میترا پورمعمار، مدیر گالری متن از شرایط گالری در دوران کرونا و برنامه‌هایی که در این یک سال پیگیری کرده است می‌گوید: «برنامه‌ای که عمومی باشد و برای مخاطب عام گالری برگزار شود، تنها دو یا سه مورد نمایشگاه آنلاین بود و در این یک سال کرونا فعالیت نمایشگاهی خاصی نداشتیم. بااین‌حال خودم شخصا برای برنامه‌های دیگر گالری که بخش‌هایی به‌غیراز بخش‌های عمومی است فعال بودم. درواقع گالری‌ها بخش مهم دیگری دارند که در ارتباط با آرتیست‌ها و فروش و معرفی آثار هنری تعریف می‌شود. در همین یک سال اخیر هم به‌هرحال فروش آثار وجود داشته اما نه به‌صورت دوران قبل از کرونا و این مشکل شامل تمام گالری‌ها می‌شود. اگرچه باید یادآور شوم که گالری‌ها حتی در سال منتهی به کرونا هم با مشکلات عدیده‌ای روبه‌رو بودند و جریان عادی برگزاری نمایشگاه و فروش آثار با وقفه مواجه شده بود.»
او از دلایل عدم برگزاری نمایشگاه باوجود صدور مجوز برگزاری با رعایت پروتکل‌ها هم صحبت می‌کند: «شرایط برگزاری نمایشگاه اصلا در وضعیت نرمالی قرار ندارد و برنامه‌ریزی‌ها در این شرایط مدام به تأخیر می‌افتد. مسئله مهم اینجاست که این شکل از برگزاری نمایشگاه آسیب بسیار زیادی به آرتیست می‌زند و این تأثیر می‌تواند از کیفیت کار هم کم کند. آرتیست مدت‌ها کار می‌کند و آن‌چنان‌که باید استقبال و بازدیدی صورت نمی‌گیرد و این درنهایت جواب‌گوی انرژی صرف‌شده آرتیست‌ها نیست؛ بنابراین تصمیم گرفتم نمایشگاهی را برگزار نکنم و در کنار آن جریان فروش آثار را در گالری متن پیگیری کنم.» پورمعمار نمایشگاه مجازی را اساسا دارای تعریفی می‌داند که به‌هیچ‌عنوان نمی‌تواند به‌عنوان برنامه اصلی گالری‌ها شناخته شود: «برگزاری نمایشگاه مجازی تفاوت بسیار معناداری با نمایشگاه فیزیکی دارد و به‌هیچ‌عنوان نمی‌تواند جایگزینی برای نمایشگاه‌های عادی گالری‌ها باشد. اگر فکر کنیم که می‌توانیم با برگزاری گالری مجازی کار گالری‌ها را پیش ببریم سخت در اشتباهیم. برفرض که تمام گالری‌ها بخواهند نمایشگاه مجازی برگزار کنند، اصلا در موقعیتی که وفور نمایشگاه‌هایی شبیه به هم بسیار است و مخاطب کاری جز سروکله زدن با فضای مجازی ندارد، به‌مرور این اتفاق تبدیل به امر تکراری و خسته‌کننده می‌شود. استفاده از فضای مجازی تنها می‌تواند به‌عنوان گزینه‌ای همیشگی آن‌هم با تعریف کارایی خاص جزو برنامه‌های دائمی گالری‌ها باشد.»
نمایشگاه مجازی جواب‌گوی نیازهای آرتیست و مخاطب نیست
پروانه سیلانی، مدیر گالری دیدار معتقد است اولویت اصلی در دوران کرونا حفظ سلامت مردم است. بااین‌حال از دشواری‌های کار گالری‌ها در این دوران هم صحبت می‌کند: «دوران بسیار سختی را پشت سر می‌گذاریم؛ چراکه در عمل برنامه‌ریزی امکان‌پذیر نیست و همه برنامه‌ها به‌ناچار دچار تغییر می‌شوند. در این دوران ارتباط با شهرهای دیگر قطع می‌شود و در عمل برنامه هنرمندانی که از شهرهای دیگر قرار است برای برپایی نمایشگاه به اصفهان بیایند، مدام دچار تغییر می‌شود و این مسئله درنهایت به بی‌نظمی مهم‌ترین عنصر کاری گالری‌ها یعنی تقویم آن‌ها منجر می‌شود. مسئله دیگر بحث اقتصاد گالری‌هاست که با مشکلات عدیده‌ای روبه‌رو شده است؛ به شکلی که بسیاری از گالری‌ها یا به حالت تعلیق درآمدند یا تعطیل شدند و بسیاری از هزینه‌های روزمره آن‌ها با مشکل روبه‌رو شده است و درنهایت با بلاتکلیفی حال حاضر مشخص نیست تا چه زمانی این وضعیت ادامه پیدا خواهد کرد.» او به وضعیت هنرمندان و دشواری برگزاری نمایشگاه آثار هم اشاره می‌کند: «در این شرایط همه هنرمندان آسیب دیدند و بیشتر هنرمندان مجبور شدند آثارشان را با قیمت‌هایی بسیار پایین‌تر از قیمت واقعی بفروشند. از طرف دیگر برگزاری نمایشگاه در شرایطی کنونی بیشتر برای به دست آوردن رزومه است تا فروش یعنی هم هنرمند و هم گالری‌دار می‌داند که شرایط اصلا مناسب برگزاری نمایشگاه نیست؛ بااین‌وجود هر دو طرف برای برگزاری نمایشگاه به توافق می‌رسند.»
