امروزه اندیشمندان و صاحبنظران علم سیاست با حضور در این فضا و تنها با اشتراک گذاری اطلاعاتی درخصوص موضوعات مدنظرشان اما به صورت مکرر مخاطبان خود را جذب کرده و پس از مدتی کوتاه، موجی از افکارعمومی را با خود همراه میکنند. از طرفی برخی از اهداف در این حوزه همچون عضو گیریهای سیاسی، مشارکتهای سیاسی، انتخابات، رأی گیری و.. از طریق شبکههای اجتماعی و رسانههای مجازی همچون فیسبوک، توئیتر، اینستاگرام، تلگرام، واتس اپ و در تازهترین آنها کلاب هاوس هدایت میشود. فضایی که این روزها و با نزدیک شدن به سیزدهمین دوره از انتخابات ریاست جمهوری در خرداد ماه داغ داغ است و سخنرانان سیاسی، تحلیلگران در تلاش برای بیان نقطه نظرات و مواضع خود نسبت به این رویداد سیاسی و کاندیداهای احتمالی آن هستند و از میان رسانههایی همچون صدا و سیما و یا مصاحبه و گفت و گو با روزنامهها، شبکههای اجتماعی مجازی همچون کلاب هاوس را برگزیدهاند.
تأثیر رسانههای شنیداری و دیداری بیشتر از کلاب هاوس است
با این حال مهم چگونگی تأثیرگذاری این شبکهها بر روی جامعه هدف است. اینکه آیا فضایی همچون کلاب هاوس ظرفیت تأثیرگذاری بر مردم و یا تحقق اهداف بازیگران سیاسی را در این انتخابات و یا هر رویداد سیاسی دیگر را دارد یا خیر؟ آنچه حسین نقاشی، فعال سیاسی اصلاح طلب در گفت و گو با «اصفهان زیبا آنلاین» به آن پرداخت و از عملکرد شبکههای اجتماعی با محوریت کلاب هاوس برایمان گفت.
این فعال سیاسی در ابتدای صحبتهای خود از کلاب هاوس به عنوان یک شبکه نوظهور در فضای مجازی نام برد که این روزها سر و صدای بسیاری در اکثر حوزهها بخصوص عرصه سیاست و با توجه به نزدیک شدن انتخابات ریاست جمهوری در خرداد ماه به پا کرده است. او میگوید: «کلاب هاوس بستری مجازی به منظور گسترش فضای گفت و گوهای عمومی است و هیچگونه کارکرد دیگری همچون اشتراک گذاری عکس، ویدئو و استیکر را ندارد که به نوعی هر کدام منتقل کننده پیام مخاطبین به یکدیگر هستند. تنها قابلیت کلاب هاوس صدا و امکان حضور در فضاهایی با موضوعات مختلف است. رومهایی که توسط یک یا چند نفر مدیریت میشود و افراد متقاضی برای صحبت بر اساس نوبت دهی و تنظیم وقت حول یک موضوع مشخص با دیگر افراد حاضر گفت و گو میکنند. بنابراین هدف اصلی کلاب هاوس گسترش گفتگوی عمومی در بستر فضای مجازی است.»
او در ادامه از تأثیر گذاری این فضا بر حوزه سیاست میگوید و معتقد است که در حال حاضر فعالان سیاسی بسیاری با گرایشهای مختلف در کلاب هاوس فعال هستند. به گفته نقاشی این فضا به اندازه شبکههای اجتماعی همچون اینستاگرام که بسیار هم عمومیت دارد در میان مردم جا نیفتاده و به آن محبوبیت و پرشماری نرسیده است. او ادامه میدهد: «کلاب هاوس را میتوان از لحاظ فراگیری با توئیتر مقایسه کرد. چراکه توئیتر در ایران به قشر خاصی از جامعه سیاسی، روشنفکران، روزنامه نگاران، برخی از سلبریتی ها و فعالان حوزه فرهنگی همچون بازیگران و سینماگران محدود شده است. فضایی که شاید بشود با کلاب هاوس و از نظر گسترش و گستردگی مقایسه کرد.»
