سران «آستانه» در نشست مهم تهران

در بحبوحه تحولات سرنوشت‌ساز منطقه‌ای و بین‌المللی، تهران در یک روز میزبان دو اجلاس است: هفتمین اجلاس کمیته عالی روابط ایران و ترکیه و هفتمین اجلاس سران ابتکار آستانه. هر دو اجلاس پس از یک وقفه چند ساله برگزار می‌شود. در همین راستا، روز گذشته ولادیمیر پوتین و رجب طیب اردوغان رؤسای‌جمهور روسیه و ترکیه وارد تهران شدند و با مقامات ارشد کشورمان دیدار و گفت‌وگو کردند.
 
تاریخ انتشار: 01:10 - چهارشنبه 1401/04/29
مدت زمان مطالعه: 6 دقیقه
دیدار رئیس جمهور ترکیه با رهبر معظم انقلاب اسلامی
اولین دیدار رئیس‌جمهور ترکیه در تهران با رهبر معظم انقلاب صورت گرفت. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در حضور اردوغان و هیئت همراه با تأکید بر اینکه با تروریسم حتما باید معارضه کرد، خاطرنشان کردند: حمله نظامی در سوریه به نفع تروریست‌ها نیز خواهد بود. البته تروریست‌ها محدود به یک گروه خاص نیستند. ایشان با اشاره به افزایش همکاری‌های دو کشور به‌ویژه همکاری‌های تجاری، رژیم صهیونیستی را از عوامل اصلی ایجاد اختلاف بین کشورهای اسلامی برشمردند و با تأکید بر اینکه آمریکا و رژیم غاصب نمی‌توانند جلوی حرکت عمیق فلسطینی‌ها را بگیرند، در خصوص مسئله سوریه خاطرنشان کردند: حفظ تمامیت ارضی سوریه بسیار مهم است و هر گونه حمله نظامی در شمال سوریه قطعا به ضرر ترکیه، سوریه و همه منطقه و به نفع تروریست‌ها خواهد بود و اقدام سیاسی مورد انتظار از جانب دولت سوریه را نیز محقق نخواهد کرد.حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در این دیدار، حجم و کیفیت تبادلات و همکاری‌های اقتصادی دو کشور را بسیار کمتر از ظرفیت‌های موجود خواندند و تأکید کردند: این مسئله در مذاکرات بین رؤسای جمهور حل و فصل شود. ایشان، عزت و عظمت امت اسلامی را در گرو عبور از اختلافات سلیقه‌ای و هوشیاری در مقابل سیاست‌های تفرقه‌افکن، دانستند و گفتند: یکی از عوامل ایجاد اختلاف و دشمنی در منطقه، رژیم غاصب صهیونیستی است که آمریکا نیز از آن پشتیبانی می‌کند. رهبر انقلاب،‌ فلسطین را مسئله اول دنیای اسلام برشمردند و تأکید کردند: با وجود اقبال بعضی دولت‌ها به رژیم صهیونیستی، ملت‌ها عمیقا با این رژیم غاصب مخالف هستند. ایشان با تأکید بر اینکه نباید به آمریکا و رژیم صهیونیستی تکیه کرد، گفتند: امروز نه رژیم صهیونیستی، نه آمریکا و نه دیگران نخواهند توانست جلوی حرکت عمیق فلسطینی‌ها را بگیرند و عاقبت کار به نفع مردم فلسطین خواهد بود.رهبر انقلاب اسلامی در پاسخ به درخواست رئیس‌جمهور ترکیه مبنی بر همکاری ایران برای مبارزه با گروه‌های تروریستی، گفتند: ما در مبارزه با تروریسم مطمئنا با شما همکاری می‌کنیم. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای با تأکید بر اینکه ما امنیت ترکیه و مرزهای آن را امنیت خود می‌دانیم، خطاب به آقای اردوغان گفتند: شما نیز امنیت سوریه را امنیت خود بدانید. مسائل سوریه را باید با مذاکرات حل کرد و ایران، ترکیه، سوریه و روسیه با گفت‌وگو این مسئله را تمام کنند. ایشان همچنین با ابراز خرسندی از بازگشت قره‌باغ به آذربایجان گفتند: البته اگر سیاستی مبنی بر مسدود‌کردن مرز ایران و ارمنستان وجود داشته باشد، جمهوری اسلامی با آن مخالفت خواهد کرد؛ چرا که این مرز یک راه ارتباطی چند هزار ساله است. رهبر انقلاب افزایش همکاری‌های ایران و ترکیه در همه مسائل منطقه را مفید و لازم خواندند و افزودند: ما همواره از دولت شما در مسائل داخلی و در مقابل دخالت‌ها دفاع کرده‌ایم و همچنان‌که گفتید دوستان دوران سخت یکدیگر هستیم و برای ملت مسلمان ترکیه دعا می‌کنیم.
