بنزین گران نمیشود
اجرای این طرح هنوز قطعیت پیدا نکرده و مجلسیها درباره این طرح نظرات موافق و مخالف دارند. فریدون حسنوند، رئیس کمیسیون انرژی مجلس، درباره طرح بنزین برای همه گفته است: تخصیص سهمیه بنزین به هر کد ملی یک ایده ناقص است و به نظر اجمالی در دولت هم نرسیده است. هنوز اختصاص سهمیه بنزین به هر کد ملی قطعی نیست و وزیر نفت باید در هفته بعد در مجلس توضیحاتی را در این خصوص ارائه دهد.
همزمان با اعلام طرح بنزین برای همه، زمزمههایی درخصوص افزایش قیمت بنزین مطرح شد که مسئولان بلافاصله به مردم اطمینان خاطر دادند که برای افزایش قیمت بنزین هیچ تصمیمی گرفته نمیشود و مردم بابت این موضوع نگرانی نداشته باشند.
علی بهادری جهرمی، سخنگوی دولت، در رابطه با خبرهای منتشرشده در خصوص مسئله گرانی بنزین، به مردم اطمینان خاطر داده و گفته است: «آنچه امروز در رسانهها با عنوان گرانی بنزین منتشر شده صحیح نیست و سوءبرداشت از نامه معاون محترم اقتصادی رئیسجمهور است.»
او تصریح کرده است: قرار نیست بنزین گران شود و دولت اهل تصمیمهای یکشبه نیست. اگر قرار باشد تصمیمی گرفته شود که در زندگی جاری و عمومی مردم اثر بگذارد، حتما جوانب مختلف آن سنجیده میشود.
از سوی دیگر جواد اوجی، وزیر نفت، افزایش قیمت را منتفی دانسته و به رسانهها گفته است: «برنامهای برای افزایش قیمت بنزین وجود ندارد و مصمم هستیم یارانهای را که به خودروها میدهیم در اختیار اشخاص قرار دهیم که این طرح بهصورت آزمایشی در جزایر کیش و قشم اجرا خواهد شد.»
مصرف بنزین در سال 1400
بر اساس آمارهای رسمی، متوسط میزان مصرف بنزین در چهار ماه ابتدایی امسال، 81.3 میلیون لیتر در روز بوده است. بیشترین مصرف بنزین در تیر و کمترین مصرف بنزین در اردیبهشت بوده است. بهطور متوسط، روزانه 47.7 میلیون لیتر بنزین موتور به صورت سهمیهای به فروش رسیده و مابقی به صورت آزاد بوده است. میزان مصرف بنزین سوپر در این دوره زمانی هم کمتر از یکمیلیون لیتر در روز بوده است. مجموع درآمد ناشی از فروش بنزین در چهار ماه ابتدایی امسال، 21 هزار و 429 میلیارد تومان بوده است. بهزعم کارشناسان اقتصادی، با اجراییشدن این طرح، مصرف بنزین کاهش پیدا میکند و یارانه بنزین به طور عادلانه بین تمام افراد توزیع میشود.
یارانه بنزین عادلانه توزیع میشود
عضو هیئتعلمی دانشکده اقتصاد دانشگاه اصفهان به اصفهانزیبا میگوید: اولین هدف این طرح، توزیعی است؛ به عبارتی دولت با تخصیص یارانه بنزین به تمام کارتهای ملی، به دنبال عادلانهکردن توزیع یارانه غیرنقدی بین جامعه هدف است که نتیجه اجرای این طرح همانطور که در طرح آمده است به کمک به اقشار کمدرآمد از طریق جابهجایی یارانه غیرنقدی بین دهکهای درآمدی منجر میشود. محمد واعظ برازانی بیان میکند: دومین هدف این طرح، تثبیتی است؛ به این معنا که طبقات درآمدی که تعداد خودروی بیشتری دارند یا مصرف آنها بالاتر است با اجرای این طرح باید از بنزین غیریارانهای برخوردار شوند؛ هرچند قیمت بنزین آزاد همچنان یارانهای است؛ بنابراین در مصرف بنزین صرفهجویی میشود و در نتیجه اجرای این طرح، میزان مصرف بنزین در اقتصاد ملی تا میزان زیادی کاهش پیدا میکند؛ پس این طرح به تخصیص بهتر منابع اقتصادی کمک خواهد کرد.
