در این طرح شورای محله و معتمدان محلی به عنوان مهمترين رکن و هسته اصلی روابط اجتماعی محلهها شکل میگیرند و نهادهای اجتماعی و حمایتی شهر با ریاست فرماندار از طریق یک سامانه به شبکهها متصل میشوند تا با همدلی و اتحاد و در کوتاهترین زمان و با تکیه بر آموزش عمومی، بحرانها مدیریت شوند و مشکلات کاهش یابند و مسئلهها حل شوند.
توسعه پایدار حاشیهها
شبکهسازی یک فعالیت حرفهای اقتصادیاجتماعی است و بر مبنای هدفی که تشکیل میشود، به گسترش شبکه و تعداد دوستان اجتماعی یا کاری منجر میشود. توسعه در سطح محلی و تلاش برای یافتن راهکارهای دمکراتیک در کشورهای توسعهیافته، سالهاست که بــخش مـــهمی از مــطالعات برنامهریزی شـــهری را به خـــود اختصاص داده است. برنامهریزان و جامعهشناسان شهری در مطالعات خود به این نتیجه رسیدهاند که افزایش رابطه شهروندان بهوسیله شبکههای اجتماعی میتواند به نقطه آغازین روند توسعه محلهها تبدیل شود. یافتههای پژوهشها نشان میدهد که رابطه مستقیم و معناداری بین شبکه اجتماعی و توسعه محلهای وجــود دارد. هـــمچـــنــیــن نــتـــایــج مدلسازی معادلات ساختاری نشان میدهد که با بهبود وضعیت شبکه اجتماعی، وضعیت مؤلفههای توسعه محله هم بهبود مییابد. با استفاده از این دادهها میتوان وضعیت محلههای حاشیهنشین را بهبود بخشید. بـــرای حـــل مشــــکلات فـــراوان حاشیهنشینان و دستیابی به توسعه پايدار شهری، مديران شهری باید در این سکونتگاههای غیررسمی تغییراتی ایجاد کنند تا باعث کاهش طردشدگی و عدم انسجام اجتماعی اين محلهها شود. افزایش سرمايه اجتماعی راهحل مناسبی برای کاهش هزينههای عمومی و ساماندهی اين محلهها محسوب میشود. نتايج پژوهشها نشان میدهد ميان سرمايه اجتماعی و شاخصهای توسعه پايدار اجتماعی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. درواقع اعتماد و اتصال به شبکههای اجتماعی، برای دستيابی به توسعه پايدار اجتماعی، بیشترین اهمیت را دارد.
یک طرح، یک شهر
به گفــته کوروش مـحمدی، رئیس کمیسیون اجتماعی، یکی از روشهای معمول و موفق در دنیا درباره حل مسائل و معضلات اجتماعی و مدیریت بحران، استفاده از ظرفیتهای محلی شهرها و روستاهاست. شبکههای اجتماعی باعث افزایش سرمایه اجتماعی و انسجام اجتماعی شهرها میشود و مشارکت را افزایش میدهد. در عین حال در ایجاد آگاهی و ارتقای سطح دانش شهروندان در مقابل آسیبها و کاهش خطرات ناشی از آسیب اجتماعی و سایر آسیبها هم مؤثر است. او توضیح میدهد که سامانه شــبــکهســـازی مـــحـلـــههـــای شـــهر 220محله را به یکدیگر متصل کرده است. در کلانشهر اصفهان دستگاههایی مثل بهزیستی، هلال احمر، نیروی انتظامی، شهرداری، فرمانداری، اســتانداری، کمیته امداد، سپاه و بسیج و… تحت عنوان شورای حتمی و به ریاست فرماندار فعال بوده و آموزشهای لازم را از طریق ارتباط با سرشبکههای محلی به آنها منتقل میکنند تا در220 محلهشهر در اختیار مردم قرار داده شود. این ارتباط دو سویه است و مردم هم میتوانند آسیبهاو مشکلات محل زندگی خود را به دستگاههای ذی ربط انتقال دهند.
220محله توسط رصدخانه شهرداری شناسایی شده است. در هر شبکه حداقل هفتنفر از افراد معتمد محل، تــحصیلکردگان و زنان میتوانند عضو باشند.
