در گزارش پیش رو، پای صحبت عباس شیردل، رئیس اتحادیه صنف صنایع‌دستی اصفهان و جعفر جعفرصالحی، معاون صنایع‌دستی اداره‌کل میراث استان نشسته‌ایم تا گلایه‌هایشان را از جدا شدن فروش نقره‌کاری و نقره‌سازی از اتحادیه صنعت صنایع‌دستی بیان کنند. از سوی دیگر هم با هوشنگ شیشه‌بران، رئیس اتحادیه طلا و جواهر استان و رسول جهانگیری، رئیس اتاق اصناف استان صحبت کردیم تا دلایلشان را در دفاع از تصمیم کمیسیون نظارت بیان کنند. تأثیر منفی کرونا بر صنایع‌دستی و از سوی دیگر سرگردان ماندن وضعیت هنر نقره در اتاق اصناف اصفهان، تهدیدی بر پیکر نام شهر موزه‌ای است که به شهر جهانی صنایع‌دستی شهرت دارد و در این حوزه شهری خلاق به‌شمار می‌رود. نقره فلزی گران‌بهاست؛ اما صرف گران‌بها بودن نمی‌تواند دلیل تواناتر بودن اتحادیه سازندگان و فروشندگان طلا و نقره و جواهرات بر فروش آن باشد؛ چراکه هنر در ذات خود گران‌بهاست و ارزش‌افزوده هنری که با دست بر پیکره نقره فرود می‌آید تنها با دیدگاه‌های کارشناسی متخصصان حوزه صنایع‌دستی آشکار می‌شود.
شیردل: اقدام کمیسیون نظارت، غیر کارشناسی است
رئیس اتحادیه صنایع‌دستی استان اصفهان می‌گوید: «تعداد 196 رسته شغلی صنایع‌دستی در اصفهان داریم و به همین دلیل اصـفهان شهر جهانی صنایع‌دستی شده است؛ اما متأسفانه هنوز نتوانسته‌ایم در اساسنامه خودمان در اتحادیه صنایع‌دستی آن 196 رسته را داشته باشیم و بعضی از آن‌ها در دل اتحادیه‌های دیگر قرار گرفته‌اند؛ ازجمله نقره‌کاری و نقره‌سازی که متأسفانه آن را تابه‌حال جزو اتحادیه طلا و جواهر قرار داده و در پرانتز نوشتند که صرفا جهت فروش، به خاطر اینکه این رسته در اختیار صنایع‌دستی نباشد! و وقتی رسته‌ای جزو یک اتحادیه باشد اتحادیه دیگر نمی‌توانست آن را جزو رسته‌های خود قرار دهد. بعد از اعتراض‌هایی که ده دوازده سال طول کشید و با فشار دادستانی محترم آقای توکلی که این موضوع را به‌عنوان جرم مطرح کردند و دیدند که اشتباه فاحشی انجام داده‌اند و تولید و فروش نقره به اتحادیه صنایع‌دستی مربوط است، به همین دلیل نقره‌کاری و نقره‌سازی را که 13 رسته است به اتحادیه صنایع‌دستی دادند و باتوجه به اینکه اتحادیه صنایع‌دستی هم تولیدکننده و هم فروشنده است و هرکسی که تولید می‌کند باید بفروشد، فروش نقره هم به طورکامل باید به همین اتحادیه واگذار شود، درحالی‌که کمیسیون نظارت، با نفوذ بعضی‌ها، فروش نقره را در محلی غیر از محلی که تولید می‌شود، به اتحادیه طلا و جواهر داده‌اند!» عباس شیردل با غیرتخصصی خواندن این اقدام کمیسیون نظارت، ادامه می‌دهد: «تولید و فروش صنایع‌دستی هردو یک تخصص دارد؛ یعنی علاوه بر تولید صنایع‌دستی، فروش آن نیز تخصص می‌خواهد و ارزش‌افزوده هنری که روی آن انجام می‌شود مطرح است؛ ولی متأسفانه در یک اقدام غیر کارشناسی، فروش نقره را به اتحادیه طلا و جواهر سپرده‌اند که مورد اعتراض ما در اتحادیه صنایع‌دستی و تمام هنرمندان است.»