مصرف بنزین کاهش مییابد
او میافزاید: چنین طرحهایی برای اجراییشدن با مسائل و دشواریهایی همراه هستند که ممکن است گروههایی از جامعه با آن مخالفتهایی داشته باشند؛ بنابراین فرهنگسازی، ایجاد سیاستهای تکمیلی و گفتوگوی مؤثر با جامعه از ضروریات و مقدمات اجرای این طرح است.
عضو هیئتعلمی دانشکده اقتصاد دانشگاه اصفهان تصریح میکند: با اجرای این طرح، یک بازار مجازی ایجاد میشود تا افرادی که سهمیه به آنها تعلق میگیرد ولی نمیتوانند آن را مـستـقـیــم مـصـرف کـنـنـد به استفادهکنندگان بفروشند. همزمان با اجرای این طرح، طبقات متوسط و بالای درآمدی که میزان مصرف بنزین سرانه آنها بیشتر از حجم تعیینشده است، باید مابقی مصرفشان را با قیمت بیشتری تأمین کنند؛ بنابراین صرفهجویی در مصرف بیشتر میشود. به عبارتی برای اقتصاد ایران، کاهش مصرف روزانه بین 5 تا 15 میلیون لیتر پیشبینی میشود.
پیشنهاد اختصاص یارانه برای تغذیه و بهداشت مردم
در مقابل برخی کارشناسان اقتصادی هم پیشنهاد میکنند دولت به جای پرداخت یارانه بنزین به تمام افراد، یارانه را صرف دغدغههای اصلی مردم بکند. از آنجا که در شرایط کنونی مردم دغدغه بهداشت و تغذیه را دارند بهتر است این یارانه به این کالاها اختصاص یابد.
عضو هیئتعلمی دانشکده اقتصاد دانشگاه اصفهان نیز میگوید: پرداخت یارانه بنزین برای همه افراد در ونزوئلا و ایران مطرح شده است. مشکل اساسی مردم تغذیه و بهداشت است. پیشنهاد میشود یارانه به کالاهایی که برای سلامتی مردم مفید هستند مانند شیر، لبنیات، گوشت و… اختصاص پیدا کند.
شهرام معینی بیان میکند: تصور اشتباهی وجود دارد که هر وقت بنزین گران شود تورم هم افزایش مییابد؛ یعنی بنزین باعث افزایش قیمت میشود. حال این پرسش مطرح میشود که چرا طی این چند سال که بنزین افزایش قیمت نداشته، تورم و قیمت کالاها و اجناس افزایشی شده است؟ در واقع این تفکر وجود دارد که اگر قیمت بنزین کنترل شود، قیمت اجناس هم کنترل و تورم مهار میشود؛ درصورتی که این تصور اشتباهی است.
معینی تصریح میکند: در طرح پرداخت یارانه بنزین به دارندگان خودرو، ذینفعان اشخاصی بودند که خودرو داشتند و اگر شخصی خودرو نداشت نمیتوانست از یارانه بنزین بهرهمند شود. به نظر میرسد هدف از اجرای این طرح، توزیع عادلانه یارانه بنزین است. با اجرای این طرح، اشخاصی که خودرو ندارند و یارانه بنزین دریافت میکنند یارانه را به افرادی که نیاز دارند میفروشند. بنابراین با یک پیچیدگی در این طرح مواجه هستیم و از این حیث طراحی سیستم توزیع یارانه بنزین به هر کارت ملی اهمیت دارد.
