کرایه لباس؛ راه‌‌حلی که خود تبدیل به مشکل شد

نتایج یک پژوهش جدید نشان داده است که کرایه کردن لباس، روشی که مدت‌‌هاست به‌‌عنوان یکی از راه‌‌حل‌‌های مناسب برای غلبه بر بحران زیست‌‌محیطی ناشی از فعالیت‌‌های صنعت مد مورد تعریف و تمجید قرار می‌‌گیرد، در حقیقت در مقایسه با دور انداختن لباس، عواقب و نتایج بدتری برای سیاره زمین دارد. این مطالعه که در یک مجله علمی فنلاندی با عنوان «نامه‌‌های پژوهشی محیط‌‌زیستی»¹ منتشر شد، به سنجش و ارزیابی تأثیرات زیست‌‌محیطی ناشی از پنج روش مختلف برای مالکیت و استفاده کردن از لباس و دور انداختن آن پرداخته است که از آن جمله می‌‌توان به کرایه دادن، فروش مجدد و نیز بازیافت پوشاک اشاره کرد.

تاریخ انتشار: ۱۱:۵۱ - شنبه ۱۹ تیر ۱۴۰۰

مدت زمان مطالعه: 3 دقیقه

در نتیجه این پژوهش آشکار شد که کرایه دادن لباس در بین تمام این روش‌‌ها بیشترین و شدیدترین تأثیرات را بر اقلیم و محیط‌‌زیست می‌‌گذارد و مشخص شد که این هزینه زیست‌‌محیطی پنهان نیز در حقیقت همان هزینه‌‌های حاصل از بسته‌‌بندی و ارسال پوشاک است. کرایه دادن لباس مستلزم موارد مکرر حمل‌‌ونقل و ترابری آن است چراکه این لباس‌‌ها باید دائماً بین انبار و کرایه کننده در حال جابه‌‌جا شدن باشند. علاوه بر این، فرآیند خشک‌‌شویی نیز به محیط‌‌زیست آسیب می‌‌رساند.

کرایه کردن لباس معمولاً به‌‌عنوان یک جایگزین اقتصادی، صرفه‌‌جویانه و سازگار با محیط‌زیست برای مد سریع² محسوب می‌‌شود و به لطف فعالیت‌‌های شرکت‌‌هایی مانند رنت د رانوی³ و همچنین چهره‌‌های شناخته‌‌شده‌‌ای مثل کری سایموندز⁴ در بین مردم محبوب شده است. خانم سایموندز لباس عروسی‌‌اش و همین‌طور لباس‌‌هایی را که برای نشست گروه 7 پوشید، کرایه کرده بود. گوئینت پالترو⁵ نیز از اعضای هیئت‌مدیره کمپانی رانت د رانوی است و برند لباس رالف لورن⁶ هم اخیراً اعلام کرد که مجموعه‌‌ای برای کرایه لباس راه‌‌اندازی کرده است.

این حوزه که به‌‌سرعت در حال رشد و پیشرفت است و بر طبق داده‌‌های ارائه‌‌شده توسط پایگاه اطلاعاتی گلوبال دیتا⁷ تا سال 2029 ارزشی معادل 2.3 میلیارد پوند خواهد داشت، برای مدت‌‌ها به‌‌عنوان یک راه‌‌حل احتمالی برای بحران زیست‌‌محیطی حاصل از عملکرد دنیای مد مورد تمجید و ستایش قرار گرفته است. بر مبنای گزارشی که مجمع جهانی اقتصاد در سال جاری منتشر کرد، به نظر می‌‌رسد که این صنعت مسئول 5 درصد از تولیدات گازهای گلخانه‌‌ای در جهان باشد.

بااین‌‌وجود، قبل از حل کردن بحران زیست‌‌محیطی ناشی از فعالیت‌‌های صنعت مد، لازم است که کرایه لباس را به شکل متفاوتی دسته‌‌بندی کنیم. دانا توماس⁸، نویسنده کتاب «دنیای مد: بهای مد سریع و آینده پوشاک»⁹ می‌‌گوید: «ما باید به کرایه لباس همان نگاهی را داشته باشیم که به خرید لباس دست‌‌دوم داریم. این کاری نیست که ما همیشه انجام بدهیم، یعنی این‌‌طور نیست که بدون وقفه لباس بخریم و آن‌‌ها را با هم معاوضه کنیم، بلکه فقط گهگاه و در مواردی که حتماً لازم شود، مثلاً موقع عروسی و مهمانی، این کار را انجام می‌‌دهیم.»

این پژوهش همچنین نشان داد که بسیاری از برندهایی که لباس کرایه می‌‌دهند از اصطلاح «اقتصاد چرخشی» (نظامی که در آن لباس‌‌ها قبل از آنکه بازیافت شوند، بین افراد مختلف دست‌به‌دست می‌‌شوند) سوءاستفاده و در حقیقت اقدام به سبزشویی¹⁰ می‌‌کنند. توماس می‌‌گوید: «هیچ مالک یا مدیری تمایل ندارد کسب‌‌وکار خود را به‌‌طور کامل مورد بازبینی قرار دهد و ساختار آن را از نو بنا کند؛ اما سازگار شدن با محیط‌زیست دقیقاً مستلزم چنین چیزی است، ما نیازمند یک بازسازی بنیادین و اساسی هستیم نه تغییرات و اصلاحات جزئی. آن‌‌ها آن‌قدر روی سودهای کوتاه‌‌مدت متمرکز شده‌‌اند که دیگر نمی‌‌توانند برای منافع بلندمدت سرمایه‌‌گذاری کنند.»

او اضافه کرد: «فقط قانون و مقررات این مشکل را حل خواهد کرد. هیچ شرکتی در هیچ صنعتی داوطلب نمی‌‌شود که برای کمک به حفظ سیاره زمین ضرر کند؛ اما وقتی قانون این‌‌طور حکم کند، آن‌‌ها این کار را انجام می‌‌دهند. بزرگی مانعی که در این راه وجود دارد حرص و طمع افراد است.»

علاوه بر این‌‌ها، در این پژوهش آمده است که اگر شرکت‌‌های کرایه دهنده لباس، برنامه‌‌ها و راهبردهای خود را به‌گونه‌ای تغییر دهند که تناسب و سازگاری بیشتری با محیط‌‌زیست داشته باشد، در این صورت کرایه لباس ازلحاظ معیارهای زیست‌‌محیطی با فروش مجدد آن هم‌‌تراز خواهد شد. همچنین به این مطلب اشاره شده است که سبزترین راه مصرف مد و فشن این است که لباس‌‌های کمتری بخرید و آن‌‌ها را تا جایی که می‌‌توانید بپوشید. توماس می‌‌گوید: «دلتان می‌‌خواهد با محیط‌‌زیست سازگار باشید؟ لباس‌‌های کمتر اما باکیفیت‌‌تری بخرید.»