به گزارش اصفهان زیبا؛ هنر صنایع‌دستی ظروف مسی در اصفهان وابسته به یک سنت قدیمی با تاریخی عمیق است و یکی از گوهرهای چشم‌انداز فرهنگی و هنری این شهر تلقی می‌شود. در حقیقت، صنایع‌دستی مس اصفهان از شناخته‌شده‌ترین هنرهای صنایع‌دستی جدید به‌شمار می‌رود و استادکاران حرفه‌ای در محله‌های این شهر تاریخی به خلق آثار مسی مشغول هستند که چشم هر بیننده‌ای را می‌نوازد.
حاج اسدالله کوشکی رنانی متولد 1332 از هنرمندان مس‌کار و اهل ماشاده اصفهان است که از زمان کودکی و از شش‌سالگی به همراه برادر خود به بازار اصفهان می‌رود و کنار یکی از استادان خم‌کار اصفهان به نام استاد اسدالله جوزدانی شروع به کار می‌کند. او در سن هشت‌سالگی خم‌کاری را با ساختن قطعه‌های کوچک شروع می‌کند و در سن 18سالگی برای خود کارگاه مس‌کاری احداث می‌کند.
کوشکی از باسابقه‌ترین هنرمندان مس‌کاری است که قریب به 61 سال می‌شود که عمر خود را به فعالیت در این حرفه و خلق ظروف مس گذرانده و با تلاش سعی کرده با خلق هنر صنایع‌دستی، مس ظریفی را به بازار عرضه کند که علاقه‌مندان به ظروف مس جذب آثار او و شیفته هنر زیبای این خم‌کار حرفه‌ای محله ماشاده شوند.
از کودکی به این کار علاقه داشتم
استاد باسابقه هنر مس‌کاری در اصفهان که با ابراز علاقه به این هنر و برخورداری از استعداد کافی توانسته در این هنر قدیمی اصفهان موفق عمل کند، به «هم‌محله» می‌گوید: «از زمان کودکی به این کار وارد شدم و با علاقه و پشتکار این حرفه را یاد گرفتم. پنج سال شاگردی کردم و بعد هم خودم استادکار این هنر شدم. حدود 15 نفر از شاگردانی که نزد بنده کار می‌کردند در حال حاضر جزو بهترین خم‌کاران اصفهان هستند.»
او تأکید می‌کند: «آموختن صنایع‌دستی وقت و زمان مشخص ندارد و به اینکه فرد چه موقع و چه اندازه وقت برای یادگیری آن بگذارد، بستگی دارد. درواقع باید فرد باعلاقه و استعداد وارد این حرفه شود و با کسب تجربه این حرفه را بیاموزد. بنده باوجوداینکه از زمان کودکی وارد این حرفه شدم و با عشق و علاقه این کار را ادامه دادم و طی چند سال در این حرفه تجربه کسب کرده و به درجه استادی رسیدم، باید اقرار کنم هنوز هم فوت‌وفن هر کاری و خلق هر نوع اثر و صنایع مس را به‌درستی نمی‌دانم و در این زمینه حرفه‌ای نیستم.»
کوشکی ادامه می‌دهد: «در حقیقت هر فردی نمی‌تواند خلق همه نوع صنایع‌دستی را یاد بگیرد و تولید صنایع‌دستی تمام‌شدنی نیست. باید هنرمند این حوزه هر روز مطابق درخواست بازار و خریداران صنایع‌دستی کارگاه خود را بسازد. هنرمند صنایع مس باید به‌نوعی در این حرفه خلاق باشد و مطابق علاقه خریداران این هنر، صنایع‌دستی به‌روز را تولید کند تا در کار خود موفق شود.»
تنوع زیادی در تولید محصولات این کار نداریم
استاد اسدالله با اشاره به‌اینکه یادگیری این هنر سختی‌های خاص خودش را دارد، می گوید: «باید فرد علاقه‌مند به آموختن این حرفه باشد و از طرف دیگر، استعداد انجام این کار را هم داشته باشد. به نظرم اگر استعداد و علاقه وجود داشته باشد، فرد می‌تواند این کار را با راهنمایی استاد یاد بگیرد. بنده هم به فرزندانم این کار را از دوران کودکی آن‌ها یاد داده‌ام تا در این حرفه پیشرفت کنند.»
