در کشورمان برادران امیدوار پیش قراولان اینگونه سفرکردن بودند؛ اما در حال حاضر تعداد زیادی از جوانان در حال تجربه شکلهای مختلف سفر هستند.
من یک هیچهایکرم
اولین نکتهای که تبیین آن مهم بــهنــظر مــیرســد، قوانین چنین سفرهایی است. در همه دنیا وقتی بدعتی رخ میدهد، عدهای به فکر نوشتن اساسنامه، مانیفست و قوانین این موضوع میافتند؛ یعنی مثلا وقتی میتوانید ادعا کنید که یک هیچهایکر هستید که قوانین اینگونه سفرکردن را بدانید. در کشور ما ولی بسیاری از مردم تصورات ذهنــیشــان را بهپای هیچهایک کردن یا هر شکل دیگری از سفر میگذارند. درواقع تصور میکنند اگر کولهای روی دوش بیندازند و به جاده بزنند، در حال هیچهایککردن هستند یا وقتی کلمه سفر تجربهگرا را به زبان میآورند، معنای آن مواجهشدن با هرگونه خطر است. همینجا بهتر است متوقف شوید و بدانید که هر شکلی از سفرکردن آداب خودش را دارد. این موضوع به معنای توقف خلاقیت نیست. شما میتوانید هر شکلی که دوست دارید، زندگی کرده و سفر کردن را تجربه کنید؛ ولی باید بدانید که هر واژهای دربرگیرنده معنایی مشخص است. وقتی میگویید من یک هیچهایکر هستم، باید بدانید چه هستید؟
آگاهی؛ پیشنیاز سفر کردن
دومین موضوع آگاهی پیدا کردن در خصوص شیوههای مختلف سفر کردن است؛ آگاهی از خطرات و دشواریها، مطالعه و تحقیق و همچنین صحبتکردن با کسانی که پیش از شما چنین تجاربی را از سر گذراندهاند. این کار به شما کمک خواهد کرد که سفر باکیفیتتری را تجربه کنید؛برای نمونه، بسیاری از مردم تصور میکنند که امنیت سفرکردن با دوچرخه یا کمپر در ایران پایین است؛ بهخصوص اگر دختری باشید که تنها سفر میکنید و مثلا قصد سفر به نقاط مختلف کشور را دارید. چنین تصوری مشخصاخام و ناپخته است و از پیشفرض ذهنیتان درباره درک مفهوم امنیت ناشی میشود.
باید همینجا شما را متوقف کنیم و بگوییم اتفاقا در روستاهای ایران، مردمان محلی بسیار قابلاعتمادترند و کمتر خطری شما را تهدید میکند. این ادعا البته بهراحتی اثباتشدنی نیست؛ ولی در گفتوگو با بسیاری از کسـانــی که چنین تجاربی داشــتــهانــد، مــیتــوان به چنین برداشتی رسید. درواقع پیش از سفر، پیشفرضهای ذهنیتان را پاک کنید و جور دیگری به مسائلتان بنگرید.
آموزش پیش از سفر
سومین موضوعی که دانستن آن ضروری است، آموزش است. بسیاری از کسانی که قصد دارند پا در راه بگذارند، باید بدانند بیش از هر چیز نیاز به آموزش دارند. آموزش هرچه بیشتر باشد، مواجهه با موقعیتهای پیشبینینشده راحتتر است؛ مثلا اگر قصد سفر با دوچرخه یا موتور را دارید، باید پنچرگیری و برخی تعمیرات لازم را بلد باشید یا خانوادهای که قصد سفر با کمپر را دارند، باید تکتکشان نکاتی درباره ایمنی خودرو و تعمیرات پیشگیرانه بدانند و پیش از سفر، وظایف بینشان تقسیم شود. این موضوع تنها به تکنیک چنین سفرهایی مربوط نمیشود. ممکن است به هر دلیلی شما با یک بیمار روانی مواجه شوید که قصد آزار شما را داشته باشد. شما باید بدانید در چنین حالتی چه کنشی درستتر است و منجر به واکنش خطرناکی از سمت مقابلتان نخواهد شد. درواقع شما به دانش در بسیاری از زمینهها (بسته به نوع سفر) نیاز دارید؛ مثلا اگر قصد سفر تجربهگرا به کویر را دارید باید دانشی در خصوص بقا در طبیعت، شناخت حیوانات کویری و مردمشناسی داشته باشید. اینها البته بدین معنا نیست که شما با خواندن چند کتاب و گذراندن چند دوره تصور کنید برای سفرکردن مجهز هستید؛ بلکه به شما کمک میکند تا راحتتر سفر کنید؛ وگرنه دانش واقعی در مواجهه با موقعیتها و کسب تجربه در سفر بهدست میآید و هرچه بیشتر سفر کنید و تجربه زیسته بیشتری کسب کنید، تواناییهایتان افزایش خواهد یافت.
