاضایی در بازار وجود ندارد؛ درنتیجه برای حفظ درآمد مجبور به امتحان راههای دیگری هستند. تعدادی از آنها شغل خود را تغییر دادهاند و حالا در بازار طلا، نقره یا بدلیجات میفروشند، حاشیه سود بدل و نقره در بازار طلای اصفهان بهمراتب بالاتر از طلاست؛ در ویترین طلافروشان نیز دیگر خبری از کارهای سنگین و گرانقیمت نیست. نوسانهای یکی دو سال اخیر بازار طلا رفتار خریداران را بهصورت کامل تغییر داده است. نادر جمشیدی یکی از طلافروشان اصفهانی دراینباره گفت: «بعد از 15 سال من فکر میکنم این بازار کامل عوضشده است، مردم جور دیگری فکر میکنند و حتی ثروتمندترین مشتریها نیز مثل گذشته نیستند.» جدای از این شیوع ویروس کرونا با تعطیلی جشنهای ما طی ماههای گذشته همراه بود و همین مسئله بیشازپیش بر رکود بازار طلا افزود.
بازار طلا به سبک جدید
بازار طلای اصفهان همچنان شلوغ است؛ ولی حاضران یا رهگذرند یا فقط برای تماشای ویترینها آمدهاند، ویترینهایی که خالی از طلاست. یک خانم مسن مراجعهکننده به بازار هنر اصفهان دراینباره میگفت: «قبلا که میآمدیم، ویترین مغازهها آنقدر طلا بود که گم میکردم به کجا نگاه میکنم، ولی الان ویترینها خالی و انگار بازار هنوز باز نشده!» ویترین طلافروشیها رونق سابق را ندارد و طلافروشان بهزور بخشی از آن را پر میکنند. سینیهای پر از حلقه و انگشتر، سرویسهای لوکس و گرانقیمت، زنجیر و پلاکهای مختلف دیگر در ویترینها دیده نمیشود، طلافروشان یکی دو سینی را با فاصلههای چندسانتی پشت ویترین چیدهاند تا خالی نباشد و اگر فردی متقاضی مدلهای دیگری باشد بهصورت تلفنی سفارش میدهند. عباس قمصری یکی از فعالان بازار طلای اصفهان دراینباره گفت: «هم زورمان نمیرسد ویترینها را مانند گذشته پر کنیم و هم مشتری وجود ندارد. قبلا روزی چندتکه میفروختیم، ولی الان هفتهای یکتکه نمیفروشیم چرا باید ویترینها را پر کنیم؟»
راههایی برای غلبه بر رکود
طلافروشان برای غلبه بر رکود بازار راههای متفاوتی را در پیش گرفتهاند و تعدادی از آنها کارساز بوده است. راه اول اینکه وزن قطعات طلا کاهش چشمگیری داشته و دیگر خبری از سرویسهای سنگین و حجیم نیست. آرش رضوانی یکی از طلافروشان چهارباغ دراینباره گفت: «وزن سرویسها کاهش یافته و بسیار نازک شدهاند، سازنده برای جذب مشتری سنگهای زینتی به بخشهای مختلف آن اضافه میکند؛ اگر سرویسهای حجیم دهسال قبل امروز تولید میشد، کمتر از 100 میلیون تومان قیمت نداشت.» خریداران گاهی از نازک بودن بیش از حد طلا بهخصوص زنجیرها شکایت میکنند ولی با توجه به قیمت نمونه ضخیم آنها مجبور به خرید مدل نازک آن هستند. راه دوم، خریدوفروش طلای دستدوم در بازار است. حدود 5 درصد از قیمت طلا اجرت ساخت است، ولی طلای دستدوم اجرت ساخت ندارد و برای خریدار هزینه کمتری دارد. درنتیجه تعدادی از طلافروشان اصفهانی معامله طلای دستدوم را آغاز کردهاند وبازار آن بارونق خوبی مواجه شده است. حتی مردم یک گام جلوتر رفتهاند و در شبکههای اجتماعی یا سایتهای واسطه دیوار و شیپور به معامله طلای دستدوم میپردازند تا علاوه بر اجرت ساخت از پرداخت مالیات بر ارزشافزوده نیز معاف شوند. چند سال قبل به دلیل قیمت پایین طلا 9 درصد مالیات بر ارزشافزوده و 5 درصد اجرت ساخت زیاد نبود و خرید نمونه نو ترجیح داده میشد، ولی امروز با افزایش قیمت طلا 9 درصد مالیات و 5 درصد اجرت ساخت در بیشتر معاملات مبلغ سنگینی میشود. در انتها خریدوفروش اقساطی طلا نیز به روشهای مختلف راهحلی برای مشکل قیمتهای گرانشده است. در بیشتر مشاهدات طلافروشان با دریافت بخشی از قیمت، طلا را به مشتری تحویل میدهند؛ البته ضمانتنامه بهصورت کامل دریافت میشود و سپس مشتری چند ماه بهصورت توافقی وقت دارد تا اقساط را بپردازد؛ قیمت نهایی در بیشتر این معاملات قیمت روز طلا در نظر گرفته میشود، فقط در صورت افزایش قیمتها، اگر قیمت طلا کمتر شود خریدار باید نرخ روز را بپردازد.
فشار فروش بالاست
اگرچه قیمت طلا به پشتوانه بازارهای جهانی و البته نوسانهای ارزی مدام بالا میرود، ولی تقاضای چندانی در بازار وجود ندارد و هرچندوقت یکبار بازار با فشار فروش شدیدی مواجه میشود. یکی از طلافروشان بازار بزرگ اصفهان دراینباره گفت: «هر وقت طلا قله قیمتی جدید را کشف میکند، عدهای برای فروش به بازار میآیند؛ این افراد خانوادههایی هستند که طلای خانگی دارند و با گران شدن آن تصمیم میگیرندطلای خود را بفروشند و در بخش دیگری از زندگی خرج کنند.» ولی فشار فروش در سقفهای قیمتی باعث میشود تا قیمت فروش مردم کمتر از قیمت لحظه باشد. البته خریداران اغلب دلالها هستند و طلافروشان کمتر زیر بار خرید میروند.
