تنگی نفس به معنای احساس راحت نبودن تنفس در فرد است که میتواند از نظر کیفیت و شدت متغیر باشد.
عوامل بروز
عوامل متعددی شامل: عوامل جسمی، روانی، اجتماعی و محیطی بر آن تأثیر دارد. در واقع هر عاملی که عملکرد طبیعی سیستم قلبی و ریوی را منحرف کند، باعث ایجاد تنگی در تنفس میشود. بنابراین بیماریهای دستگاه تنفس یا قلبیعروقی، آلودگی هوا یا حتی کمخونی میتواند تنگی نفس ایجاد کند.
علائم و توصیه
تنگی نفس در اغلب موارد علامت مهمی است که رسیدگی به آن و مراجعه به موقع و سریع به پزشک جهت تشخیص و درمان صحیح مهم است. از علل بسیار مهم و شایع تنگی نفس بیماریهای ریوی است، بهخصوص در افرادی که عوامل مستعدکننده مثل سابقه مصرف سیگار یا برونشیت مزمن یا بیماریهای حساسیتی مجاری هوایی مثل آسم دارند، دیده میشود. تنگی نفس در این افراد میتواند به صورت متناوب یا دائم همراه با دورههای تشدید دیده شود.
معمولا تنگی نفس همراه با سایر نشانههای بیماری ریوی مثل سرفه و خلط است. این افراد نیازمند درمان طولانیمدت هستند و درمان بر اساس شدت بیماری در طول زمان کاهش یا افزایش داده میشود. در افراد سیگاری توصیه اکید به ترک سیگار الزامی است و باید به بیماران گوشزد کرد که قطع کامل درمان منجر به بازگشت علائم خواهد شد.
بیماریهای عفونی ریه شامل عفونتهای ویروسی یا باکتریایی ریه نیز منجر به تنگی نفس در همراهی با سرفه و تب و خلطهای چرکی میکند. مثلا شخص مبتلا به آنفولانزا یا کرونا در موارد شدید دچار تنگی نفس میشود که وقوع آن نیازمند مراجعه سریع و بدون تأخیر به پزشک یا مراکز درمانی دارد. بیماریهای مرتبط با عضلات یا جدار قفسه سینه یا حتی مشکلات مهمی مثل آمبولی ریه هم از عوامل ریوی تنگی نفس است.
دسته مهم دیگری که باعث ایجاد تنگی نفس میشود، بیماریهای سیستم قلبیعروقی است که شامل نارسایی قلبی یا خونرسانی ناکافی به قلب است، بهخصوص در افراد مبتلا به فشارخون یا دیابت عامل قلبی تنگی نفس باید مدنظر باشد. گاهی اشخاص مبتلا به ایسکمی قلبی یا حتی انفارکتوس قلبی علاوه بر درد قفسه سینه، تنگی نفس هم دارند که معمولا این درد و تنگی نفس با فعالیت تشدید میشود.
دسته مهم دیگری که باعث ایجاد تنگی نفس میشود، بیماریهای سیستم قلبیعروقی است که شامل نارسایی قلبی یا خونرسانی ناکافی به قلب است، بهخصوص در افراد مبتلا به فشارخون یا دیابت عامل قلبی تنگی نفس باید مدنظر باشد. گاهی اشخاص مبتلا به ایسکمی قلبی یا حتی انفارکتوس قلبی علاوه بر درد قفسه سینه، تنگی نفس هم دارند که معمولا این درد و تنگی نفس با فعالیت تشدید میشود.
نکته
با توجه به آنچه ذکر شد، توجه به تنگی نفس و بررسی علل آن بسیار مهم است و توصیه میشود افراد در صورت وقوع تنگی نفس ناگهانی و شدید به صورت اورژانسی در صورت وجود تنگی نفس طولانی مدت در اسرع وقت به پزشک یا مراکز درمان مراجعه کنند.