به عقیده این فعال سیاسی تأثیرگذاری شبکههای مجازی همچون کلاب هاوس بر فضای سیاسی ایران کوتاه مدت است و بر رویدادهایی همچون انتخابات از یک حدی از تأثیر برخوردار است. نقاشی میگوید: «در حال حاضر تأثیر شبکههای اجتماعی همچون اینستاگرام یا رسانههایی که قابلیت شنیداری و دیداری دارند بیشتر از کلاب هاوس است. به عقیده بنده مناظرههای انتخاباتی که برای انتخابات ریاست جمهوری در صدا و سیما برگزار خواهند شد مخاطب بیشتری در مقایسه با اینگونه فضاهای مجازی خواهند داشت. بنابراین کلاب هاوس به لایهای از نخبگان جامعه آن هم با محدودیتهایی متعلق است و بخشی از همین جامعه نخبگان نیز که در کلاب هاوس حضور دارند تنها پیگیر اخبار در حوزههای مد نظرشان هستند. در نهایت نمیتوان به تأثیرگذاری کلاب هاس اقرار کرد.»
نقاشی خاطر نشان میکند: «البته ممکن است این تأثیر گذاری کلاب هاوس در ماههای آینده و در صورت فیلتر نشدن بیشتر شود اما باز هم مانند رسانههای دیداری شنیداری که برگزار کننده مناظرات سیاسی هستند، تأثیر گذار نیست. از طرفی گردش اخبار در شرایط انتخابات ریاست جمهوری از سوی شبکههای اینستاگرام و پیام رسانهایی مانند واتس اپ و تلگرام بیشتر است و آنها با تأثیرگذاری بسیار بالاتری بر مخاطبان ظاهر خواهد شد.»
نگاه تأثیرگذاری کلاب هاوس بر فضای انتخاباتی اغراق آمیز است
او ادامه میدهد: «شبکههای اجتماعی همگی بستر و زمینهای برای شنیده شدن مواضع سیاستمداران یا فعالان حوزه اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی و در مقابل شنیده شدن پیام مخاطبان این حوزهها هستند. از طرفی این فضا عملاً انحصار رسانهای را شکسته است. مخصوصاً در کشورهایی که فضای رسانهای و سیاسی یک ساختار غیر دموکراتیک یا نیمه دموکراتیک و تحت کنترل است، شبکههای اجتماعی از تأثیرگذاری بالاتری برخوردارند.»
نقاشی در مقایسه شبکههای اجتماعی مختلف با یکدیگر میگوید: «در حال حاضر لایوهای اینستاگرام، اسپیس در توئیتر و رومهای کلاب هاوس امکان گفت وگوهای دوسویه را فراهم کردهاند. از طرفی تلگرام نیز امکان گفتگو از طریق ویس را در کانالها ایجاد کرده است. محوریت همه این امکانات این است که انحصار تبلیغات و کار رسانهای را از حکومتها گرفتهاند و در جوامع نیمه دموکراتیک یا غیر دموکراتیک نیز یک فضای تنفس برای شهروندان ایجاد کردهاند.»
او ادامه میدهد: «در خصوص فیلترینگ اینگونه شبکهها باید گفت که پیش از کلاب هاوس هم بحث فیلتر شدن اینستاگرام به شدت مطرح بود. البته فیلتر کردن پاسخگوی قطعی این مسائل برای کسانی که دنبال فیلترینگ هستند، نیست. چراکه مردم و شهروندان به نوعی و به هر ترتیبی با دسترسیهای مختلف به فیلترشکنها از این موانع عبور میکنند. تا جایی که جریان محافظه کاری که عموماً علاقمند به از دسترس خارج کردن این شبکههای اجتماعی است، به این نتیجه رسیده که عملاً فیلترینگ تأثیر آنچنانی بر فضای ارتباطات اجتماعی در قالب پیام رسان و شبکههای اجتماعی نخواهد داشت.»
نقاشی در آخر صحبتهای خود به تأثیر کلاب هاوس بر فضای انتخابات خرداد ماه پرداخت. او میگوید: «بنده معتقدم نگاه برخی به تأثیرگذاری کلاب هاوس بر فضای انتخاباتی خرداد ماه کمی اغراق آمیز است. حداقل در طول یک ماه اخیر تأثیر شگرف و بسزایی در پایگاه رأی اصلاح طلبان و به طور کلی عموم شهروندان در خصوص انتخابات و به واسطه کلاب هاوس مشاهده نشده است. هرچند کلاب هاوس امکان بستر گفتگوهای عمومی در شبکههای اجتماعی را نسبت به سایر شبکههای اجتماعی و به دلیل گفتگو محور بودنش تسهیل کرده است اما اینکه بگوییم قطعاً یک تأثیر بسزا و شگرفی در انتخابات ریاست جمهوری و شوراهای امسال خواهد داشت، یک گفته اغراق شده است.»