گلی در عالم خلق شده که هر ساعت از روز رایحه ویژهای دارد و بر هر گلبرگش نقشی منحصربهفرد میبینیم؛ با این وجود در تناسب و تعادل و زیبایی کامل است. بیش از یکهزاره برای خلقشدنش زمان، انرژی، خرد و خلاقیت صرف شده و حالا میتوانید ساعتها، روزها یا سالها به تماشایش بنشینید و هر روز رازی از رازهایش را کشف کنید. این گل خارقالعاده در اصفهان برای جهانیان خلق شده، اما شماری از ما اصفهانیها هنوز از پس دیدنش برنیامدهایم؛ از چه حرف میزنم؟! از «او» که مسجد جامع عتیق اصفهان است و پانزدهم دیماه امسال، هشتادونهمین سالگرد ثبت ملیاش بود؛ میراثی که 9سال پیش در فهرست میراث جهانی بشر هم به ثبت رسید.
فرانسویهای مقیم اصفهان، تاورنیه، جهانگرد و سفرنامهنویس معروف فرانسوی را سر کار گذاشتند؛ آن هم در مجلس شامی که به افتخارش در جلفای نوی اصفهان تدارک دیده بودند! روایت فانتزی آنها از شام خوشمزهای که بابطبع تاورنیه قرار گرفته بود، در سفرنامه این جهانگرد و بعدا در سفرنامه جهانگرد ایتالیایی که نیمقرن بعد مسافر اصفهان شده بود، ذکر و شوخطبعی فرانسویاصفهانی نقل مجالس شد. در نخستین روزهای سال نوی میلادی، روایتهایی از حالوهوای منطقه جلفای نوی اصفهان در سیصد سال پیش را برایتان انتخاب کردهام.
آذر امسال، مخصوصا برای ما که در اصفهان زندگی میکنیم، ماه نگارگری بود. در ابتدای این ماه، دروازهدولت، میدان مرکزی شهر، به مناسبت نکوداشت روز اصفهان (اول آذر) به دیواره پازلی بیست لتی ویژهای مزین شد که بر خود آثار نگارگری استاد امیرهوشنگ جزیزاده را داشت. در آخرین روزهای همین ماه هم خبر رسید که یونسکو با ثبت جهانی پرونده مینیاتور موافقت کرده است. برای من البته این دو رویداد جالب به سه رویداد تبدیل شد؛ چون در آخرین روز پاییز به دیدار نگارگر شهیر شهر رفتم؛ آنهم به همراه کارگردان فیلم مستندی که قرار است به زودی اصفهان را از زاویه متفاوتی به جهانیان و خود اصفهانیها نشان دهد و این ارائه کامل نخواهد بود اگر تصاویری از هنر نگارگری مکتب صفوی اصفهان در آن نباشد.
قرنطینه، روشی جدید و معنادار از سفر کردن را بهوجود آورد. قبول ندارید؟! این حرف من نیست؛ حرف نویسندگان سرویس سفر روزنامه گاردین است که هر کدامشان ترجیح دادند در روایتی کوتاه از تجارب جدیدشان در حوزه سفر در دوران کرونا بگویند، سفرهایی در مسیرهای کوتاه نزدیک خانه! در این مطلب ترجمه برخی از جذابترین روایتهای این سفرنویسهای مشهور را میخوانیم. در انتخاب روایتها سعی کردم آنهایی را که قرابت بیشتری با جامعه ما دارند و حرف نویی هم، برایتان ذکر کنم.
پایتخت تمدن سانگ، شهر موزهها، کاخها، شعر و ادبیات، کریسمس را با افتتاح نمایشگاه «در جستوجوی تمدن در راه ابریشم» در موزه هنرهای نانجینگ آغاز کرد. این افتتاحیه رسمی با حضور سرکنسول ایران در شانگهای، هنرمندان سرشناس و مدیران شهری نانجینگ و نماینده بنیاد فرهنگی هنری بردبار برگزار شد. شهردار اصفهان، رئیس سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری اصفهان و معاون اجتماعی و معاون فرهنگیهنری این سازمان نیز طی سخنرانیهای ویدئویی دوزبانه در این رویداد مهم بهطور مجازی حضور پیدا کردند. بهاینترتیب، نام اصفهان با شماری از آثار هنری و صنایعدستی ازجمله مینیاتور، قلمکار، مینا و فرش نفیس دستباف در مهمترین موزه هنری شهر هشتمیلیوننفری نانجینگ به نمایش گذاشته شد.
