بازی برجامی آمریکا

بیش از یک هفته از ارسال پاسخ ایران به پیشنهاد جوزپ بورل، مسئول هماهنگی مذاکرات هسته‌ای، می‌گذرد و تأخیر آمریکا در اعلام‌نظر به آخرین مواضع کشورمان، این سؤال را در بین رسانه‌های داخلی و بین‌المللی مطرح کرده است که آیا پاسخ آمریکا به ایران مثبت است یا خیر؟ از طرفی، مقامات ایــالات‌متحــده خطاب بــه رسانــه‌هـا گفته‌اند که آمریکا همچنان درحال‌بررسی است.طرف‌های اروپایی مذاکرات هسته‌ای، اما موافقت خود را با پیشنهاد بورل در راستای تـوافق نهایــی اعــلام کرده‌اند. 
 
تاریخ انتشار: ۲۳:۱۶ - چهارشنبه ۲ شهریور ۱۴۰۱
مدت زمان مطالعه: 5 دقیقه
روز گذشته دستیار وزیر امور خارجه کشورمان نیز با اشاره به آخرین تحولات مربوط به احیای برجام و پاسخ ایران به پیشنهاد اتحادیه اروپا در این زمینه، گفت: «اروپا که حرف خودش را رد نمی‌کند، ایران هم که جواب داده، روسیه هم که موافق است و چین هم که سنتا با رأی روسیه همراه است. پیدا کنید پرتقال فروش را!» سیدرسول موسوی در صفحه توییتر خود  در این‌ارتباط نوشت: «اروپا به قول خوش،  سوت پایان مذاکرات را زده و جمع‌بندی خود را به اعضای ‎برجام و آمریکا داده و گفته یا این یا هیچ.» در این راستا یک روزنامه آمریکایی نیز با استناد به اظهارات مقامات آمریکایی گمانه‌زنی‌هایی را درباره حصول توافق بر سر حل‌وفصل مسئله هسته‌ای ایران در آینده نزدیک مطرح کرد. روزنــامه واشنگتــن‌پســت در گـــزارشی مدعی شد که مقامات آمریکایی می‌گویند انتظار می‌رود تا چهارشنبه (روز گذشته) به نظرات ایران درباره پیش‌نویس توافق در مذاکرات وین پاسخ بدهند که پس‌از آن قرار است درباره جزئیات فنی تبادل‌نظر شود و به‌دنبال آن، نشست کمیسیون مشترک برجام که ناظر بر توافق است، برگزار خواهد شد؛ ادعایی که بازهم منتظران پاسخ آمریکا به ایران را سرکار گذاشت. دراین‌بین، هماهنگ‌کننده ارتباطات راهبردی شورای امنیت ملی آمریکا نیز در گفت‌وگویی با انتقاد از تصمیم دولت پیشین آمریکا برای خروج از توافق هسته‌ای، گفت که رئیس‌جمهور این کشور باوجوداینکه نگرانی‌های رژیم صهیونیستی درباره احیای توافق هسته‌ای را «درک می‌کند»، مصمم است به توافق بازگردد؛ اظهاراتی که با تأخیر آمریکا در پاسخ‌دهی به ایران جور درمی‌آید و نشان از رایزنی و شــورت ایــالات‌متحــده با متحــد دیــرین خــود (رژیــم صهیــونیستـــی) درخصوص توافق یا عدم توافق با ایران دارد. جــان کــربــی در گفــت‌وگـــو بــا شبــکه فاکس نیوز، با ادعای اینکه ایران در مدت اخیر به توافق هسته‌ای پایبند نبوده است، بر تعهد دولت آمریکا نسبت به احیای توافق تأکید کرد. کربی در پاسخ به این سؤال که با توجه به اینکه برخی متحدان آمریکا در منطقه، ازجمله رژیم صهیونیستی و شماری از کشورهای عربی، از بازگشت آمریکا به توافق خشنود نیستند، آیا این امر موجب منزوی‌شدن آمریکا در جمع متحدانش خواهد شد، گفت «کاملا برعکس است» و استدلالش این بود که خارج‌شدن از توافق هسته‌ای توسط دولت دونالد ترامپ در سال ۲۰۱۸  بود که موجب جداافتادن آمریکا از متحدانش شد. او مدعی شد: «وقتی ما در توافق بودیم، این ایران بود که با وفق‌ندادن خود با توافق، خودش را منزوی کرد؛ بنابراین ما هم با خارج‌شدن از این توافق، خودمان را به انزوا کشاندیم. متحدان و شرکای اروپایی ما و دیگر کشورها در سراسر جهان با این تصمیم مخالف بودند. حالا ما می‌خواهیم به توافق بازگردیم. ما می‌خواهیم ایران به توافق بازگردد تا بتوانیم جلوی دست‌یابی آن‌ها به یک سلاح اتمی را بگیریم.» این مقام ارشد کاخ سفید گفت که درحالی‌که