ترکیه از انتظارات مشروع ایران در برجام، حمایت می‌کند
در این دیدار که رئیس‌جمهور کشورمان نیز حضور داشت، رجب طیب اردوغان با تبریک اعیاد قربان و غدیر خم، اتحاد امت اسلامی و افزایش هم‌بستگی ایران و ترکیه را لازم دانست و گفت: ترکیه هیچ‌گاه در مقابل اجحاف علیه ایران ساکت ننشسته و برادری ایران و ترکیه در همه زمینه‌ها باید گسترش پیدا کند. رئیس جمهور ترکیه با تأکید بر اینکه همواره مخالف تحریم‌های یک‌جانبه علیه ایران بوده و خواهیم بود، گفت: از انتظارات مشروع ایران در برجام، حمایت و شرکت‌های ترکیه‌ای را به سرمایه‌گذاری در ایران تشویق می‌کنیم. اردوغان با اشاره به درگیری ایران و ترکیه با تروریست‌ها در طول سال‌های متمادی، گفت: در سوریه گروه‌های تروریستی، مورد حمایت تسلیحاتی سنگین از طرف کشورهای غربی همچون آلمان، انگلیس، فرانسه و به‌ویژه آمریکا هستند. او با بیان اینکه موضع ترکیه درخصوص تمامیت ارضی سوریه مشخص است، افزود: از دولت سوریه انتظار داریم روندهای سیاسی را آغاز و به صورت فعال در نشست‌های کمیته قانون اساسی شرکت کند. در اجلاس آستانه مسئله سوریه به صورت ویژه در دستور کار است و امیدواریم به نتایج خوبی دست پیدا کنیم.
ایران و ترکیه 8 سند و یادداشت تفاهم همکاری امضا کردند
پس از دیدار اردوغان با رهبر معظم انقلاب، هفتمین نشست شورای همکاری‌های عالی ترکیه و ایران برگزار شد. نشستی که مقامات ایران و ترکیه در حضور روسای جمهور دو کشور هشت سند و یادداشت تفاهم همکاری در موضوعات متنوع سیاسی، اقتصادی، ورزشی و فرهنگی امضا کردند. طرح جامع همکاری بلندمدت میان ایران و ترکیه، موافقت‌نامه در زمینه‌های توسعه تأمین اجتماعی و ورزش، حمایت از بنگاه‌های کوچک اقتصادی، همکاری‌های رادیو و تلویزیونی و همکاری میان سازمان سرمایه‌گذاری و کمک‌های اقتصادی و فنی ایران و دفتر سرمایه‌گذاری ریاست‌جمهوری ترکیه از جمله اسناد و یادداشت تفاهم‌نامه‌هایی است که روز گذشته به امضای مسئولان دو کشور رسید.آیت‌الله رئیسی پس از امضای اسناد همکاری میان ایران و ترکیه در نشست مطبوعاتی مشترک با اردوغان ضمن تبریک عید قربان و غدیر، اظهار داشت: بدون تردید سفر جناب اردوغان به جمهوری اسلامی ایران نقطه عطفی برای ارتقای سطح روابط میان دو کشور است. او افزود: در مذاکراتی که ما داشتیم، اراده جدی دو کشور برای ارتقای سطح روابط اقتصادی و تجاری و حوزه‌های مختلف مورد بحث و بررسی قرار گرفت. رئیس‌جمهور بیان کرد: این سطح از روابط اقتصادی و تجاری با توجه به ظرفیت‌های دو کشور حتما کافی نیست و سطح روابط می‌تواند در سطح بالاتری شکل بگیرد و فکر می‌کنم می‌توان ۳۰ هزار میلیارد تومان یعنی سه برابر افزایش فعلی را در این حوزه هدف‌گذاری کرد. آیت‌الله رئیسی گفت: تأسیس شهرک‌های صنعتی مشترک میان دو کشور از تصمیماتی است که در این مذاکرات گرفته شد. تأسیس پارک‌های علم و فناوری که بتواند با بخش‌های مختلف فعال و شرکت‌های دانش بنیان فعالیت کند، مورد بحث و بررسی قرار گرفت.