استاد باسابقه هنر مس‌کاری در اصفهان خاطرنشان می‌کند: «انجام کارها هم تفاوت دارد. گاهی اوقات هنرمند مس‌کار برای خلق یک اثر یک روز وقت می‌گذارد و برای برخی دیگر نیم‌ساعت. تولید هر نوع اثری در این حرفه متفاوت و نکته مهم این است که هنرمند مس‌کار چه نوع اثری را خلق کرده است.»
وضعیت حرفه مسگری در محله ماشاده؛ از گذشته تاکنون
کوشکی درباره وضعیت حرفه مسگری در محله ماشاده از گذشته تاکنون به «هم‌محله» می‌گوید: «وضعیت این حرفه در گذشته تقریبا خوب بوده و کارگاه‌های مس زیادی در محله ماشاده وجود داشت. تا پنج سال پیش از نظر تولید محصولات مسی اولین مرکز صنایع‌دستی در اصفهان شناخته می‌شد؛ اما به مرور زمان این وضعیت تغییر کرد. به دلیل وضعیت نابسامان اقتصادی و قیمت مس مردم دیگر از خرید محصولات مسی در اصفهان استقبال نمی‌کنند؛ چون قدرت خرید ندارند.»
به گفته استاد باسابقه هنر مس‌کاری، در حال حاضر وضعیت صنایع‌دستی مسی اصفهان اوضاع خوبی در بازار ندارد و در محدوده ماشاده اکثریت افراد این شغل را ترک کرده‌اند و تنها 10 درصد از این هنرمندان باقی‌مانده‌اند.
تعداد کارگاه‌های هنر مس‌کاری کم شده است
حمایت‌نکردن از هنرمندان مسگر یکی از گلایه‌های این استادکـار است. سازمان صنایع‌دستی اصفهان هم از تولیدات هنرمندان حرفه خم‌کاری اصفهان هیچ نوع حمایتی نمی‌کند و هنرمندان خم‌کار فقط بیمه صنایع‌دستی شده‌اند و اتفاق مساعد دیگری برای آن‌ها نیفتاده است. هنرمندان مسگر خودشان برای فروش محصولات باید بازاریابی و خریداران را جذب کنند.
هزینه‌های گزاف تهیه مواد اولیه و تعطیلی کارگاه‌های مس‌کاری
استاد اسدالله درباره پیشرفت‌نکردن هنر مس‌کاری در محله ماشاده در شرایط فعلی تأکید می‌کند: «گرانی مواد اولیه و هزینه‌های گزاف تهیه این نوع مواد، باعث رکود این هنر در محله ماشاده شده است. بسیاری از افراد برای انجام این حرفه باید هزینه‌های فراوانی را بپردازند. به دلیل اوضاع نابسامان بازار برای محصولات تولیدشده با کمبود مشتری و خریدار مواجه می‌شوند.»
او عنوان می‌کند: «بسیاری از هنرمندان این حرفه باید مواد اولیه را برای تولید محصولات به کارگاه بیاورند، با تراشکاری آن را کشش دهند و سپس در کارگاه خم‌کاری قالب موردنظر را دربیاورند و بعد از آن، محصول را قلم‌زنی و در مرحله بعدی باید عملیات پردازش و جوشکاری و زدن پایه را برای تولید نهایی محصول انجام دهند. طی‌کردن همه این مراحل و انجام این کارها هزینه زیادی برای استادکار هنر مس‌کاری در کارگاه‌ها به دنبال دارد.»
استاد باسابقه هنر مس‌کاری اظهار می‌کند: «قیمت مس و برنج جهانی است و باید استادکاران این هنر مواد اولیه را با توجه به قیمت روز تهیه کنند که علاوه بر هزینه‌ها با توجه به وقت زیادی که برای تولید محصول صرف می‌کنند، باید محصولات را به قیمت روز به‌فروش برسانند. در این زمینه کارگاه‌های مس‌کاری با مشکل مواجه هستند. قبلا فروش محصولات سود زیادی برای استادکاران این هنر در ماشاده داشت و خریدار این نوع محصولات تقریبا زیاد بود؛ اما در شرایط فعلی خریداری نیست و با فروش این نوع محصولات هم سود چندانی برای استادکاران ندارد.»
کوشکی خاطرنشان می‌کند: «در گذشته در کوی ریخته‌گران در محله رهنان قریب به 50 کارگاه مس‌کاری بود و صنایع‌دستی مس خلق و تولید می‌شدند؛ اما در شرایط فعلی به دلیل هزینه‌های زیاد برای تهیه مواد اولیه و نبود خریدار واقعی، همه این کارگاه‌ها تعطیل شده اند.»
