تـــربیــت در سنـــــــد تحــــــول بنیـــادیــــن آموزش‌وپرورش به‌عنوان یکی از اسناد بالادستــی در نظـــام آمـــوزشــــی کشــــور و یکی از محوری‌ترین واژه‌هاست و بر آن تأکید بسیاری شده است. به گزارش مهر، دولت همزمان با تأکیدات رهبر معظم انقلاب در راستای تحقق نظام تعلیم و تربیت بر اجرای سند تحول اقداماتی انجام داده است. یکی از این اقدامات، تأکید بر واژه و گفتمانی‌سازی کلمه تربیت است. تربیت در شش ساحتتعـــریف شـــده است و هــــر یک از آنـــان کاربردهایی را به همراه دارند. تربیت‌شدن در واقع همان یادگیری‌های مفید و نافع برای ما هستند. براین‌اساس تـــربیـــــت اســـلامی نیــــــز آن دستـــــه از یادگیری‌های نافعی است که از ناحیه دین اسلام معین شده است؛ یعنی دین برای ما تعیین کرده است یادگیری چه موضوعی برای ما مناسب و یادگیری چه موضوعی برای ما نامناسب است؛ چه موضوعی نافع و مفید است و چهموضوعی مضر است. یک استاد دانشگاه درخصوص واژه تربیت گفت: وقتی درباره چیستی تربیت صحبت می‌کنیم درحقیقت به‌دنبال یک تعریف از تربیت هستیم. وقتی درحال تعریف تربیت هستیم، ضمن اینکه به‌دنبال چیستی آن می‌گردیم به این موضوع هم اشاره می‌کنیم که تربیت علاوه بر اینکه چیست، چه هدفی را هم دنبال می‌کند؛ یعنی به طور مختصر به چرایی آن هم پاسخ داده می‌شود.
تربیت با آموزش متفاوت نیست
رحیــمی با بیــان اینــکه تــربیــت‌شدن یادگیــری نافع و تربیـــت کردن همـان آموزش دادن است، افزود: می‌خواهم در اینجا اشاره‌ای داشته باشم به برخی افراد که بیهوده تلاش می‌کنند این ایده را مطرح کنند که فلان کار، آموزشی یا فلان کار، پرورشی است؛ یا برخی ایراد می‌گیرند که به جای تأکید بر کلمه آموزش از واژه تربیت استفاده کنند؛ یا گفتـه می‌شود ما باید کار پرورشی و تربیتی کنیم تا کار آموزشی. این نوع نگاه تفکیکی بین تعلیم و تربیت و آموزش نه جنبه علمی دارد و نه ارزش و اعتباری در عمل. این استاد دانشگاه ادامه داد: به‌طورکلی باید بگوییم زمانی موضوعی را یاد می‌گیریم که برای ما مفید است. این یادگیری برای ما جنبه تربیتی دارد و کسی که آن را به ما آموزش می‌دهد یک تربیت‌دهنده است، یک معلم یا مربی است.اگر یادگیری چهار عمل اصلی ریاضی برای ما مفید است، پس تربیتی است. همین‌طور یادگیری این اصل اخلاقی که آنچه برای خود نمی‌پسندیم برای دیگران هم نپسندیم؛ این یک اصل اخلاقی و تربیتی است. بر همین اساسهمان‌طور که یادگیری بستــن بنــدهای کفش جنبه تربیتی دارد، یادگیری مهارت‌های تفکر، آداب سخن گفتن، اعمال نماز و همه این‌ها جنبه تربیتی دارد. هر چیزی که یادگیری آن برای ما مفید است جنبه تربیتی دارد.
جدا کردن آموزش و تربیت کار مربی تربیتی را دشوار می‌کند
این استاد انشگاه با اشاره به اینکه ممکن است درجه اهمیت آن موضوعی که یاد می‌گیریم متفاوت باشد، اظهار کرد: درجات یادگیری و تربیت متفاوت است؛ اما جداسازی آموزش و تربیت کار غیرعلمی است. از خطاهای بزرگی که در بینش ما ممکن است ایجاد شود این است که مسائل آموزشی، علمی و تعلیمی را از عمل تربیتی جدا کنیم. این جداکردن هم به‌لحاظ تئوری و نظری گره‌هایی را ایجاد می‌کند و هم
کار مربی تربیتی را دشوار می‌کند.بالعکس از آنجایی که فرایند یادگیری در مسیر اصول اهداف خودش بر همه جنبه‌های شناختی، عاطفی و مهارتی تأکید دارد، فرایند یادگیری در حقیقت یک جریان مستمر در پی تحقق همه اهداف تربیتی است. او در پاسخ به این سؤال که چرا تلاش می‌شود دومقوله تربیت و آموزش متفاوت به نظر برسد، گفت: یک دلیلش بحث تاریخی و فلسفی است. ارسطو در حوزه آموزش اخلاق، به عادت‌دادن محصل معتقد بود؛ به اینکه اگر می‌خواهیم فردی تربیت شود باید او را به انجام کارهای خوب و انجام ندادن کارهای بد عادت دهیم. به این موضوع تربیت می‌گفت و یک‌سری چیزهای دیگر راکه محفوظات است و جنبه ذهنی داردجدا می‌انگاشت. از همان زمان این نگاه و تفاوت‌قائل‌شدن بین آموزش و تربیت شکل گرفت. رحیمی افزود: در کشور ما هم به دلیل تأکیــد بر بــرخی اهــداف تربیتی این تفـــاوت‌قـــائل‌شدن‌ها مــرســوم است، درحالی‌که می‌توانیم تربیت را طبقه‌بندیکنیــم. بنــدکفــش‌بستـــن بـــرای کـــودک خــردســال جنبــه تربیــتی بالایی دارد؛ اما برای یک مرد بزرگ‌سال این کار ارزشی ندارد. برای کودک آموزش مهارت‌های شنــاختــی مثــل انجام چهــار عمـل اصلی ریاضی خیلی مهم است یا مهارت خواندن و نوشتن خیلی مهم است. با جداسازی تعلیم و تربیت اهداف یادگیری دچار از هم‌گسیختگی می‌شود.او با بیان اینکه تنها یک مسیر براییادگیری داریم خاطرنشان کرد: با جداسازی تعلیم و تربیت از یکدیگر، چه در نظریه و چه در عمل اهداف یادگیری دچار ازهم‌گسیختگی می‌شود. یک معلم با جدا دیدن مسئولیت‌ها و وظایف، خــودش را صـــرفا مسئــول انبوه‌سازی اطلاعات در ذهن کودک می‌پندارند. مربی تربیتی هم ابزارهای تربیتی را از دست می‌دهد؛ زیرا ما جز یک مسیر واحد برای یادگیری نداریم.
