به گزارش اصفهان زیبا؛ به دنبال امضای تفاهمنامه میان وزارت صمت و وزارت نیرو، صنایع بزرگ کشور به منظور کاهش خسارات ناشی از قطعی برق، برای احداث نیروگاه ورود کردهاند؛ اقدامی که هرچند در راستای خودتأمینی انرژی و کاهش وابستگی به شبکه سراسری صورت گرفته، اما با چالشهایی همچون کمبود گاز، نبود تخصص کافی و سرمایهگذاریهای سنگین مواجه است.
کارشناسان معتقدند فرصت ارتقای راندمان نیروگاههای قدیمی و توسعه بخش بخار، در صورت رفع موانع مالی، میتواند ظرفیت تولید برق کشور را تا ۱۹ هزار مگاوات افزایش دهد.
محدودیتهای اعمال شده و کمبود برق در تابستان صنایع کشور را با مشکلات زیادی در تأمین برق مواجه کرده است. اخیراً مشکل کمبود گاز و در نتیجه نبود توانایی تولید نیروگاههای فسیلی کشور در زمستان نیز باعث خاموشی نیروگاهها و اعمال محدودیت مصرف برق برای صنایع شده است.
یکی از روشهای مطمئن تأمین برق، احداث نیروگاه خودتأمین است. این نیروگاهها همان گونه که از نامشان پیداست وظیفه تأمین تمام یا بخش بزرگی از برق مورد نیاز صنعت را به عهده دارند و ممکن است برای کار در تمام ایام سال و یا فقط برای ایام محدودیت طراحی و ساخته شوند.
ابراهیم کریمی، مدیر میز انرژیهای نوین استانداری اصفهان و کارشناس حوزه انرژی، در گفتوگو با «اصفهان زیبا» اذعان میکند: پس از امضای تفاهمنامه بین وزارت صمت و وزارت نیرو، برخی صنایع بزرگ کشور اقدام به ساخت نیروگاه کردهاند.
فولاد مبارکه یکی از نمونههای شاخص است که نیروگاه سیکل ترکیبی با ظرفیت اسمی ۹۱۴ مگاوات احداث کرده است. تاکنون دو واحد گازی این نیروگاه وارد مدار شده (هر کدام با ظرفیت ۳۰۷ مگاوات) و جمعاً ۶۱۴ مگاوات برق تولید میکند. واحد بخار آن نیز در دست اقدام است و انتظار میرود تابستان آینده به مدار وارد شود.
کریمی عنوان می کند: ذوب آهن اصفهان پیشتر نیروگاه داشته که مصرف چندانی ندارد و پالایشگاه اصفهان نیز اقدام خاصی در زمینه تاسیس نیروگاه انجام نداده است.
وی ادامه میدهد: شرکت چادرملو و گلگهر نیز نیروگاههای اختصاصی خود را احداث کردهاند. همچنین فولاد خوزستان سال گذشته نیروگاه گازی سبزوار را خریداری کرد. یکی از واحدها تکمیل بوده است، واحد دوم را نیز تکمیل کرده و بخش بخار آن را نیز تصمیم دارد راه اندازی کند.
کریمی تاکید میکند: این اقدامات در چارچوب ماده ۴ «قانون مانعزدایی از توسعه صنعت برق» انجام شده که به صنایع اجازه میدهد نیروگاه احداث کرده یا بخش بخار نیروگاههای موجود خود را تکمیل کنند.
وی در ادامه درباره نقش بخش خصوصی میگوید: بیشتر این پروژهها توسط صنایع دولتی یا شبهدولتی انجام شدهاند. اطلاعات دقیقی درباره فعالیت بخش خصوصی ندارم. البته واقعیت این است که احداث نیروگاه توسط صنایعی که تخصص در این حوزه ندارند، کار حرفهای محسوب نمیشود. نیروگاهسازی نیاز به دانش فنی و تجربه بالا دارد که در تخصص صنایع تولیدی مانند فولاد نیست.
کریمی دلیل کمرنگ بودن سرمایهگذاری در این حوزه را چنین توضیح میدهد: بهدلیل مشکلات اقتصادی صنعت برق، کسی تمایلی برای ورود به این بخش ندارد. نرخ خرید برق بهقدری پایین است که حتی هزینههای جاری نیروگاهها را تأمین نمیکند. از سوی دیگر، بخش دولتی نیز مجاز به احداث نیروگاه جدید نیست. همین موضوع موجب شده صنایع با وجود محدودیتها، خود دست به کار شوند.
