ایران و جهان در سال 99

رویدادها و تحولات مهم سال گذشته چنان در هم آمیخته بود که تاثیرگذاری آن‌ها بر یکدیگر در صحنه‌های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی بخصوص در حوزه بین الملل باعث شد جهان با همه عظمتش همچون دهکده‌ای کوچک به نظر آید و مهم نباشد هر موضوع و اتفاقی در کجای این جهان مطرح شده یا رخ داده است. آنچه کرونا با آمدنش در آستانه سال 2020 به آن رسمیت داد و زمین را به یک جامعه واحد تبدیل کرد. ویروسی که زندگی انسان‌ها را برای مقطعی شبیه به هم کرد و تحولات مرتبط با آن را به همه کشورها کشاند. اما به دنبال کرونا برخی تحولات بین المللی نیز سر و صدا بسیاری در سالی که گذشته به پا کرد و رد عمیق و ادامه داری بر سیاست‌های داخلی و خارجی بسیاری از کشورها از جمله کشورهای منطقه گذاشت.

تاریخ انتشار: 17:32 - سه شنبه 1400/01/3
مدت زمان مطالعه: 3 دقیقه

انفجار مهیب بندر بیروت در لبنان، امضای توافقنامه‌ میان رژیم صهیونیستی و امارات متحده عربی به منظور عادی سازی کامل روابط دوجانبه این رژیم با اعراب، پایان درگیری قره باغ، افزایش تحریم‌های حداکثری و مختلف آمریکا علیه ایران و قطع ارتباط بسیاری از کشورها با ایران، لغو تحریم‌های تسلیحاتی سازمان ملل متحد علیه ایران، انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، تصویب کلیات طرح اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها در مجلس ایران و به دنبال آن افزایش غنی سازی اورانیوم توسط ایران و کاهش تعهدات برجامی کشورمان، روی کار آمدن جو بایدن به عنوان چهل و ششمین رئیس جمهور ایالات متحده و انتظار برای یک تحول بزرگ در سیاست خارجی آمریکا، بحث و گفت و گوی میان مقامات ایران و آمریکا بر سر مذاکرات برای برجام و در نهایت سفر پاپ فرانسیس رهبر کاتولیک‌های جهان به عراق و دیدار او با آیت الله سیستانی مهم‌ترین مرجع تقلید شیعیان از جمله اتفاقاتی بود که سال گذشته در حوزه بین الملل و اکثراً مرتبط با منطقه خاور میانه رخ داد.

مواردی که هر کدام به نوبه خود بازخوردهای مهم بین المللی و منطقه‌ای در پی داشتند اما هیچکدام به اندازه انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در نوامبر، سفر پاپ فرانسیس به عراق و در نهایت موضوع برجام برجسته‌تر و اثرگذارتر بر سیاست خارجی کشورها نبود. به گفته تحلیلگران با موج جدیدی که از طریق ابعاد گسترده این رویدادها در عرصه بین الملل و حوزه روابط دیپلماتیک ایجاد شد، مطمئناً تغییرات جدیدی در تعاملات و روابط میان کشورها خواهیم دید و این همان عصر جدیدی در حوزه دیپلماسی است که بسیاری از دولت‌ها انتظار آن را می‌کشند.

انتخابات آمریکا با پیروزی بایدن بر ترامپ و با آن همه حواشی و درگیری‌ها از سوی هواداران دوطرف باعث زنده شدن اغتشاشات خیابانی که پیش از آن در اثر کشته شدن جرج فلوید (شهروند سیاهپوست آمریکایی) توسط پلیس این کشور به خود دیده بود شد و این موضوع بر روابط سیاسی، اقتصادی آمریکا در حوزه بین الملل اثر سوء بسیاری گذاشت. انتخاباتی ادامه دار که کرونا نیز بر آن نتیجه آن تأثیر گذاشت و عدم مدیریت ترامپ در اداره این بحران همراه با دیگر نقاط ضعف او ورق را به نفع رقیب او برگرداند. از طرفی با روی کار آمدن بایدن به عنوان فردی که بر روابط دیپلماتیک تأکید فراوان داشت، امید برای تعاملات بین المللی جدید آمریکا با کشورهایی همچون ایران، چین، روسیه و کشورهای اروپایی به وجود آمد.

همانطور که اشاره شد کشمکش‌های فراوان میان ایران و آمریکا و برخی کشورهای اروپایی بر سر برنامه جامع اقدام مشترک نیز همچون انتخابات آمریکا از رخدادهای سیاسی قابل توجه و مهمی بود که اوج درگیری‌های آن در سال گذشته رقم خورد و این روزها با ورود ایران به کاهش تعهدات برجامی در بخش نظارت‌ها و بازرسی‌ها در لبه پرتگاه قرار گرفته است. موضوعی که هم اکنون ذهن اکثر کشورهای اروپایی و آمریکا را بابت خروج کامل ایران از برجام در انجام فعالیت‌های هسته‌ای کشورمان و خارج از انتظار آن‌ها به خود مشغول کرده است. چراکه از زمان خروج آمریکا از برجام و اجرا نشدن تعهدات از سوی دیگر کشورهای عضو، به نوعی این قرارداد توسط ایران و به‌صورت یک طرفه حفظ شد و حالا کشورمان را در موقعیتی قرار داده که برای رهایی از بار تحریم‌ها از بسیاری نبایدهای برجام عبور کند و در انتظار اتمام فرصت نهایی تعیین شده (سه ماه) برای کشورهای عضو برجام و آمریکا در تلاش برای حفظ این توافق از سوی آن‌ها بنشیند.

و اما سفر پاپ فرانسیس به عراق و دیدار او با آیت الله سیستانی به عنوان آخرین رویداد سیاسی تأثیر گذار در قرن گذشته شمسی و از معدود اتفاقات خوشایند سال گذشته بود. سفری تاریخ ساز و قابل تأمل که دیدار دو رهبر مذهبی در راستای تحکیم روابط میان اسلام شیعه و مسحیت کاتولیک را در آن رقم زد. دیداری خارج از تکلف و تشریفات با داشتن دغدغه‌هایی مشترک که بدون هیچ هدف سیاسی فردگرایانه‌ای انجام شد. از طرفی سفر پاپ به عراق علاوه بر اینکه تصویر جدیدی از رهبر کلیسا نشین در ذهن مردم جهان و به عنوان یک چهره مردمی و تأثیر گذار بر سیاست جهانی حک کرد، حاکی از به تصویر کشیدن عراقی جدید در سال‌های آینده بود. حال در آستانه قرن جدید ایستاده‌ایم و با همه موانع و ادعاها در خصوص مواضعمان نمی‌توانیم رویکردی خارج از زیستی مشترک و بدون پیوند با دیگر کشورها داشته باشیم. چراکه هیچ کشورری به تنهایی قادر نخواهد بود از پس مشکلات خود بر آید و از رخ دادن بسیاری از اتفاقات در آینده جلوگیری کند. اتفاقاتی که جلوگیری از آن‌ها به تقویت روابط دیپلماتیک جهانی در راستای اهداف همه جانبه کشورها بستگی دارد.

برچسب‌های خبر