رئیس اتحادیه صنایع‌دستی استان اصفهان یکی از دلایل توسل اتحادیه طلا و جواهر و نقره به فروش مصنوعات نقره را تعطیلی کارگاه‌ها و فروشگاه‌های طلا و جواهر دانسته و درباره روی آوردن آن‌ها به ارائه کالای خارجی و قاچاق می‌افزاید: «متأسفانه اتحادیه طلا و جواهر نتوانستند کارگاه‌های خودشان را حفظ کنند و اکنون 95درصد از کارگاه‌هایشان تعطیل یا غیرفعال شده و به خاطر اینکه از حدنصاب نیفتند، فروشگاه‌های ما را مصادره کردند که البته ما هم اعتراض کردیم.»
شیردل می‌گوید: «برخی از مغازه‌های طلافروشی به فروش نقره مبادرت کرده بودند؛ چون نقره در اساسنامه اتحادیه طلا و جواهر بود، ما نتوانسته بودیم این را از آن‌ها بگیریم. آن‌ها اکثرا نقره‌های خارجی و زیرساخت‌های خارجی می‌آورند و آن‌ها را می‌فروشند و به خاطر اینکه مورد اعتراض ما قرار نگیرند فروش را به ما ندادند؛ چون اتحادیه صنایع‌دستی در این 13سال ثابت کرده جلوی کالاهای قاچاق خارجی را گرفته است و نگذاشته کالای قاچاق به اصفهان وارد شود. ما همه کالاهای قاچاق در میدان نقش‌جهان را هم جمع کردیم و به کمک بازرسی اصناف در یک روز 13 میلیارد کالاهای قاچاق خارجی را از این میدان جمع کردیم که نشان‌دهنده این است که ما در اتحادیه صنایع‌دستی به خاطر حمایت از تولیدکنندگانمان با عزم راسخ در مقابل کالاهای قاچاق خارجی ایستاده‌ایم؛ ولی متأسفانه این اتفاق در اتحادیه طلا و جواهر نیفتاد و اکنون 95درصد کارگاه‌های طلاسازی تعطیل است و تمام این کارها به‌صورت قاچاق از کشورهای ترکیه، چین و… وارد می‌شود و با کد آیسیک خودشان به خارج از کشور سفارش می‌دهند و کالا می‌آورند. تعداد 95درصد کارگاه‌های طلاسازی زیرمجموعه اتحادیه طلا و جواهر تعطیل است. فروشگاه‌هایشان هم به خاطر مسائل مالیاتی و خیلی مسائل دیگر دارند تعطیل می‌کنند و از حدنصاب می‌افتند و برای همین به رسته‌های اتحادیه‌های دیگر ازجمله اتحادیه صنایع‌دستی دست‌درازی می‌کنند. اما ما داریم با آن‌ها مبارزه می‌کنیم و مبارزه بر سر هنر است، بر سر هویت ملی ماست و من هیچ‌وقت اجازه نمی‌دهم هویت ملی‌ام را به خاطر مسائل سیاسی و مالیاتی ازدست بدهم و من به قوه قضائیه شکایت می‌کنم و حتما حق‌وحقوق هنرمندانم را از این راه می‌گیرم.»
او با بیان اینکه دادستانی، میراث فرهنگی و دانشگاه هنر، تولید و فروش نقره را از آنِ اتحادیه صنایع‌دستی می‌دانند بیان می‌کند: «متأسفانه کمیسیون نظارت بدون درنظرگرفتن نظرات کارشناسان این تصمیم را گرفته که این رأی باعث نابودی صنایع‌دستی به‌ویژه در فلز نقره می‌شود و درواقع مردن هنر نقره ازاینجا شروع خواهد شد؛ یعنی هنری که از 5500 سال پیش به ما رسیده است در آینده نزدیک نابود خواهد شد و از این به بعد تمام فروشندگان نقره که از اتحادیه صنایع‌دستی مجوز گرفته بودند از صنایع‌دستی جدا می‌شوند.»