نماد اصفهان روایتهای ناگفته بسیار جذابی دارد که کمتر شنیده یا حتی نشنیدهایم. در متن پیش رو قرار است درباره خاستگاه و مفهوم این نماد بگوییم. از آنجا که این قوس بهعنوان نماد اصفهان ثبت شده، همه اصفهانیها میتوانند با خواندن این گزارش، سرنخهای جالب معنایی درباره این میراث ناملموس مهم به دست آورند و نقل محافلشان کنند! اما این گزارش فقط برای اصفهانیها نیست؛ چراکه در پس طراحی نماد خلاقانه اصفهان، تفکری ملی وجود داشته و میتوان گفت این نماد حاصل خلاقیت صفوی در استفاده از تجربه زیست بشری و تبدیل نماد صورت فلکی قوس آذر دایرهالبروج به نماد اصفهان با کارکردهای سیاسی، اجتماعی، بومی، مذهبی و معرفتی بوده است.
گردشگری را تعطیل نمیکنند؛ شرایط را به نفع گردشگری تغییر میدهند! این روشی است که خارجیها دارند؛ ما اما فقط به تعطیلی فکر میکنیم؛ چون دستیابی به گزینههای بهتر و متناسبتر، خلاقیت میخواهد و صرف فکر و انرژی که خب… ماجرا این است که نسل جدیدی از هتلها و کشتیهای کروز به صنعت گردشگری دنیا معرفی شدهاند. آنها هوای فیلترشده و محیط امن ضدویروس کرونا برای گردشگران فراهم میکنند تا هم آنها به مراد دلشان برسند و هم صنعت گردشگری ورشکسته نشود. در متن پیش رو، ترجمه گزارش نیویورک تایمز را میخوانیم. ویروس کرونا که در جهان شایع شد، دو رویکرد را در دو سوی دنیا در پیش گرفتند: در یک سو، همه چیز تعطیل و در سوی دیگر، همه چیز منطبق شد! در آن سوی تطبیقپذیر، امکانات رفاهی جدید اختراع کردند یا امکانات پیشین را افزایش دادند و تبلیغات را به سمتی پیش بردند که گردشگرپذیریشان کمتر آسیب ببیند.
«شـــکـوه اصـفـهــان» عنوان فیلمی یکدقیقهای بود که به مناسبت روز نکوداشت اصفهان از سوی معاونت اجتماعی سازمان فرهنگی شهرداری منتشر و با استقبال گسترده کاربران دنیای مجازی روبهرو شد؛ روایتی شیرین، موجز و جذاب از نماهای کمتردیدهشده نصفجهان توانست برگبرنده پاییزی مدیریت شهری در حوزه تبلیغات گردشگری و برندینگ شهری اصفهان باشد و ما را هم بر آن داشت که از یکسو، در گفتوگو با مرتضی رشیدی (معاون اجتماعی سازمان فرهنگی، در جایگاه سفارشدهنده پروژه) و مجید عرفانیان (جهانگرد، فیلمساز و روایتگر سفر بهعنوان کارگردان و فیلمبردار پروژه) روایتهای ساخت این ویدئوی گردشگری را مرور کنیم و از سوی دیگر در گفتوگو با پیمان زندی (فیلمساز و تهیهکننده حوزه ایرانشناسی) و سیاوش گـلشــیـــری (پژوهشگر و مدرس دانشگاه در حوزه سینما و ادبیات داستانی) نگاهی تخصصیتر به این ویدئو و کارکردهایش برای اصفهان داشته باشیم.
