در بسیاری از کشورهای جهان با ورود یک تکنولوژی جدید، نسل قبلی تکنولوژی افت قیمت شدیدی کرده و شاید حتی ابزار قبلی دور ریخته شوند! ولی در بازار دیجیتال داخلی تکنولوژی ده سال قبل با قیمت بالایی معامله می‌شود. برای مثال خرید یک کامپیوتر نو با پردازنده core I2 تولید 10 سال قبل و تمام امکانات متناسب با آن بیش از 5 میلیون تومان هزینه دارد، ولی یک کامپیوتر استوک با پردازنده core I5 تولید 4 سال قبل و قطعاتی متناسب با آن کمتر از چهار میلیون تومان قیمت دارد.
استوک‌ها از کانادا و آمریکا تا اصفهان
استوک‌های وارداتی به صورت قاچاق از بنادر جنوبی کشور وارد می‌شوند و مبدأ بسیاری از آن‌ها قاره آمریکاست. مشخصات درج شده روی استوک‌های دیجیتال نشان می‌دهد در کشورهای آمریکای جنوبی و به سفارش آمریکا یا کانادا تولید شده‌اند. گاهی استوک‌های اروپایی نیز راهی اصفهان می‌شوند ولی تعداد آن‌ها زیاد نیست.
یکی از فعالان این بازار در این‌باره می‌گوید: «پس از آمریکا و کانادا تعداد استوک‌های آلمانی در بازار اصفهان زیاد است. هزینه جایگزین‌کردن تکنولوژی جدید با قدیم در کشورهای آمریکا و کانادا پایین است، درنتیجه آن‌ها تکنولوژی قدیم را دور می‌اندازند.»
بررسی‌ها نشان می‌دهد قیمت استوک‌ها برای واردکنندگان تقریبا رایگان است. این فعال بازار می‌گوید: «استوک‌ها در کشور آمریکا و کانادا دور ریخته می‌شوند، برای مثال مانیتورهای گران‌قیمت استوک را روی هم می‌چینند و تقریبا دور می‌ریزند، فقط یکی باید آن‌ها را تا اینجا حمل کند.»
استوک‌های دیجیتال با کشتی از مسیرهای آبی راهی کشورهای همسایه جنوبی به خصوص امارات می‌شوند و سپس با لنج به صورت قاچاق به بندرهایی مانند گناوه وارد می‌شوند. این استوک‌ها در شهرهای بندری قیمت پایین و غیرقابل باوری دارند. برای مثال اگر قیمت یک مینی کیس استوک با پردازنده COREI5 نسل چهارم در بازار اصفهان دو میلیون و 500 هزار تومان باشد، در گناوه با قیمتی کمتر از یک میلیون و 800 هزار تومان عرضه می‌شود، ولی ریسک خرابی قطعات بر عهده خریدار است. رحیمی یکی از فعالان بازار دیجیتال اصفهان در این‌باره گفت: «استوک‌ها در کشور مبدأ به صورت زباله دور ریخته می‌شوند و حمل‌ونقل آن‌ها تا اینجا هم به صورت غیر استاندارد انجام می‌شود، در نتیجه احتمال خرابی در آن‌ها بالاست.»
فروشگاه‌داری در اصفهان به صورت عمده استوک‌ها را خریداری می‌کنند و پس از تست و بررسی قطعات آن‌ها را با قیمت بالاتری به فروش می‌رساند. با توجه به ماهیت قاچاق استوک‌ها هیچ‌کدام از این فروشگاه‌داران راضی به درج نام و مشخصاتشان در روزنامه نشدند، ولی یکی از آن‌ها در این‌باره می‌گوید: «استوک‌ها را برای مردم دوست‌داشتنی می‌کنند، خرید استوک برای مردم مثل خرید تخم‌مرغ شانسی است، ما روی آن سود می‌کشیم ولی 20درصد قطعات دور ریختنی هستند.» استوک‌ها پس از تست‌های سلامتی در بازار عرضه می‌شوند و در طول سال‌های گذشته پرتقاضا شده‌اند. مدارس، آموزشگاه‌ها، شرکت‌های دولتی و خصوصی از بزرگ‌ترین متقاضیان استوک‌ها در کنار مردم معمولی هستند.
رحیمی فعال بازار دیجیتال اصفهان در این‌باره می‌گوید بسیاری از مدارس اصفهان به استوک‌های کانادایی مجهز شده‌اند: «یک مدرسه با تنها 10 کلاس درس اگر برای هر کلاس یک سیستم نو بخواهد باید بیش از 100 میلیون تومان هزینه کنند ولی اگر استوک بخرند هزینه به حدود 20میلیون تومان می‌رسد.»
تقاضا برای لپ‌تاپ‌های استوک نیز در بازار اصفهان نسبت به سال گذشته افزایش چشم‌گیری داشته است.
مشاهدات میدانی و گفت‌وگو با فعالان بازار دیجیتال اصفهان نشان می‌دهد با شیوع ویروس کرونا و برگزاری آنلاین کلاس‌های مدارس و دانشگاه‌ها تقاضای سنگینی برای خرید لپ‌تاپ در اصفهان ایجاد شد، ولی بسیاری از متقاضیان توان خرید لپ‌تاپ‌های 10 تا 20 میلیون تومانی را
نداشتند. امروز قیمت بسیاری از لپ‌تاپ‌های نو با حداقل مشخصات کاربردی از 10میلیون تومان آغاز می‌شود، به همین دلیل این تقاضا سمت بازار استوک‌ها رفت تا لپ‌تاپ‌های دست‌دوم آمریکا و کانادا نیز به بازار اصفهان راه پیدا کنند. امروز تعدادی از فعالان بازار مدعی‌اند با افزایش تقاضا برای استوک‌ها تصمیم گرفته‌اند تا به زودی کالاهای دیجیتال بیشتری همراه با کنسول‌های بازی وارد اصفهان کنند.