رئیس اتحادیه صنایع‌دستی اصفهان با اشاره به تأثیر کرونا بر صنایع‌دستی و در ادامه تأثیر حذف هنر نقره از اتحادیه صنایع‌دستی، تأکید می‌کند: «کرونا ضربه‌های بسیار سهمگینی بر تولیدکنندگان زد و دولت هم از تولیدکنندگان هیچ حمایتی نکرد. تا دیروز 277 کارگاه صنایع‌دستی تعطیل شده است و از بین 252580 جواز کسب کارگاه 277 جواز کسب خود را باطل کردند؛ چون شرایط ادامه کار را ندارند. تعداد 14 کارگاه هم جواز کسب خود را غیرفعال کردند؛ یعنی کارگاه را تعطیل کرده و گفته‌اند نمی‌دانم چه زمانی می‌توانم شروع کنم. تعداد 187 پروانه کسب هم در وضعیت خاص است؛ یعنی پرونده را تشکیل داده اما نیامده ادامه دهد؛ چون در شرایط خاص کرونا قرار گرفته است. درواقع از 2583 پروانه، 1691 پروانه فعال در حوزه صنایع‌دستی وجود دارد که اگر فعالان حوزه نقره هم حذف شوند، اتفاق بسیار بدی رخ خواهد داد.بزرگ‌ترین ضربه بر پیکر صنایع‌دستی در دولت آقای روحانی صورت گرفت که ادعا می‌کرد دولت تدبیر و امید است و نبود و تمام این تخریب‌ها در این دولت صورت گرفت.»
شیردل در خصوص دلیل انتخاب اتحادیه طلا و جواهر برای فروش نقره، تصریح می‌کند: «آن‌ها صرفا این را می‌گویند که چون در اساسنامه اتحادیه طلا و جواهر نوشته‌شده که طلا، جواهر و نقره جزو فلزات گران‌بهاست، ما باید متولی آن باشیم و در تمام ایران این‌طور است! اما من به آن‌ها گفتم و می‌گویم که فقط اصفهان است که اتحادیه صنایع‌دستی دارد و در استان‌های دیگر اتحادیه صنایع‌دستی وجود ندارد؛ استان‌های دیگر که قلم‌زن و سازنده ندارند! فقط فروشگاه دارند و مجبور شدند فروشگاه‌ها را به اتحادیه طلا و جواهر بدهند؛ ولی آن‌ها فقط بر این طبل می‌کوبند که چون نقره فلزی گران‌بهاست، باید فروشش دست آن‌ها باشند! درحالی‌که ما خودمان فلز گران‌بها را تولید می‌کنیم و خودمان بهتر می‌توانیم تشخیص دهیم که این فلز چه عیاری دارد. آن‌ها موضوع فرار مالیاتی را برای ما مطرح می‌کنند و می‌گویند ما می‌خواهیم از مالیات فرار کنیم، درحالی‌که تمام فروشندگان این حوزه در صنف صنایع‌دستی هیچ‌کدام گریز مالیاتی ندارند و خیلی راحت دارند مالیات‌هایشان را می‌دهند؛ اما متأسفانه آن‌ها دارند با این شعارهای غیرواقعی این اتفاق ناپسند و نادرست را رقم می‌زنند.» او به قابل تغییربودن قانون اشاره‌کرده و ادامه می‌دهد: «بسیاری از قوانین هرسال عوض می‌شود، قانون که آیه نیست که از طرف خداوند آمده باشد و قابل‌تغییر نباشد. این تصمیم کمیسیون نظارت، غیرکارشناسی بوده و باید هم عوض شود. دادستان محترم آقای توکلی هم روی این قضیه نظر داده و کارشناسی کردند؛ اما آن‌ها توجهی نکردند. خواهش می‌کنم رسانه‌ها این موضوع را پیگیری کنند. هنرمندان چشم امیدشان به رسانه است. متأسفانه از بعضی از مسئولان دست کشیدیم؛ چون هیچ کمکی به ما نمی‌کنند. ولی امیدوارم که رسانه حق واقعی مطلب را ادا کند. من با رئیس اکو صحبت کردم و قرار است ما در 9 کشور دیگر عضو اکو نمایشگاه بگذاریم و در این هفته هم اولین باشگاه صنایع‌دستی یونسکو را در اصفهان آورده‌ایم و در حال انجام چنین کارهای بزرگی هستیم؛ اما متأسفانه از طرف وزارتخانه‌های داخلی یعنی وزارت صمت ضربات جبران‌ناپذیری بر پیکر صنایع‌دستی زده می‌شود.»