او افزود: تمدید قرارداد انتقال گاز ۲۵ ساله که قبلا مطرح بود، امروز مورد تأکید قرار گرفت تا تمدید شود و انتقال گاز شکل وسیع‌تری به خود بگیرد. رئیس‌جمهور تصریح کرد: توسعه سرمایه‌گذاری میان دو کشور از نکات مورد تأکید در این نشست بود و فعالیت شرکت‌های فعال در ترکیه و ایران می‌تواند به نحو مشترک در هر دو کشور ادامه پیدا کند تا در جهت توسعه سرمایه‌گذاری و توسعه روابط دو کشور قدم بردارد. آیت الله رئیسی اضافه کرد: همکاری دو کشور در مسائل امنیتی بسیار اهمیت دارد و امنیت مرزهای دو کشور بسیار مهم و مورد تأکید است و همکاری دستگاه‌های امنیتی دو کشور می‌تواند نقش مؤثری در امنیت مرزها داشته باشد. او با بیان اینکه مبارزه با تروریسم، مواد مخدر و جرائم سازمان‌یافته از مهم‌ترین مسائل مورد بحث بود، گفت: تروریسم ممکن است اسامی و انواع مختلفی داشته باشد، اما حالت دوگانه‌ای که امروز غرب مبتلا شده و میان تروریسم تفاوت قائل شده است، میان ما رد شد و تأکید کردیم با هر اسمی از تروریسم باید مبارزه شود تا امنیت مرزها حفظ شود.رئیس‌جمهور خاطرنشان کرد: همکاری دو کشور در مسائل منطقه‌ای از مواردی بود که مورد تأکید دو کشور قرار گرفت و هر دو کشور تأکید ویژه‌ای بر امنیت کشور سوریه دارند. روابط خوب دو کشور می‌تواند به روابط منطقه‌ای و بین‌المللی خوب میان دو کشور منجر شود و هر دو کشور می‌توانند در امنیت منطقه و امنیت در سطح بین‌الملل نقش داشته باشند و مذاکرات صورت‌گرفته می‌تواند در تحقق این امر نقش مؤثری داشته باشد. آیت الله رئیسی گفت: امیدوار هستیم امضای سند راهبردی و تأیید وزرای دو کشور به روابط گسترده میان دو کشور منتهی شود و چشم‌انداز وسیعی از روابط برای دو کشور به همراه داشته باشد.
 بار دیگر از رئیس‌جمهور ترکیه تشکر می‌کنم و امیدوار هستم این سفر با برکت روابط برای ایران و کشور دوست و همراهمان، ترکیه همراه باشد.
حجم تجارت را تا ۳۰ میلیارد دلار افزایش می‌دهیم
در ادامه این نشست خبری مشترک، رئیس‌جمهور ترکیه نیز گفت: ما (ایران و ترکیه) یک هدف یعنی رسیدن به حجم تجارت ۳۰ میلیارد دلاری را تعیین کردیم و متأسفانه به دلیل پاندمی کرونا این حجم تجارت به شکل معناداری کاهش پیدا کرد و هم اکنون به حجم تجارت هفت‌میلیارد دلار رسیدیم. باور دارم با عزم راسخ دو کشور خواهیم توانست حجم تجارت ۳۰ میلیارد دلاری را رقم بزنیم. اردوغان افزود: اندکی قبل همراه برادر عزیزم ابتدا نشست دوجانبه داشتیم و هفتمین نشست شورای همکاری‌های عالی ترکیه و ایران را با موفقیت برگزار کردیم و آن را به پایان رساندیم. معتقد هستیم رایزنی‌ها باعث جهش در روابط ما می‌شود. او ادامه داد: چشم‌انداز جناب رئیسی مبنی بر روابط ایران با همسایگان را بسیار ارزشمند ارزیابی می‌کنیم. در موارد سیاسی، نظامی، اقتصادی و فرهنگی وزرای مربوطه دو کشور و رؤسای جمهور دو کشور رایزنی کردند.اردوغان با تأکید بر اینکه با برداشتن گام‌هایی در حوزه صنایع دفاعی می‌توانیم به این هدف نزدیک شویم، گفت: با گام‌برداشتن در حوزه نفت و گاز طبیعی می‌توانیم به این امر سرعت ببخشیم. همان‌طور که می‌دانید به‌عنوان ترکیه در زمینه صنایع دفاعی در سال‌های اخیر اقدامات جهش‌گونه داشتیم و بر هم‌بستگی خود در این موضوع بسیار اهمیت قائل هستیم. او ادامه داد: طبق تأکید رئیس جمهور ایران مبارزه با سازمان‌های تروریستی برای هر دو کشور از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. ما آن‌ها را که بلای هر دو کشور هستند، در لیست سازمان‌های تروریستی ناتو هم وارد کردیم؛ زیرا این سازمان‌ها در هر کشوری که موجودیت داشته باشند موجب برهم‌خوردن ثبات و آرامش در آن کشور می‌شوند؛ بنابراین ما باید با هم‌بستگی کامل با این سازمان‌های تروریستی مقابله کنیم. رئیس جمهور ترکیه با اشاره به اجلاس سه‌جانبه آستانه همراه با رئیس‌جمهور روسیه افزود: این نشست ارزیابی مجدد روند آستانه و به نحوی احیای روند آستانه خواهد بود. من هم بار دیگر از تمامی وزرای دو کشور تشکر می‌کنم و از آن‌ها خواهش می‌کنم همکاری‌ها و هماهنگی‌های مشترک میان خود را ادامه دهند.