قوانین سفر کردن
موضوع بعدی، دانستن قوانین و احترام به آنهاست. کسی که هیچهایک میکند، باید بداند رسم و رسوم اینگونه سفر به چه شکل است. شما نمیتوانید در حاشیه جاده بایستید و برای ماشینها دست تکان دهید تا سوارتان کنند و شما را به مقصد برسانند. نحوه اشاره دستتان به ماشینها مهم است. اگر به شکل درستی مطابق با قوانین و فرم بینالمللی دستتان را به سمت ماشینها بگیرید، آنها میفهمند که با یک هیچهایکر مواجهاند که دنیایی از روایت و داستان در کولهاش دارد و درباره تجاربش میتواند صحبت کند؛ نه یک مسافر عادی که قرار است تا شهر بعدی برود. این البته یک مثال ساده بود. برای همه شکلهای سفر، دانستن این قوانین اهمیت دارد. تصور کنید یکی از دنبالکنندگان سایت کوچسرفینگ هستید و قرار است در خانه فردی مهمان شوید. این نکته مهم است که بدانید چه امکاناتی در این خانه چشمانتظار شماست. اینگونه دیگر انتظار بیجایی از میزبان نخواهید داشت و تعامل سازندهای بینتان شکل خواهد گرفت.
الزامهای سفر
موضوع دیگر، دانستن الزامهای سفر و تواناییهاست. این نکته البته بدیهی به نظر میرسد؛ ولی ذکر آن خالی از لطف نیست. الزامهای سفر، رکن اساسی برنامه شماست؛ مثلا چطور میتوان هیچهایک کرد؛ درحالیکه نقشه یا کیسهخواب به همراه نداشت؟ یا چطور میتوان با دوچرخه سفر کرد و توان جسمی لازم برای این کار را نداشت؟ چطور میشود با کمپر سفر کرد و جعبهابزار نداشت؟ یا چطور میتوان سفر تجربهگرا کرد و توانایی روحی لازم را نداشت؟ فکر کردن به تکتک الزامها و تواناییها و قدرت اقتصادی و… پیش از سفر منجر به خودآگاهی شما میشود؛ درنتیجه برای انتخاب شکل درست سفر، تصمیمی عقلانی خواهید گرفت؛ همچنین یکی از نکتههای ضروری درک و دریافتی است که نسبت به کار در حین سفر باید داشته باشید که خود مبحث مفصلی است و بسط آن در این یادداشت نمیگنجد.
امکانات مقصد
علاوه بر این، بسیاری از امکانات برای شکلهای گوناگون سفر در کشورهای مختلف فراهم است؛ مثلا کمپسایدهایی برای کمپرسوارها و موتورسوارها در بسیاری از کشورها وجود دارد که میتوانید شب را در آنجا اقامت کنید؛ پس تحقیق درباره امکاناتی که مقصد موردنظر در اختیارتان قرار میدهد، اهمیت ویژهای دارد؛ ضمن اینکه دانستن پیشزمینههای فرهنگی و احترام به فرهنگعامه در محلی که برای سفر انتخاب میکنید، بسیار مهم است؛ برای مثال، نحوه پوشش شما نباید طوری باشد که بیاحترامی به مردمان محلی باشد. این موضوع علاوه بر اینکه ممکن است برای شما دردسرآفرین باشد، فرهنگ محلی را هم تحتتأثیر قرار خواهد داد و در درازمدت تبعات اجتماعی برای آن محل به همراه دارد.
برنامه ما
اینها نکتههای ضروری و اولیه در انتخاب شکل سفر و آغاز راه است. بیشک، نکتههای فراوان دیگری نیز وجود دارد که از قلم ما افتاده است. ما در این صفحه این مژده را میدهیم که هر هفته شما را با یک شکل از شکلهای مختلف سفر آشنا میکنیم و درباره راه و رسم هرکدام از آنها مطالبی مینویسیم. پس برای آغاز سفرتان عجله نکنید و بدانید هرچه دانشتان بیشتر شود، درک و دریافتتان از جهان پیرامون بیشتر خواهد شد و آنوقت درستتر به دل جاده خواهید زد.