بایدن نگرانی‌های رژیم اسرائیل و کشورهای همسایه آن را «درک می‌کند»، مصمم است که به توافق بازگردد و از دیپلماسی به‌عنوان راه جلوگیری از دست‌یابی ایران به یک سلاح اتمی استفاده کند. به گفته کربی، احیای توافق موجب اعمــال دوبـــاره «ســرسختــانــه‌تــریــن پروتکل‌های بازرسی» در تأسیسات اتمی ایران خواهد شد. او دراین‌باره بیان کرد: «موضوع اعتماد نیست؛ موضوع راستی‌آزمایی است. ما می‌توانیم بازرسان زیادی در محل داشته باشیم تا ببینیم ایران مشغول چه فعالیتی اســت. اگــر تقلبــی انجــام دهـــد، مــا می‌فهمیــم. دید و شفافیت بیشتری نسبــت به الان خــواهیــم داشــت کــه می‌توان گفت الان هیچ اشرافی نداریم.»
 
صهیونیست‌ها به‌دنبال ممانعت از توافق آمریکا با ایران
صحبت‌های کربی درخصوص اولویت بایدن در مذاکرات هسته‌ای؛ بازگشت به برجام و توافق با ایران، درحالی مطرح است که در برخی گزارش‌ها با اشاره به پیشرفت‌های انجام‌شده در روند احیای توافق هسته‌ای، به نگرانی مقامات‌ارشد رژیم صهیونیستی درباره بازگشت آمریکا به توافق هسته‌ای و «امتیازدادن به ایران» نیز اشاره شده است. در همین راستا، وبگاه خبری‌تحلیلی اکسیوس به‌تازگی در گزارشی به نقل از مقامات آمریکایی و صهیونیستی خبر داه بود: «اگرچه دولت جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا در روزهای اخیر تلاش کرده است به اسرائیل اطمینان دهد که در مذاکرات احیای برجام امتیاز جدیدی به ایران نداده است، مقامات اسرائیلی می‌گویند که آن‌ها اطمینان ندارند.» یک مقام آمریکایی نیز به این پایگاه خبری گفت:«توافق در وین ممکن است نسبت به دوهفته پیش نزدیک‌تر باشد؛ اما همچنان نتیجه مذاکرات دارای ابهام است؛ زیرا هنوز شکاف‌هایی وجود دارد. درهرحال، توافق قریب‌الوقوع به‌نظر نمی‌رسد.» اکسیوس افزود: «مقامات اسرائیلی تأیید کردند که در روزهای اخیر گفت‌وگوهای زیادی با ایالات‌متحده صورت گرفته است و درحالی‌که بیشتر بحث‌ها پشت درهای بسته انجام و دشوارتر شده، هدف این بوده که مطمئن شود کاخ‌سفید متوجه شده که نگرانی‌های اسرائیل چقدر جدی است.»ازســوی دیـگـــر، وزیــــر جـنـــگ رژیـــم صهیــونیستــی نیــز بـــا مطــرح‌کــردن اظهــاراتــی دربـــاره احیـــای تـــوافـــق هستــه‌ای، در خــلال تــلاش دولــــت بایدن برای بازگشت به این توافق، از سفر به واشنگتن برای رایزنی با مقامات دفاعی این کشور خبر داد. بنی گانتس، روز سه‌شنبه اعلام کرد که برای برخی دیدارها با مقامات دفاعی آمریکا، این هفته به واشنگتن سفر می‌کند. گانتس همچنین گفت که رژیم اسرائیل هم با آمریکا و هم با کشورهای منطقه درباره مذاکرات احیای توافق هسته‌ای در ارتباط است. او افزود: «ما هر کاری بتوانیم برای اثرگذاشتن روی این توافق انجام خواهیم داد.» وزیر جنگ رژیم صهیونیستی با اشاره به اینکه اسرائیل عضوی از هیچ توافقی در این زمینه نخواهد شد، گفت که رژیمش «راه حفظ آزادی عملش در صورت لزوم» را پیدا خواهد کرد. اظهارات گــانتــس در پی سفــر اخیـــر ایال هولاتا، مشاور امنیت داخلی رژیم صهیونیستی به آمریکا و دیدار با مشاور امنیت ملی کاخ‌سفید انجام شده است که بر اساس گزارش‌های متعدد، موضوع احیای توافق هسته‌ای قرار بود از محورهای رایزنی آن‌ها باشد. در بیانیه‌ کاخ‌سفید درباره دیدار جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی آمریکا با هولاتا آمده که سالیوان در دیدار با هــولاتا، بـر تعهـد آمــریکــا نسبــت بــه اطمینان‌یافتن از اینکه ایران هیچ‌گاه به یک سلاح اتمی دست پیدا نکند، تأکید کرده است.