شیشه‌بران: موضوع قاچاق و ارز مطرح است
رئیس اتحادیه طلا و جواهر استان اصفهان می‌گوید: «حدود هفت‌هشت سال است اتحادیه صنایع‌دستی ادعا می‌کند که چون نقره‌کاری و نقره‌سازی جزو صنایع ظریفه است باید جزو اتحادیه صنایع‌دستی و زیرمجموعه آن‌ها باشد، درحالی‌که از حدود 45سال قبل که اتحادیه طلا و جواهر اساسنامه دارد، نقره و نقره‌سازی زیرمجموعه اتحادیه طلا و جواهر نقره و سکه است.»هوشنگ شیشه‌بران خواسته اتحادیه صنایع‌دستی اصفهان را تنها یک ادعای بی‌نتیجه دانسته و ادامه می‌دهد: «این ادعای آن‌ها درنهایت به کمیته کارشناسی و کمیسیون نظارت آمد و بعد از بحث و وقت بسیار زیادی که روی این قضیه گذاشته شد، در کمیسیون نظارت که بالاترین مرجع تصمیم‌گیری است به این نتیجه رسیدند که چون اتحادیه طلا و جواهر و نقره اتحادیه فلزات گران‌بهاست، حتما ورود و خروج و فروش مصنوعات نقره باید زیر نظر این اتحادیه باشد؛ مگر اینکه یک نقره‌ساز خودش نقره را تولید کرده و بخواهد مستقیما آن را بفروشد.» او با غیرقانونی دانستن پروانه‌های صادرشده ازسوی اتحادیه صنایع‌دستی برای نقره‌سازان، می‌افزاید: «این پروانه‌ها باید برگشت شود و چون نقره ضوابط خاص فلزات گران‌بها را دارد، حتما باید زیر نظر اتحادیه طلا و جواهر باشد؛ چراکه مسائل جانبی آن ازجمله استاندارد و موضوع قاچاق و ارز و مسائل عدیده دیگر حتما باید زیر نظر این اتحادیه باشد.»
جهانگیری: چیزی از اتحادیه‌ای به اتحادیه دیگر داده نشد
رئیس اتاق اصناف اصفهان در این خصوص می‌گوید: «ما چیزی را از یک اتحادیه به اتحادیه دیگر انتقال ندادیم، درباره چنین موضوعاتی نظرات دو اتحادیه در کمیسیون تشخیص اتاق اصناف بررسی و نهایتا در کمیسیون نظارت مصوب می‌شود. درباره این مسئله اولا این‌طور نیست که نقره را از اتحادیه صنایع‌دستی گرفته و به اتحادیه طلا و جواهر داده باشند، بلکه هرگونه کار روی نقره که به‌واسطه دست انجام و تولید شود با اتحادیه صنایع‌دستی است و جالب است که اگر کسی تولیدات نقره داشته باشد و خودش هم بخواهد تولید خود را در همان محل بفروشد، بازهم مربوط به صنایع‌دستی است؛ اما خریدوفروش نقره با اتحادیه طلا و جواهر است؛ چون نقره جزو فلزات گران‌بهاست که این مصوبه و کد رسته‌ای است که به‌واسطه کمیسیون نظارت ارائه شده و قبلا هم با اتحادیه طلا و جواهر بوده و الان هم با همین اتحادیه است و چیزی از کسی به کسی داده نشده است.» رسول جهانگیری با تأکید بر اینکه اختلافات اتحادیه‌ها ربطی به این ندارد که به ملأعام و روزنامه‌ها کشانده شوند و اختلاف اتحادیه‌ها و مسائل صنفی یک‌سری مسائلی است که شاید نشود در مطبوعات عنوان کرد، می‌افزاید: «الان نقرۀ بیست سال و چهل سال پیش نیست، یک فلز گران‌بهاست، عیارسنجی و قیمت‌گذاری آن با اتحادیه طلا و جواهر است؛ جالب است که مصوبه