«برنج چند؟!»«کجا برنج می فروشند؟» «برنج نیست!» این جملات از هفته گذشته تاکنون به گفت وگوی روزمره مردم تبدیل شده است؛ زیرا خرید برنج خارجی در بازار اصفهان کار بسیار دشواری است. قیمت برنج هندی، پاکستانی و تایلندی از حدود یک ماه قبل روند صعودی پیدا کرد، اکنون عرضه آن نیز کاهش یافته و تعداد کمی از فروشگاه‌های زنجیره‌ای، برنج برای فروش دارند. متهم اصلی آشفتگی بازار برنج، کرونا محسوب می‌شود و شیوع این ویروس موجب توقف صادرات برنج از کشورهای خارجی شده‌است. ارز دولتی نیز در افزایش نرخ برنج نقش موثری ایفا می کند. در مقابل نرخ برنج ایرانی با ثبات نسبی همراه است. خرید برنج یکی از دغدغه های اصلی مردم محسوب می‌شود و کمبود و گرانی این کالای اساسی در بازار متأثر از ممنوعیت تجارت پس از شیوع ویروس کروناست. کرونا این روزها آفت بازار برنج خارجی شناخته می‌شود و صادرات این کالا را به صفر رسانده است.
برنج نیست!
شرایط عرضه برنج هندی، پاکستانی و تایلندی در بازار اصفهان مناسب نیست و خرید برنج خارجی در این روزها کار دشواری است. سوپرمارکت‌های کوچک در سراسر اصفهان طی ده روز گذشته برنجی برای فروش نداشته‌اند و روی درب بیشتر این سوپرمارکت‌ها برگه‌هایی با مضمون «برنج خارجی نداریم» به چشم می‌خورد. فروشگاه‌های زنجیره‌ای مانند کوروش، کوثر، رفاه و … نیز به ندرت برنج خارجی برای فروش دارند که کمتر از یک روز موجودی آنها به صفر می‌رسد. وضعیت فروشگاه‌های اینترنتی نیز مشابه مغازه‌های فیزیکی است و برنج هندی، پاکستانی و حتی تایلندی برای فروش ندارند.
برنج گران شد!
کاهش عرضه برنج موجب شده قیمت آن تا چند برابر افزایش یابد؛ برای نمونه یک کیسه 10 کیلویی برنج هندی در یکی دو ماه گذشته با نرخ 70 تا 90 هزار تومان به فروش می‌رسید، ولی اکنون قیمت آن به 120 تا 140 هزار تومان تغییر کرده است. کیسه‌های 10 کیلویی برنج پاکستانی و تایلندی نیز با نرخ کمتر از 110 هزار تومان عرضه نمی‌شوند. تعدادی از فروشگاه‌های کوثر درچند روز گذشته عرضه برنج خارجی با کد ملی را آغاز کرده‌اند؛ در این طرح به هر کد ملی 10 کیلوگرم برنج هندی با قیمت 76 تا 79 هزار تومان تعلق می‌گیرد؛ ولی برای دریافت این برنج‌ها باید چند ساعتی را در صف سپری کنید! در مقابل افزایش نرخ برنج خارجی، قیمت برنج ایرانی با ثبات همراه است و هر کیلوگرم آن بسته به نوع با نرخ 18 تا 30 هزار تومان توزیع می‌شود و هیچ کمبودی در بازار برنج ایرانی وجود ندارد. با این حال اگر عرضه و روند صعودی قیمت برنج وارداتی به همین منوال ادامه یابد، برنج ایرانی نیز گران خواهد شد. از طرفی کمبود برنج خارجی در اصفهان موجب رونق بازار برنج عنبربو شده‌است، هر کیلوگرم برنج عنبربو 12 تا 17 هزار تومان قیمت دارد و با افزایش عرضه آن در بازار، مردم به خرید برنج عنبربو به جای برنج خارجی روی آورده‌اند.
چرا برنج نیست؟
دو متهم اصلی مشکلات بازار برنج، کرونا و ارز هستند. با شیوع ویروس کرونا در جهان، کشورهای هند و پاکستان برای تامین نیاز داخلی خودشان صادرات برنج را متوقف کردند و درست پس از انتشار این خبر تقاضا و به دنبال آن قیمت برنج روند صعودی پیدا کرد. متهم دوم گرانی برنج حذف ارز نیمایی است. مسیح کشاورز، دبیر انجمن واردکنندگان برنج ایران در اواخر سال گذشته خبر حذف ارز چهار هزار و 200 تومانی برای واردات برنج را تکذیب کرد. طبق گفته‌های این مقام مسئول، دولت مصوبه‌ای برای تخصیص ارز دولتی جهت واردات کالاهای اساسی از جمله برنج در سال آینده تنظیم کرده‌است و از آنجایی که هیچ جایگزینی برای برنج در میان اقشار ضعیف جامعه وجود ندارد، با حذف ارز نیمایی، قیمت برنج وارداتی حداقل دوبرابر می‌شود و سفره اقشار کم‌در‌آمد و بی‌‌بضاعت خالی می‌ماند. ولی اتاق بازرگانی صنعت، معدن و کشاورزی مازندران از ابتدای سال جاری جلسه‌هایی برای حذف ارز دولتی برنج برگزار کرده و بررسی‌ها نشان می‌دهد تخصیص ارز چهار هزار و ۲۰۰ تومانی برای برنج خارجی خسارت زیادی به کشاورزی داخلی به خصوص استان مازندران وارد می‌کنند؛ زیرا در استان مازندران هر سال یک میلیون تن از انواع برنج تولید می‌شود و سطح زیر کشت ۲۱۴ هزار هکتاری در این استان وجود دارد؛ به صورتی که برنج در مازندران به عنوان تولید استراتژیک محسوب می‌شود، از این رو واردات برنج خارجی ضرر و زیان کشاورزان داخلی را به دنبال دارد. با این وجود اخبار دقیقی مبتنی بر حذف ارز دولتی برای واردات برنج منتشر نشده و کرونا بیش از ارز در گرانی برنج نقش ایفا می‌کند. در مجموع احتمال کاهش قیمت برنج هندی و پاکستانی کم است و با بازگشایی تالارهای عروسی نیاز به برنج تا چند برابر بالا می رود و شاهد رشد مجدد این محصول خواهیم بود.