 
چرا آمریکا ایران را معطل پاسخ خود کرده است؟
یک کارشناس مسائل بین‌الملل بااشاره به دلایل تأخیر بیش از یک‌هفته‌ای آمریکا به ایران و مشخص‌شدن نتایج این دور مذاکرات، به ایسنا گفت: «وقتی سیاست خارجی و دیپلماسی درست و منطبق با منافع ملی باشد، حتی از تأخیر در پاسخ آمریکا هم به نفع خودش استفاده می‌کند و هرچقدر هم این زمان به طول بینجامد، بـــــازهــــم مـــی‌تــوان از طـــــرف‌هـــای مختــلف امتیازات مــدنظـــر خــود را دریافت کــرد.»
 مهدی ذاکریان بابیان اینکه ایران هم در روند مذاکرات به‌دفعات در پاسخ به پیشنهاد‌ها تأخیر داشته است و امر عجیبی نیست، درباره دلایل تــأخیر آمــریکا در پــاســخ بــه جمع‌بندی ایران اظهار کرد: «مهم‌ترین عامل این تأخیر، سلول‌ها و عناصر ضدایرانی در آمریکا هستند که دولت این کشور باید به‌نوعی این عناصر مخالف برجام را با سیاست آمریکا برای بازگشت به توافق هماهنگ کند.»این استاد دانشگاه تصریح کرد: «در رأس این عوامل، اسرائیل است و بعد لابی‌های ضدایران ازجمله عربستان سعودی و امارات متحده عربی و لابی یهود که در داخل آمریکا فعال است و بر روی کنگره و هیئت حاکمه آمریکا تأثیر زیادی دارند و همین‌طور جمهوری‌خواهان که از عوامل مهم مخالفت با هرگونه بازگشت به برجام از سوی آمریکا هستند.» ذاکریان ادامه داد: «عامل مهم‌ دیگر اپوزیسیون ضدایرانی در آمریکاست و عامل دیگر، نظم منطقه است؛ به این معنا که گروهی در آمریکا معتقدند که در معادله توافق بر سر بازگشت به برجام طوری عمل نشود که ایران وزن بیشتری در منطقه پیدا کند؛ برد و امتیاز نسبی در این توافق باید سمت آمریکا باشد نه ایران؛ از این‌رو در بررسی دلایل تأخیر آمریکا باید به این عوامل توجه داشت.» این کارشناس مسائل بین‌الملل در پاسخ به اینکه برخی معتقدند اختلافات در وزارت خارجه آمریکا بین جبهه جیک سالیوان و آنتونی بلینکن بر سر متن پیش‌نویس جدی است و از دلایل مهم تأخیر آمریکا همین اختلافات است، با تأیید این اختلاف میان دو گروه در وزارت خارجه آمریکا اظهار کرد: «البته نباید فکر کرد که این اختلاف میان این دو جبهه با دوهدف متفاوت انجام می‌گیرد. آن‌ها در یک سیستم عمل می‌کنند و اختلاف‌سلیقه‌ها در راستای یک مسئله است و آن هژمونی آمریکاست. آن‌ها درباره متن پیش‌نویس و میزان
امتیازات، احتمالا مناظرات و بحث‌هایی دارند؛ اما در اینکه می‌خواهند و تلاش دارند ایران امتیاز کمتر و آمریکا امتیاز بیشتری بگیرد یک‌نظر هستند.»به گفته او،   رسیدن به یک نتیجه بر سر این مسئله طبیعی است که زمان‌بر باشد؛ همان‌طور که رسیدن به جمع‌بندی در ایران زمان‌بر بوده است.