کمیسیون نظارت این است که تولید آثار نقره اگر کار دست روی آن انجام شود با اتحادیه صنایع‌دستی است و جالب‌تر اینکه اگر در همان مکان هم به فروش برسانند دراختیار خودشان است!» او با تصریح اینکه دولت بر فلزات گران‌بها نظر دارد، می‌گوید: «یک روزی دلار دراختیار اتحادیه طلا و جواهر بود و این اتحادیه برای صرافی‌ها پروانه صادر می‌کرد؛ اما مباحث امنیتی پیش آمد و دولت این را از اتحادیه طلا و جواهر گرفت و زیر نظر بانک مرکزی برد، پس ما هم از دولت شکایت کنیم که چرا؟! بالاخره سیاست کلان دولتی بوده است.» رئیس اتاق اصناف اصفهان با تأکید بر اینکه موضوع سنگ‌ها و فلزات گران‌بها با اتحادیه طلا و جواهر است، ادامه می‌دهد: «الان هم چیزی از اتحادیه صنایع‌دستی گرفته نشده است! اتحادیه صنایع‌دستی هم می‌تواند تولیدات و کار دست را روی نقره انجام دهد و تولیدکننده هم می‌تواند آن را در محل تولید بفروشد؛ اما اگر بخواهند در جای دیگر بفروشند باید زیر نظر اتحادیه طلا و جواهر باشد.
جعفرصالحی: چیزی که در جلسه بیان شد با آنچه نوشته شده تعارض دارد!
معاون صنایع‌دستی استان اصفهان با رد آن چیزی که در تصمیم کمیسیون نظارت منعکس شده، می‌گوید: «ما اعتقاد داریم هر صنفی که اتحادیه تخصصی داشته باشد قطعا هم تولید و هم فروش باید با همان صنف یا اتحادیه مربوط باشد و همیشه هم حرفمان این بوده است؛ در آخرین جلسه هم قرار شد که نظر میراث فرهنگی را اعمال کنند؛ یعنی قضیه به این منوال شده بود که قوه تشخیص اینکه چه طیف کارهایی صنایع‌دستی و چه طیف غیرصنایع‌دستی است اداره کل میراث فرهنگی استان باشد؛ اما در آخرین نامه‌ای که با تصمیم کمیسیون نظارت و اتاق اصناف صادر شد چیزی که نوشته و منعکس شده با آن چیزی که در جلسه بیان شده بود، تعارض دارد و قرار بود که قوه تشخیص، میراث فرهنگی باشد نه اینکه بگویند کارگاه تولیدی با اتحادیه صنایع‌دستی و فروشش با اتحادیه طلا و جواهر! این تصمیمی است که بدون نظر میراث فرهنگی منعکس شده و اگر هم گفته‌اند که این با نظر میراث فرهنگی بوده است این‌طور نیست. این نظر میراث فرهنگی نبوده، یا سوءبرداشت کرده‌اند یا اینکه خودشان تصمیم گرفتند.» جعفر جعفرصالحی ادامه می‌دهد: «نظر من به‌صراحت این است که چیزی که با تعریف صنایع‌دستی سازگار باشد باید در حوزه تخصصی صنایع‌دستی باشد و چون اتحادیه صنف صنایع‌دستی داریم پس متولی امر فروش آثار نقره در هرکجا قاعدتا اتحادیه صنف صنایع‌دستی شهرستان اصفهان است و ما به‌هیچ‌عنوان موافق سپردن بحث فروش آن به اتحادیه طلا و جواهر نیستیم.» او بیان می‌کند: «کارشناسان تخصصی حوزه صنایع‌دستی باید بر تولید و فروش آثار نقره نظارت کنند. تعیین عیار نقره هم بحثی است که اتحادیه صنایع‌دستی نیروهای تخصصی در این خصوص را هم دارد؛ ضمن اینکه در بحث فنی و تخصصی هم کارشناسان