گفته‌های سخن‌گوی دولت از امرار معاش یک میلیون نفر از طریق اینستاگرام حکایت می‌کند. بنابراین زمزمه‌های فیلترشدن اینستاگرام در شرایطی به گوش می‌رسد که عده‌ای ترس از دست‌دادن درآمد به جانشان افتاده است.
28 درصد صفحات کسب وکار
تعداد زیادی صفحه مربوط به کسب وکار در شبکه اجتماعی اینستاگرام وجود دارد و تعداد این صفحات پس از فیلتر شدن تلگرام با کوچ فروشگاه‌داران مجازی به اینستاگرام روند افزایشی پیدا کرد. همچنین قرنطینه و محدودیت‌های ناشی از کرونا باعث شد بیشتر فروشگاه‌داران برای کسب درآمد شعبه مجازی در اینستاگرام دایر کنند. امیر ناظمی، رئیس سازمان فناوری اطلاعات ایران و معاون وزیر ارتباطات، درباره وضعیت و آمار کسب‌وکارهای فعال در بستر اینستاگرام به نقل از ایرنا توضیح داد: «بررسی‌هایی که خرداد ماه روی این شبکه اجتماعی انجام شد، نشان می‌دهد در میان صفحات دارای دنبال‌کننده متوسط و زیاد (بالای ۵ هزار دنبال‌کننده) جایگاه صفحات کسب‌وکار در حال افزایش است؛ به نحوی که بیش از ۲۸درصد از صفحات مربوط به کسب‌وکار هستند.» همچنین گفته‌های این مقام مسئول نشان می‌دهد کسب وکارهای مجازی در اینستاگرام رتبه دوم را دارند، یعنی تعداد فروشگاه‌های آنلاین در اینستاگرام بیش از سایر شبکات مجازی است. بر این اساس سهم صفحات مربوط به کسب‌وکارهای فردی ۱۷,۷ درصد است که این صفحات به تبلیغ و فروش خدمات یا محصولات خود می‌پردازند. سهم ۱۱,۷ درصدی نیز به فروشگاه‌های مجازی تعلق دارد که در زمینه عرضه مستقیم محصول و خدمات فعالیت می‌کنند. پزشکان، کلینیک‌هایی مختلف به‌ویژه کلینیک‌های زیبایی و حتی کلینیک‌های دامپزشکی در صفحات مجازی به تبلیغ و جذب مشتری می‌پردازند و سهم زیادی از کسب وکارهای مجازی را به خود اختصاص داده‌اند. با این اوصاف، اینستاگرام در زمینه کسب درآمد کسبه نقش به‌سزایی دارد و فیلترشدن آن به معنای بستن بستر رشد کسب‌وکارهای مجازی است.
۱۱۵ هزار کسب‌وکار اینستاگرامی
28درصد صفحات اینستاگرامی طبق گفته رئیس سازمان فناوری اطلاعات ایران و معاون وزیر ارتباطات به کسب وکار اختصاص دارد که تعداد دقیق آن‌ها معادل 115 هزار صفحه می‌شود. طبق گفته‌های امیر ناظمی، اکنون در اینستاگرام ۴۰۰ هزار صفحه ایرانی با بیش از پنج‌هزار دنبال‌کننده وجود دارد که در مجموع ۱۱۵ هزار و ۲۰۰ صفحه از این صفحات مربوط به کسب‌وکارهاست. البته این کسب‌وکارها شامل فروش پوشاک، اکسسوری، لوازم خانگی و… می‌شود و نزدیک به ۴۷ هزار فروشگاه خانگی در اینستاگرام فعال بوده که به عرضه محصولات خانگی مانند کیک، غذای خانگی، صنایع‌دستی، پوشاک دست دوز و … می‌پردازند. گاهی در یک صفحه اینستاگرام تا ده نفر کسب درآمد می‌کنند، از این رو کنار رفتن اینستاگرام به معنای بیکار شدن میلیون‌ها نفر است.
کاسبان مجازی به دنبال جایگزین
مطرح شدن مسئله فیلترینگ اینستاگرام و فراخواندن وزیر ارتباطات به دادسرا به دلیل عمل نکردن به دستور فیلترینگ، باعث اعتراض کسبه مجازی شده است. کسب وکارهای اینستاگرامی از هشتم بهمن ماه سال جاری یعنی پس از فراخواندن وزیر ارتباطات شروع به انتشار آگهی‌هایی برای نقل مکان کرده‌اند. مشاهدات میدانی از کسب وکارهای فعال در اینستاگرامی نشان می‌دهد مسئولان بیشتر صفحات یک سایت اینترنتی جدید افتتاح کرده‌اند تا درصورت فیلترینگ، خریداران بتوانند به این سایت‌ها مراجعه کنند. عده‌ای دیگر از کسبه مجازی نیز به تلگرام بازگشته‌اند و کانال‌های قبلی فروشگاه خود را در دست گرفته‌اند. درمقابل، بررسی‌ها نشان می‌دهد افرادی که از طریق این شبکه اجتماعی محصولات خانگی خود را می‌فروشند، کمتر به فکر جایگزین افتاده‌اند و تنها تعداد محدودی از آن‌ها شماره تماس در صفحه اینستاگرامی خود درج کرده‌اند تا مشتریان پس از فیلترینگ بتوانند به سفارش و خرید خود ادامه دهند. درمجموع مسدودکردن شبکه اجتماعی تلگرام به کسب وکارهای زیادی در ایران آسیب وارد کرد و این اتفاق با فیلترشدن اینستاگرام در ابعاد گسترده‌تری رخ می‌دهد. هرچند این فیلترینگ منجر به رونق فروش فیلترشکن می‌شود، ولی کاربران عادی مانند تلگرام، اینستاگرام را هم ترک خواهند کرد.
