بازار برنج وضعیت مناسبی ندارد. برنج ایرانی همیشه با قیمت بالاتری نسبت به نمونه وارداتی به فروش می‌رسد. ازاین‌رو اقشاری که توان مالی کمتری دارند، برنج خارجی را در سفره‌هایشان جایگزین ایرانی کرده‌اند؛ ولی این روزها قیمت برنج هندی نیز پابه‌پای ایرانی بالا می‌رود.
رشد ۱۳۷,۴درصدی قیمت برنج
گزارش مرکز آمار ایران نشان می‌دهد متوسط قیمت انواع اقلام خوراکی در فروردین سال جاری افزایش یافته است. قیمت برنج وارداتی در فروردین سال گذشته حدود هر کیلوگرم ۱۰ هزار و ۳۰۰ تومان بوده که تا اسفند به ۲۴ هزار و ۲۰۰ تومان رسید، ولی در فروردین 1400 قیمت این برنج تا ۲۴ هزار و ۵۰۰ تومان ثبت شد. همچنین حداقل قیمت برنج ایرانی در فروردین ۲۲ هزار و ۳۰۰ تومان و حداکثر ۳۰ هزار و ۳۰۰ تومان گزارش شده است. در مجموع قیمت برنج نسبت به سال گذشته رشد ۱۳۷,۴ درصدی و در مقایسه با اسفند 99 افزایش یک درصدی داشته است. باوجوداین، قیمت برنج با نزدیک‌شدن به فصل کاشت و برداشت دوباره روند صعودی پیدا کرده است و هر کیلوگرم برنج شمال که سال گذشته با بهای 27 هزار تومان به فروش می‌رسید، اکنون هر کیلوگرم از آن 35 تا 40 هزار تومان قیمت خورده است. برنج لنجان نیز سال گذشته با قیمت هر کیلوگرم 20 تا 28 هزار تومان عرضه می‌شد؛ ولی نرخ فعلی آن به 25 تا 36 هزار تومان تغییر کرده است. براساس مشاهده‌های میدانی از بازار برنج اصفهان، هرکیلوگرم برنج ایرانی با درجه کیفی متوسط 25 تا 30 هزار تومان، برنج عطری حداکثر 45 هزار تومان و برنج خارجی 18 تا 30 هزار تومان قیمت خورده است. درحال حاضر کیسه 10 کیلوگرمی برنج پاکستانی دایانا 220 هزار تومان، برنج پاکستانی هزاردستان 240 هزار تومان، برنج هایلی 240 هزار تومان، برنج هندی طبیعت 245 هزار تومان و برنج هندی بخشایش 260 هزار تومان قیمت دارد. هر کیلوگرم برنج عنبر بو نیز 20 تا 30 هزار تومان قیمت خورده است؛ برای نمونه کیسه 10 کیلوگرمی برنج عنبربوی آرک با بهای 290 هزار تومان و برنج عنبربوی سلوا با نرخ 300 هزار تومان به فروش می‌رسد.
کاهش بارندگی کاهش کاشت و برداشت
کاهش بارندگی یکی از دلایل افزایش قیمت برنج ایرانی به شمار می‌رود؛ چراکه کمبود منابع آبی موجب شده کاشت برنج در بعضی از استان‌ها مانند اصفهان کاهش یابد. هرچند نمایندگان مجلس شورای اسلامی در سال جاری برای جبران بخشی از کمبود برنج، ممنوعیت کشت برنج را در استان‌های مختلف برداشتند و در جریان بررسی بخش هزینه‌ای لایحه بودجه سال 1400، با بند الحاقی چهار تبصره هشتم ماده واحده این لایحه موافقت شد. بر اساس این بند در سال 1400 موضوع ممنوعیت کشت برنج در مناطق مختلف کشور بنا به تشخیص شورای آب استان لغو می‌شود. باوجوداین، استان‌های زیادی از کشور ازجمله اصفهان و خوزستان درگیر خشک‌سالی هستند و برنج در این مناطق مانند سال‌های گذشته کشت نخواهد شد. بنابراین قیمت برنج لنجان و عنبربو در ماه‌های آینده افزایش چشمگیری خواهد یافت. قیمت برنج شمال نیز به دنبال قیمت برنج لنجان و عنبربو با بهای بالاتری به فروش خواهد رسید. ازاین‌رو در اواخر تابستان باید شاهد گرانی مجدد برنج ایرانی بود.
برنج خارجی در انتظار ترخیص
بخشی از برنج موردنیاز کشور از طریق واردات تأمین می‌شود که واردات برنج در دو سال گذشته با مشکلات متعددی مواجه شده است. شیوع ویروس کرونا و همه‌گیری آن باعث کاهش فروش برنج در بازارهای جهانی شد. همچنین کمبود منابع ارزی در کشور به گرانی برنج خارجی دامن می‌زند و جایگزینی ارز دولتی به‌جای ارز نیمایی افزایش قیمت بیشتر برنج را به دنبال دارد. از سوی دیگر واردات و ترخیص برنج از گمرک به آسانی صورت نمی‌گیرد و آخرین وضعیت واردات برنج در سال جاری در آمار گمرک برنج حاکی از آن است که در این دوره حدود ۹۹۶ تن به ارزش یک میلیون دلار واردات صورت گرفته و در حال حاضر بالغ بر ۳۵ هزار تن برنج در گمرک و بنادر دپو شده است. ترخیص این حجم از برنج نه تنها تا حدود زیادی نیاز بازار را برطرف می‌کند، بلکه در کاهش قیمت چند هزار تومانی هر کیلوگرم برنج هندی و پاکستانی نیز تأثیرگذار است.