نگاه مخالفان
رضــا امـــینی، عـــضو کمـــیســـیــون اقتصادی معتقد است که این طرح به شورایاریها شباهت دارد. او تأکید میکند که هرگونه ارتباط رسمیبا سازوکار اداری با هر بخش اجتماع باید ساختارهای قانونی داشته باشد. به گفته او شورایاریها در دوره چهارم شوراها در تهران و با انتخابات رسمیدر محلهها ایجاد شد که به نتایج لازم نرسید. او انتخاب مردم برای حضور در شبکههای محلی بدون در نظر گرفتن راهکاری مناسب را محل مناقشه دانست. امیر احمد زندآور، رئیس کمیسیون حمل و نقل نیز تأکید میکند که طرح و لوایح باید کاربست قانونی داشته باشند. او میگوید: «بسیج، هیئتامنای مساجد و شوراهای محلهها هم جایگاه قانونی دارند.» زندآور شیوه عملیاتیشدن این طرح و جایگاه متولیان آن را مبهم دانست و خواستار طرح و بررسی آن در جمع نخبگان شهر شد.
شورایاری نیست
عیدی، معاون فرهنگی شهردار اصـــفــهان،شـــبــکهســـازی را یـــکی از وظایــف حـــوزههـــای فـــرهــنگی شهر میداند و معتقد است که شبکهسازی یک ظرفیت تعاملی ایجاد میکند تا بتوان با هزینه کمتر اقتصادی به اهداف اجتماعی دست یافت. او میگوید: «ما از نظر اجتماعی با آسیبهای متنوعی روبهرو هستیم که هوشمندانه خود را بازتولید میکنند. اگر قانون تصریح دارد که بیشتر به جنبه تسهیلگری بپردازیم، پس باید به بدنه اجتماعی اجازه بدهیم در امور شهر مشارکت کنند. مردم با شبکههای اجتماعی میتوانند به مسئولیت اجتماعی خود در حوزه شهر عمل کنند. او تأکید میکند که گروه حامی شبــکههای اجتــماعی مــداخــلهگر و متولی نــبوده و تسهــیلکـننده فرایندهاست تا شبکههای محلی بتوانند برای حل معضلات اجتماعی موفق عمل کنند. محمدی، رئیس کمیسیون اجتماعی در پاسخ به همه اما و اگرهای این طرح میگوید:«یکی از مشکلات اجتماعی این است که از شبکههای اجتماعی واقعی و سنتی فاصله گرفتیم. ما شبکه بازار، مسجد و فامیل داشتیم که در کنترل آسیبها موفق بودند، ولی از زمانی که آنها را از دست دادیم و به سمت شبکههای مجازی رفتیم، جامعه و خانواده آسیب دید.» او تأکید میکند که شبکهسازی اجتماعی ارتباطی با شورایاریها ندارد؛ بلکه مبتنی بر نظام داوطلبی و ظرفیتهای محله است. در این طرح همه افراد بدون محدودیت تعداد میتوانند عضو شبکه محله شوند، ولی در شورایاریها بر اساس قانون، افراد انتخاب میشوند و محدودیت تعداد و اعضا هم وجود دارد. این طرح ساختار قانونی را درگیر نمیکند؛ فقط داوطــلبان مــحلی را ساماندهی میکند. طبق آییننامه، فرماندار ریاست شبکه حامی را برعهده دارد. جلسات شبکه حامی ماهانه برگزار و خوراک آموزشی لازم برای ارائه به سرشبکههای محلی تهیه و دستگاه مربوطه موظف میشود ظرف یک هفته تمام موارد آموزشی را توسط سامانه به شبکههای محلی انتقال دهد و سرشبکهها هم به مردم منتقل کنند. او میگوید:«اگر در گذشته امورات حصه را به مردمش واگذار کرده بودیم، امروز این محله وضعیت بهتری داشت.» طبق ایــن مــصوبـــه بــخــشی از بودجه حوزه فرهنگی شهرداری برای اجرای این طرح و تشکیل شبکهها در سال99 تخصیص داده میشود. همچنین بودجه لازم در سال1400در بودجه شهر درنظر گرفته میشود.