تقویت شهر با اجرای طرح پیرایش شهری

امروزه شهرها با مسائل و مشکلات بسیاری همچون آشفتگی‌های بصری، سیمای ناموزون، عدم برخورداری از فضاهای شهری متناسب با فرهنگ و هویت مواجه هستند. شهر سیستمی پویاست که عناصر آن پیوسته باهم در ارتباط مستقیم هستند و برای تنظیم این روابط پایدار در عناصر بصری هماهنگی، نظم و یکپارچگی در مدیریت شهرها ضروری است. بنابراین می‌توان شهر را مهم‌ترین سکونتگاه‌های انسانی و محل وقوع تعاملات اجتماعی دانست. ما باید با درک از محیط و اندیشیدن آگاهانه به آن شهری را زیبا و باکیفیت محیطی زیاد طراحی و خلق کنیم، این زمانی رخ می‌دهد که این کیفیات (هویت، معنا، ساختار و خوانایی و…) دارای وضوح و تنوع باشد و درعین‌حال وحدت نیز به ارمغان آورد.

تاریخ انتشار: ۰۸:۱۰ - چهارشنبه ۲۳ مهر ۱۳۹۹
مدت زمان مطالعه: 3 دقیقه

 افزایش کیفیت‌ها و ایجاد زیبایی‌های محیطی از جمله عواملی هستند که موجب ارتقای کیفیت زندگی و سامان یافتن خیابان‌های شهری می‌شوند. بدنه‌های شهری که در دوران‌های مختلف شکل گرفته است، در واقع نمایانگر شخصیت شهر و حامل ارزش‌های فرهنگی و محیطی یک جامعه نیز محسوب می‌شود و با توجه به آن امروزه احساس نگرانی شدیدی نسبت به کیفیت کالبدی فضاهای شهری وجود دارد. این تأثیر هم از کمیت بدنه و هم از کیفیت بدنه شهری ناشی می‌شود. شاخصه‌های مهم و متعددی در خیابان‌های شهری نقش دارند که یکی از مهم‌ترین این شاخصه‌ها توجه به مؤلفه‌های زیبایی‌شناسی در نما و تابلوهای شهری است. این عناصر که روی بدنه‌های شهری استقرار می‌یابند موجب می‌شود آشفتگی‌هایی در محیط شهری به چشم بخورد که به دنبال آن باعث اغتشاش ادراکی فضای خیابان می‌شود.
با اجرای طرح‌های ضربتی مسکن نظیر مسکن مهر، بهسازی بافت‌های فرسوده و… به مرور مفهوم مسکن درمنظر شهرنشینان به صورت قالب‌های مکعبی‌شکل خشک و بی‌روح نقش می‌بندد و مردم رفته‌رفته ارزش‌های زیبایی‌شناختی خود را از یاد خواهند برد که در نتیجه آن نسل‌های آینده دیگر شاهد نماهای ساده بی‌تکلف ولی به‌غایت زیبای ساختمان‌های گذشته که میراث گران‌بهای پیشینیان است نخواهند بود؛ از طرفی درطی سال‌های اخیر تعداد زیادی ساختمان در شهرها و روستاهای کشور ساخته شده که باید از آن‌ها وصله ناجور سازمان بافت و کالبد یاد کرد که لازم است برای هم‌خوان‌کردن آن‌ها با فرهنگ و پیشینه ایرانی اسلامی چاره‌ای عملیاتی و ترجیحاتی کم‌هزینه اندیشید و باید پرسید چرا ما به معماری سوفی خودمان و ارزش‌های فرهنگی خودمان که در سیما و منظر شهرهای ما در زمان‌های قدیم جاری بوده‌اند، بی‌تفاوت شده‌ایم و چرا مصا لحی غیربومی و نا آشنا و برگرفته از فرهنگ معماری غرب و به نوعی صرفا تقلیدی در چهره شهرهای ما باعث اغتشاش و آشفتگی در شهرهای ما شده است.

ضوابط کنترلی از سوی مقامات مسئول تا زمانی که تمام مردم اعتقاد راسخ پیدا نکنند در عمل اجرا نخواهد شد. هدف نهایی این است که تصویر کلی ساختمان‌های شهر به‌سوی معماری بومی و اصیل اصفهان سوق پیدا کند. سیمای شهری در حال حاضر در پوشش تبلیغات، لباسی را بر تن دارد که متأسفانه مجموعه خیابان‌هایی که هویت شهر محسوب می‌شوند، در نابسامانی موجود دچار بحران هویت شده‌اند. نمای هر ساختمان در مجموعه شهری مؤثر است که در آن حضور دارد و این تأثیر را در بدنه خیابان‌ها یا میدان‌هایی که در آن قرار گرفته است، می‌گذارد. اگر به نمای ساختمان واحدی، بدون در نظر گرفتن نمای دیگر ساختمان‌ها فکر شود، همگونی نمای شهری در کلیت از بین می‌رود. تناقض بین جنبه شهری و بیان فردی نما در صورتی می‌تواند از بین برود که ساختمان جزیی از شهر در نظر گرفته شود و ارتباطات آن با محیط اطراف چندجانبه باشد. نمای ساختمان‌ها به‌عنوان پس‌زمینه شهری نقش بسیار حائز اهمیتی در نمایش شهری دارند.
 در حقیقت‌ نما یکی از تأثیرگذارترین عامل درکیفیت فضاهای شهری است و در شکل‌دهی به مجموعه شهری که در آن حضور دارد، مؤثر است. اگر به نمای هر ساختمان بدون نظم و در نظر گرفتن نمای دیگر ساختمان‌های شهر توجه شود، همگونی و هم‌پیوستگی و زیبایی شهر از بین می‌رود.
اجرای طرح پیرایش شهری باعث می‌شود که روش اجرای همه ساختمان‌هایی که سیمای شهر را تشکیل می‌دهند نظام‌مند و همسو باشد که در این موضوع باید به جنبه‌های اجتماعی و ضوابط ایمنی در راستای کاهش اغتشاشات بصری و تشخیص نماهای با ارزش‌محور اهتمام ورزید. فرسودگی و عدم سامان‌دهی تابلوها و همه الحاقات موجود در نماهای ساختمان‌هایی که بدنه خیابان‌ها را تشکیل می‌دهد، باعث اغتشاش بصری و افت کیفی سیمای شهری شده است. پیرایش شهری حذف عناصر بد منظر در معابر و جمع‌آوری زوائد نما و پاک‌سازی عناصر فیزیکی و حذف آلودگی‌های بصری، حذف دیوارنوشته‌ها، عناصر نامتجانس و اغتشاشات بصری و بهسازی سیمای شهر است. ما صرفا شاهد تغییر در ادبیات شهرسازی هستیم که بحران نابسامانی سیمای شهرها را برطرف کند. بی‌توجهی به این موضوع چهره شهرها را مخدوش و بی‌هویت کرده است و امیدواریم با اجرای طرح پیرایش شهری اهدافی چون حس تعلق به مکان، افزایش احساس رضایت و اعتماد، کاهش خروج سکنه از محور و کاهش روند تغییر کاربری، رونق کسب‌وکار و افزایش گردشگری و تردد در این مکان‌ها محقق شود.