این اتحادیه متخصص هستند. درواقع حوزه، حوزه صنایع‌دستی است، حوزه هنر است و خبرگان و متخصصان این بحث باید اظهارنظر کنند. درنتیجه چه در حوزه فروش و چه در حوزه تولید، موضوع نقره باید در حوزه اتحادیه صنایع‌دستی باشد. ما کاملا معتقدیم که حوزه تخصصی صنایع‌دستی صفر تا صد اعم از تولید تا فروش باید در حوزه‌های تخصص‌های خودش متمرکز باشد و نقره چه در بحث تولید و چه در فروش و چه در بحث نظارت بهتر است که در اختیار اتحادیه صنایع‌دستی باشد و نمی‌شود یک بخش اتحادیه این طرف و یک بخش آن‌طرف باشد! اصلا چنین چیزی عقلانی نیست!» جعفرصالحی با غیرصحیح دانستن موضوع فرار مالیاتی مطرح شده ازسوی اتحادیه طلا و جواهر و اتاق اصناف، تصریح می‌کند: «همه مشاغل تولیدی از پرداخت هرگونه مالیات معاف هستند و صنایع‌دستی هم یکی از آن‌هاست؛ ضمن اینکه درخصوص فروش هم کاملا مشخص است و تعاریف خود را دارد و کاملا طبق ضوابط و قواعد عمل می‌شود. افرادی که چنین ادعاهای کذبی مطرح می‌کنند باید شاهد بیاورند. فرار مالیاتی معنا ندارد. مگر ما چه تعداد هنرمند در این حوزه داریم و چه ارزش ریالی پیدا می‌کند که بتوانیم این مباحث را به زبان بیاوریم! قطعا چنین نیست و فقط بحث ارزش‌افزوده اثر هنری هنرمندان مطرح است و در بحث ارزش ماده اولیه هم که هرچه قانون برای آن‌ها مشخص کند موافق هستند و هیچ مشکلی ندارند.»
او با بیان اینکه فلزات گران‌بها چه در بخش طلا یا نقره یا سنگ‌های قیمتی پشتوانه این کشور هستند، درخصوص ضربات جداشدن موضوع فروش نقره از اتحادیه صنایع‌دستی می‌گوید: «ضرر عمده‌اش این است که اگر این موضوع در حوزه غیر صنایع‌دستی و دراختیار اتحادیه طلا و جواهر باشد، آن‌ها نیروهای کارشناسی لازم برای اظهارنظر در رابطه با ارزیابی کیفیت فنی آثار را نخواهند داشت و شاید بتوانند در رابطه با آلیاژ و عیار فلزات اظهارنظر کنند که این موضوع هم الان حتی توسط شخص عادی هم تعیین می‌شود؛ اما در حوزه تخصصی صنایع‌دستی، ارزش هنری و اینکه ارزش‌افزوده صدچندانی به اثر هنری می‌دهد در آن اتحادیه متمرکز نیست و این موضوع یکی از مهم‌ترین مضراتی است که باعث می‌شود ارزش فنی کار در بسیاری مواقع مشخص نشود.» به روایت او، صنایع‌دستی ارزش‌افزوده‌ای دارد که از یک فلسفه و فکر حکایت می‌کند و هویت‌بخش است. بر این اساس چگونه ممکن است فروش انواع دست‌ساخته‌های نقره به بخشی سپرده شود که مسائل اقتصادی را در اولویت دارد! این واسپاری تا چه اندازه می‌تواند قرن‌ها شخصیت و روح هنری ایران را در خودش نگه دارد! عقل سلیم می‌گوید سازمانی باید صفر تا صد هرنوع صنایع‌دستی را به عهده گرفته و از آن‌ها حمایت کند که دارای پشتوانه‌ای فکری نسبت به هنر است، دغدغه صنایع‌دستی را دارد و می‌تواند این روح را پاس داشته و نگه دارد و نسبت به حفظ آن حساس باشد.
