ورزش‌ها و مزاج‌ها
بهترین روش برای دفع مواد زائد از بدن، ورزش در حد اعتدال و متناسب با مزاج است، نه اینکه فرد اصلا ورزش نکند و نه اینکه در ورزش زیاده‌روی کند. زیرا ورزش در حد اعتدال، بدون خارج‌کردن مواد مفید از بدن، فقط مواد زائد را از بدن دفع می‌کند. ورزشی معتدل است که باعث افزایش ضربان قلب، تندشدن تنفس، ایجاد یا افزایش تعریق و سرخ‌شدن پوست شود. همچنین پس از آن، انسان احساس سبکی و شادابی کند.ورزش زیاد، بدون تعادل و غیرمتناسب با مزاج، باعث سردی بدن، ضعف، تیرگی پوست (کبودی هنگام ورزش) و پایین‌نیامدن ضربان قلب تا مدت طولانی بعد از ورزش می‌شود. این علائم نشان‌دهنده مضر بودن این ورزش خواهد بود.ورزش باعث افزایش حرارت بدن و تحلیل بردن رطوبت‌های زائد و دفع آن‌ها از طریق عرق و ادرار و روده می‌شود. بنابراین یکی از بهترین روش‌های دفع مواد زائد از بدن، ورزش است.
برعکس، بی‌تحرکی منجر به تجمع مواد زائد در بدن می‌شود که ریشه بسیاری از مشکلات خواهد بود و اصطلاحا در طب سنتی به آن امتلا (پرشدگی بدن از مواد زائد) گفته می‌شود.
اگر ورزش شدید، کوتاه و سریع انجام شود، باعث افزایش شدید حرارت بدن می‌شود. این امر برای افراد با مزاج‌های سرد مناسب است؛ مانند ورزش‌های بی‌هوازی.
افرادی که به دنبال لاغرشدن هستند، از ورزش ملایم، طولانی و کند، بیشترین بهره را می‌برند که نقش تحلیل‌برندگی آن بیشتر است. ورزش ملایم، حرارت بدن را خیلی افزایش نمی‌دهد و به این‌ترتیب، این ورزش‌ها برای افراد گرم‌مزاج یا مزاج خشک مناسب‌تر است.
در کل، تمام افراد به ورزش نیاز دارند؛ ولی نیاز افراد با مزاج سرد و تر و سپس افراد با مزاج گرم و تر به ورزش بیشتر است.
ارتباط غذا و ورزش با مزاج
مشخص شد که از دیدگاه مزاجی، کلا ورزش منجر به افزایش حرارت و به دنبال آن مصرف رطوبت‌های زائد بدن، فزونی خشکی یا به‌طور خلاصه، غلبه گرمی و خشکی در بدن می‌شود. تمام تدابیر گفته‌شده برای مزاج‌های مختلف از نظر غذاهای مفید و مضر، در اینجا نیز صدق می‌کند. یعنی هر کسی با هر مزاجی باید به نکات مرتبط با مزاج خود توجه داشته باشد و در کنار آن، تدابیر اختصاصی ورزش را هم در نظر بگیرد و آن‌ها را رعایت کند.
نیاز غذایی ورزشکاران: کلا نیاز غذایی افرادی که ورزش می‌کنند، بیشتر از افرادی است که ورزش نمی‌کنند.این اشخاص می‌توانند غذای بیشتری بخورند که این امر به دلیل بالابودن مصرف در بدن ایــن اشــــخـــاص اســـت. افـــرادی کـــــه شغل‌هایی با فعالیت بدنی سنگین (مانند کارگران ساختمانی) دارند شامل این دسته می‌شوند و باید حتما تمام وعده‌های غذایی را در برنامه خود داشته باشند و حجم غذایشان نیز کم نباشد که البته این به معنای پرخوری نیست.
اهمیت کـیـفـیـت غــذا: ورزش عضلات را درگیر می‌کند و مزاج عضلات هم گرم و تر است. از آنجا که قسمت عمده وزن بدن را عضلات تشکیل می‌دهند، افراد ورزشکار به‌ویژه ورزشکاران حرفه‌ای بیشتر به غذاهایی با مزاج گرم و تر نیاز دارند. این قبیل غذاها عبارت‌اند از: گوشت‌های قرمز، تا حدودی مواد چرب (چـربـی سـالـم)، گـنـدم و فراورده‌های آن (مانند نان و برنج سبوس‌دار)، مغزها (مانند مغز بادام و پسته) و کلا موادی که شیرین هستند.
جایگزین‌ها: مواد تحلیل‌رفته و مصرف‌شده در ورزش باید جایگزین شوند. کسانی که فعالیت بدنی ندارند یا شغل‌های بدون تحرک (مـانـنــد پــشــت‌مــیـزنشـیــنــی) یا فعالیت‌های فکری دارند (مانند دانشجویان و مدیران) باید حجم غذای خود را کاهش دهند.همچنین بهتر است از غذاهای تولیدکننده خلط دم (خون‌ساز) کمتر استفاده کنند. این قبیل غذاها عبارت‌اند از: غذاهای سنگین با هضم سخت (مانند گوشت و به ویژه گوشت گاو).
در کل، قدرت هضم در افراد با فعالیت بدنی زیاد، بالاتر است. مواد غذایی در عضلات به مصرف می‌رسد و در سیستم گوارش جذب می‌شود.از این‌رو، افراد با فعالیت بدنی کم باید بیشتر از غذاهای سبک استفاده کنند. ازجمله غذاهای سبک می‌توان به آش، سوپ و میوه‌ها اشاره کرد. این در صورتی است که ورزشکاران با مصرف غذاهای سبک، دچار ضعف بدن و عدم توفیق در فعالیت خود می‌شوند.