مزایای احداث نیروگاه برای صنایع و کشور
کریمی در پاسخ به پرسشی درباره مزایای احداث نیروگاه برای صنعت و کشور، میگوید: برای کشور، هر نیروگاه جدید گامی مثبت در تأمین برق است. اما برای صنایع، مزیت اصلی کاهش قطعی برق است. قطعی برق خسارات اقتصادی سنگینی دارد، از جمله توقف تولید، آسیب به تجهیزات، از بین رفتن مواد اولیه و ایجاد بیکاری که معضلی جدی است.
وی اضافه میکند: در دنیا شاخصی به نام «ارزش بار از دست رفته» تعریف میشود. در ایران این عدد حدود ۲ دلار برای هر کیلوواتساعت برآورد میشود، در حالیکه نرخ فروش برق به صنایع حدود ۱۶۰۰ تومان است. این شکاف به ضرر جدی صنایع منجر میشود.
کمبود گاز، چالشی در مسیر خودتأمینی برق توسط صنایع
کریمی میافزاید: یکی از موانع جدی، تأمین گاز برای نیروگاههای اختصاصی است. در حال حاضر، وزارت نفت به طور عمده فقط به پروژههای جنوب کشور سهمیه گاز میدهد. وزارت نیرو وعده داده برق تولیدی این مناطق را به مناطق دیگر ترانزیت کند، اما این مسئله هنوز در مرحله سیاستگذاری است.
نیروگاههای قدیمی، فرصتی برای ارتقای راندمان تولید برق
وی پیشنهاد مهمتری هم ارائه کرده و میگوید: ما در کشور حدود ۱۶ هزار مگاوات نیروگاه با راندمان پایین (۳۱ تا ۳۲ درصد) داریم. اگر اینها به نیروگاههای سیکل ترکیبی با راندمان حدود ۵۷ درصد تبدیل شوند، با همین میزان گاز، میتوان تا ۱۰ هزار مگاوات برق بیشتر تولید کرد.
کریمی ادامه میدهد: همچنین حدود ۱۶ هزار مگاوات نیروگاه گازی داریم که فاقد واحد بخار هستند. اگر این واحدها تکمیل شوند، میتوان حدود ۸ هزار مگاوات ظرفیت دیگر ایجاد کرد. در مجموع، با همین گاز فعلی، امکان افزایش ۱۹ هزار مگاواتی ظرفیت وجود دارد.
سرمایهگذاری سنگین؛ چالشی برای اجرای طرحهای توسعهای
وی با اشاره به سرمایه مورد نیاز برای اجرای طرحهای نیروگاهی ادامه میدهد: اجرای این طرحها نیازمند سرمایهگذاری هنگفتی است. تبدیل نیروگاههای قدیمی به سیکل ترکیبی حدود ۱۶ میلیارد دلار و تکمیل بخش بخار نیروگاههای گازی حدود ۸ میلیارد دلار هزینه دارد.
در مجموع، حدود ۲۴ میلیارد دلار سرمایه لازم است که باید طی پنج سال تأمین شود.کریمی تاکید میکند: این ارقام، بدون در نظر گرفتن هزینههای انتقال، پست و سایر زیرساختهاست. بنابراین، چالش مالی اصلیترین مانع توسعه این ظرفیتهاست. تسهیلات توسط دولت ارائه شده، اما تأمین مالی هنوز یک مسئلهی کلیدی است.
کریمی در پاسخ به پرسشی درباره نحوه حمایتهای دولتی برای این اقدامات میگوید: از نظر صدور مجوز و هماهنگی قانونی، دولت همکاری میکند اما تأمین مالی، ماجرای دیگری است. صندوق توسعه ملی در گذشته به صنایعی که صادرات ارزی داشتند، وام ارزی پرداخت میکرد. اما در حال حاضر، وضعیت این تسهیلات مشخص نیست.
وی ادامه میدهد: با رقمی در حدود ۲۴ میلیارد دلار یا بیش از ۱۸۰۰ همت، تأمین منابع مالی این پروژهها فقط با مشارکت بانکها، صندوق توسعه ملی و سرمایهگذاران داخلی و خارجی ممکن است.
وی با اشاره به لزوم بهینه سازی مصرف انرژی در صنایع میگوید: با ایجاد سازمان بهینه سازی و مدیریت راهبردی انرژی، میتوان بحث بهینه سازیها را جدیتر کرد همچنین دو پروژه نیروگاهی در استان وجود دارد که با بهینه سازی این دو نیروگاه میتوان ناترازی گاز و برق استان را مرتفع کرد.
شرکتهای بزرگ خصوصی استان میتوانند با ایجاد کنسرسیوم یا شرکت پروژه در انجام این امر اقدام کنند و از منافع آن، جامعه بهرهمند شوند.