برای اولین بار از آغاز دوران کرونا، اصفهان در یک نمایشگاه بینالمللی غیرمجازی حضور پیدا کرد و این رویداد در زمانی رخ داد که این شهر در تب و تاب بزرگداشت روز تولدش، اول آذرماه، به سر میبرد. سرزمین طلوع خورشید، میزبان نصف جهان بود و نهتنها نام و برند اصفهان در این نمایشگاه به نمایش گذاشته شد، بلکه فعالیتهای فرهنگی، گردشگری مختلفی هم با هدف معرفی و برندینگ و تعریف همکاریهای بینالمللی مختلف برای اصفهان صورت گرفت؛ از جمله تعریف همکاریهای فرهنگی میان شهرداریهای شهرهای اصفهان و نانجینگ، معرفی صنایع دستی اصفهان، رونمایی از تمبر اصفهان و تفاهم برای راهاندازی موزه دائم اصفهان در چین.
سقاخانه نقاشی که تا هفته گذشته همین موقع، زخم ناسور شهـــر بود، امروز با تلاش علاقهمندان میراث، یگان حفاظت و گروه امانی اداره کل میراث فرهنگی استان اصفهان، به یک المان زیبای شهری تبدیل شده و آنطور که در توئیت شهردار اصفهان آمده، بهزودی با حمایت این ارگان، عملیات حذف زواید پیرامونی و نورپردازی هم برایش انجام خواهد شد. تجربه سقاخانه نقاشی یک تجربه موفق شهری-میراثی بود که میتواند آغازگر جریانی برای حفاظت از انواع آرایههای فرهنگی موجود در شهر باشد؛ میراثی که فقط کافی است ساحتشان را «پیرایش» کنیم تا به المانهای ارزشمند و زیبا و ریشهدار شهری و مایه تبختــــــر شهرونــــــدان تبدیل شوند.
کاشیهای سقاخانه چهارراه نقاشی را از بالا یکییکی دزدیدند تا رسیدند به گلوی اثر ولی دیگر نتوانستند پایینتر بروند. با تلاش مردم علاقهمند به میراث فرهنگی، یگان حفاظت و بخش امانی اداره کل میراث استان اصفهان، نهتنها کاشیدزدها و کاشیها پیدا شدند، بلکه روز گذشته بخشی از عملیات استحکامبخشی و مرمت و برگرداندن کاشیها به کالبد سقاخانه نیز انجام شد. روایت پیش رو، گزارشی است که طی حضور در کارگاه مرمت برایتان تدارک دیدهام به این امید که افزایش آگاهی عمومی درباره میراث ارزشمند اصفهان چراغی باشد بر راه حفاظت و مرمت میراث ارزشمندمان. جا دارد تأکید کنم که مرمت سقاخانه نقاشی میتواند آغازی باشد بر جریان حفاظت، شناسنامهدار و حتی تـــوریستیکــردن ســـقاخــانههـای بهیادگارمانده در جای جای اصفهان و این مهم فقط با همکاری و همافزایی سه ارگان اداره کل میراث فرهنگی استان اصفهان، شهرداری منطقه و اداره کل بهسازی و نوسازی شهرداری اصفهان ممکن است.
پس از سفر اخیر رئیس مؤسسه فرهنگی اکو به اصفهان، اخبار مختلفی از همکاریهای این مؤسسه با ارگانهای مختلف فعال در گردشگری اصفهان، به گوش میرسد. جدیدترین خبر هم مربوط به جلسه مجازی اتاق بازرگانی اصفهان با مسئولان این مؤسسه است که طی آن دو طرف بر برگزاری فمتریپ (سفر آشناسازی) به منظور رونق گردشگری کرونا و تحریم زده اصفهان تأکید کردهاند. به گزارش سرویس میراث و گردشگری روزنامه اصفهانزیبا، جلسه شورای همکاریهای گردشگریفرهنگی مؤسسه فرهنگی اکو و استان اصفهان با شعار «همافزایی برای توسعه گردشگری فرهنگی در اصفهان» با شرکت مشاور عالی رئیس اتاق بازرگانی اصفهان و در قالب سومین جلسه شورای همکاریهای گردشگریفرهنگی مؤسسه فرهنگی اکو و استان اصفهان، برگزار شد.