آن‌طور که در پیام احمد وحیدی، وزیر کشور، به مناسبت روز روستا آمده است، برنامه‌ریزی‌های لازم و رفع خلأهای قانونی موجود و تقویت آموزش و توانمندسازی روستاییان از جمله برنامه‌هایی است که در آینده می‌تواند به توسعه و پیشرفت روستاها منجر شود. اما باید دید وضعیت کنونی روستاها در مناطق مختلف استان چگونه است و چه چالش‌هایی برای توسعه اقتصادی همراه با پایداری در این مناطق وجود دارد؟
یک روستا، صدها محدودیت و هزاران فرصت
رسول داودوندی، نایب‌رئیس شورای اسلامی روستای عباس‌آباد، درباره وضعیت این روستا توضیح می‌دهد: روستای عباس‌آباد در غرب شهر گلپایگان واقع شده و حدود 25 خانوار ساکن و 150 نفر جمعیت دارد که به واسطه همسایگی با رودخانه اناربار یکی از مقاصد مهم گردشگری است. او با اشاره به اینکه شغل بیشتر مردم در روستا کشاورزی، باغداری، دام‌پروری و زنبورداری است اما باغ‌ها نیز ظرفیت ارزشمندی برای جذب گردشگر دارند، ادامه می‌دهد: از نظر وضعیت دسترسی اراضی به آب رودخانه می‌توان روستا را به دو بخش تقسیم کرد؛ زمین‌ها و باغ‌هایی که در مجاورت رودخانه هستند و از این منبع آبی بهره‌مندند و در مقابل زمین‌هایی که به رودخانه دسترسی ندارند و از آب چشمه و قنات استفاده می‌کنند. این عضو شورای اسلامی روستای عباس‌آباد با اشاره به اینکه زمین‌هایی که در مجاور رودخانه نیستند با مشکل کم‌آبی مواجه‌اند، بیان می‌کند: معمولا در این اراضی محصولاتی مانند گندم و جو به‌صورت دیم کشت می‌شود، درحالی‌که این مزارع خاک حاصلخیز و مرغوبی دارند و با توجه به وسعت زیاد و نزدیکی به رودخانه و دارا بودن حقابه از رودخانه در صورت مساعدت مراجع ذی‌ربط، امکان انتقال آب از رودخانه به‌راحتی فراهم بوده و می‌توان از این ظرفیت برای تولید محصولات ارزشمندتر استفاده کرد.
آب و برق؛ نیاز اول توسعه گردشگری
نایب‌رئیس شورای اسلامی روستای عباس‌آباد به ظرفیت‌ها و چالش‌های روستا در زمینه جذب گردشگر اشاره کرده و می‌افزاید: اراضی مجاور رودخانه معمولا باغ‌های گردو هستند که از جمله ظرفیت‌های گردشگری روستا به شمار می‌آیند و همه‌ساله گردشگران زیادی از مناطق مختلف کشور برای تفریح به این روستا می‌آیند؛ اما سامان‌دهی‌نشدن وضعیت گردشگری و نبود مدیریت واحد و امکانات اولیه برای گردشگران باعث نارضایتی شده و از سوی دیگر مانع از بهره‌مندی روستا از منافع اقتصادی گردشگری می‌شود. او با اشاره به اینکه مشکل نبود آب آشامیدنی و محدودیت تأمین برق در باغ‌ها، روستاییان را برای ایجاد فضاهای گردشگری بی‌رغبت کرده، توضیح می‌دهد: از سوی دیگر نبود امکانات اولیه بهداشتی باعث شده تا توسعه گردشگری با مانع مواجه شود، درحالی‌که ظرفیت حاضر می‌تواند زمینه‌ساز شکل‌گیری اقتصادی پویا در منطقه شود. داودوندی با تأکید بر اینکه نمونه‌های موفقی از توسعه زیرساخت‌های اقتصادی در روستاها در کشور شکل‌گرفته، بیان می‌کند: در استان اصفهان خوانسار و در خارج استان روستای عباس‌آباد همدان با توسعه این زیرساخت‌ها توانسته‌اند گردشگران و در نتیجه سرمایه زیادی را به سوی خود جلب کنند که با توجه به محدودیت اقامتگاه‌های گردشگری در گلپایگان، روستای عباس‌آباد از جمله بهترین گزینه‌ها برای ساخت هتل و دهکده گردشگری است.
ظرفیت‌شناسی تخصصی در روستاهای استان
فرهاد سخایی، کارشناس محیط‌زیست دراین‌باره به اصفهان‌زیبا می‌گوید: مهم‌ترین معیار در تمایز روستاها از دیگر کانون‌های جمعیتی، مولد بودن آن است و هر اقدامی که به‌نام توسعه و پیشرفت، ویژگی مولد بودن را از روستاها حذف کند، آسیب‌زا خواهد بود؛ اما در این میان نباید از ایجاد زیرساخت‌های لازم برای رفاه و اقتصاد غافل بود؛ چراکه یکی از اضلاع مثلث توسعه پایدار برخورداری از اقتصادی جامعه‌محور و دوستدار محیط‌زیست است. او به جزئیات توسعه در روستاها و شکل‌گیری الگوی پایدار در اقتصاد اشاره کرده و می‌گوید: اگر بحثی از توسعه روستاها در میان است، نباید ذهن‌ها به سمت بلندمرتبه‌سازی، برهم زدن بافت روستا و حذف مشاغل مولد منحرف شود، بلکه لازمه این توسعه، شکل‌گیری کارآفرینی سبز، ایجاد جذابیت برای سکونت در روستا و تخصیص امکاناتی مثل راه مناسب، بودجه‌های گردشگری و… خواهد بود. این کارشناس محیط‌زیست با اشاره به تحقیقی که در سال 1397 در زمینه راهبردهای کارآفرینی سبز در مناطق روستایی انجام شده، ادامه می‌دهد: در این پژوهش تأکید بر این است که در مناطق روستایی لازم است نقاط ضعف و قوت و فرصت‌ها و تهدیدها به‌طور کامل استخراج شود تا با امتیاز دادن به هر کدام از این معیارها بتوان استراتژی صحیح در مواجهه با شرایط بومی منطقه را استخراج کرد. این کارشناس محیط‌زیست با اشاره به ظرفیت‌های مختلف در روستاهای استان اصفهان، بیان می‌کند: ما در روستاها ارائه سبد متنوعی از محصولات و خدمات را مدنظر داریم که می‌تواند در قالب طرح‌های کارآفرینی سبز برای هر روستا به‌صورت اختصاصی تدوین شود و مجموعه کاملی از فعالیت‌ها مانند صنایع‌دستی، گیاهان دارویی، خدمات گردشگری و توریستی، محصولات کشاورزی و دامداری و… را در بر بگیرد.