سیلانی از مشکلات برگزاری نمایشگاه به‌صورت مجازی هم صحبت می‌کند: «قبل از کرونا هم ارائه اثر به‌صورت مجازی در سایت و صفحات مجازی انجام می‌شد. بااین‌حال در حال حاضر بسیاری از هنرمندان بااینکه نمایشگاه تنها به‌صورت مجازی برگزار شود موافقت نمی‌کنند و این خود مسئله‌ای است که برنامه‌ریزی را برای گالری‌ها دشوار می‌کند. بیشتر هنرمندان گفت‌وگوی رودررو با مخاطبان را یکی از مهم‌ترین مسائل برگزاری نمایشگاه می‌دانند و درنتیجه رضایت خاطری از برگزاری نمایشگاه مجازی ندارند. از طرف دیگر برگزاری نمایشگاه به‌صورت مجازی برای مخاطبان هم مشکلاتی به وجود می‌آورد و در عمل آن‌ها هم با این اتفاق موافق نیستند. بسیاری از مخاطبان گالری‌ها افرادی هستند که برنامه گالری‌گردی دارند و به‌نوعی جزئی از برنامه فرهنگی و هنری زندگی روزمره‌شان محسوب می‌شود و تنها برگزاری مجازی نمی‌تواند جواب‌گوی نیازهای این دست از مخاطبان باشد.» مدیر گالری دیدار از راهکارهایی برای کاهش ضریب خطر برگزاری نمایشگاه‌ها در دوران کرونا می‌گوید: «یکی از اقدامات برای برگزاری نمایشگاه در دوران کرونا به نسبت شرایط قبل از آن طولانی‌تر کردن زمان برگزاری نمایشگاه است. مثلا اگر نمایشگاهی در حالت عادی یک هفته یا ده روز باید برگزار شود این زمان به دلیل شرایط خاص کنونی به دو هفته تا بیست روز افزایش می‌یابد. اقدام دیگر در این راستا تفاوت در نوع دعوت‌ها برای تماشای آثار یک نمایشگاه است؛ به این صورت که دعوت‌ها به‌صورت گروهی و از تعدادی مشخص به عمل می‌آید و به این صورت سعی می‌شود از ازدحام جلوگیری شود. کنسل کردن افتتاحیه‌ها و حفظ جلسات گفتوگو و برگزاری آن‌ها به‌صورت مجازی مواردی دیگری است که در دوران کرونا شاهد آن بودیم.»
ظرفیت‌های برگزاری نمایشگاه آنلاین وجود ندارد
مریم حسینی، مدیر گالری امروز معتقد است شرایط گالری‌ها در یک سال گذشته اصلا خوب نبوده است: «ما در شش ماه اول سال گذشته هیچ نمایشگاهی را در گالری امروز برگزار نکردیم و از دی‌ماه که شرایط تا حدودی کنترل شد تا آخر سال 99 شش نمایشگاه برگزار کردیم. البته این برگزاری هم در شرایط بسیار سختی رقم خورد؛ چراکه افتتاحیه به‌عنوان یک روز مهم در برگزاری نمایشگاه‌ها وجود نداشت و بسیاری نکات یک نمایشگاه عادی را باید کنار می‌گذاشتیم و با رعایت پروتکل‌ها نمایشگاه را برگزار می‌کردیم. در این شرایط در عمل هماهنگی با هنرمندان کار بسیار دشواری بود؛ چراکه برنامه آرتیست‌ها مدام تغییر می‌کرد و کنسل شدن‌ها و تعطیل شدن‌های وقت و بی‌وقت امکان هرگونه برنامه‌ریزی را از گالری سلب کرده بود.» او درباره اینکه چرا گالری امروز به سمت نمایشگاه‌های مجازی نرفته است می‌گوید: «فکر می‌کنم نمایشگاه مجازی یا آنلاین نیازمند شرایط پیشینه‌ای است و در ایران زود است که به آن دست پیدا کنیم. حالا باز هم در تهران اتفاقاتی افتاد و کار بیشتری درزمینه نمایشگاه مجازی انجام شد؛ اما در اصفهان هنوز این مسئله جا نیفتاده و جواب نداده است. به‌هرحال وقتی کار از نزدیک دیده می‌شود هم برای هنرمند انرژی متفاوتی به ارمغان می‌آورد و هم از طرف دیگر برای مخاطب یا خریدار قابل‌درک‌تر است.»
حسینی ادامه می‌دهد: «درزمینه هنر معاصر که در شرایط عادی هم باید تلاش بیشتری می‌کردیم و افراد مختلفی را برای دیدن آثار نمایشگاه دعوت می‌کردیم تا کارها را از نزدیک ببینند و احتمالا بخرند. نمی‌توان به همه گفت که به وب‌سایت گالری بروید و آثار نمایشگاه را ببینید. اصلا کسی تمایلی برای دیدن آثار به‌صورت مجازی ندارد. شاید در اصفهان و در زمینه‌های هنرهای سنتی مثل مینیاتور و خط و … آشنایی بیشتری وجود داشته باشد، اما درزمینه هنر معاصر این شناخت آن‌چنان وجود ندارد و طبیعتا شرایط فروش سخت‌تر است.» مدیر گالری امروز با اشاره به اینکه گالری امروز تنها گالری در اصفهان است که هشت ساعت در روز فعالیت می‌کند می‌افزاید: «تصمیم داریم در سال جدید و بعد از برداشتن محدودیت شرایط قرمز کرونایی نمایشگاه‌هایی را که برنامه‌ریزی کرده‌ایم با رعایت پروتکل‌های بهداشتی برگزار کنیم. در حال حاضر هم یک نمایشگاه آماده داریم که چیدمان آن انجام‌شده و حتی پوستر آن طراحی شده است و به‌محض برداشتن محدودیت‌ها و بازگشایی گالری‌ها آن را برگزار می‌کنیم.»
