به گزارش اصفهان زیبا؛ در روزهای اخیر تصویر بنری در بیمارستان عسگریه اصفهان در فضای مجازی دست به دست شد که حاشیه های زیادی به پا کرد. در این بنر نوشته شده بود که به دلیل بدهی ۱۰ماهه تأمین اجتماعی و به جهت کیفیت خدمات، از ۴/۱۲/۱۴۰۳ بیمه‌شدگان تأمین اجتماعی به صورت آزاد پذیرش می شوند. این مسئله موجب نگرانی بیمارانی شد که برای بهره‌مندی از خدمات ارزان به این بیمارستان مراجعه می کردند.
مسئله بدهی تأمین اجتماعی به بیمارستان ها موضوع جدیدی نیست. چندی پیش رئیس دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در نشست مجمع نمایندگان استان اصفهان هشدار داد که بحران مالی و کمبود متخصص، نظام سلامت را تهدید می‌کند. هیچ بیمارستانی در استان نیست که از نظر مالی دارای وضعیت منفی نباشد. حتی بیمارستان‌الزهرا (س) که بزرگ‌ترین و شلوغ‌ترین مرکز درمانی استان است، نیز ماهانه ۳۰ تا ۳۵ میلیارد تومان ضرر می‌دهد و تمام بیمارستان‌های دولتی ما نیز با این مشکل روبه‌رو هستند.
شاهین شیرانی تأکید کرد که یکی از مشکلات اصلی حوزه بهداشت و درمان، همخوان‌نبودن هزینه‌ها و درآمدهاست؛ زیرا هزینه‌های تمام‌شده خدمات ارائه‌شده در بیمارستان‌ها بیشتر از محل تعرفه‌های رسمی است؛ به‌طوری‌که میزان هزینه‌ها بیش از سه‌برابر خدمات درنظر گرفته‌شده برای ماست.
هرچه قیمت‌ها بالاتر رود، میزان مراجعه به بیمارستان‌های دولتی هم بیشتر می‌شود و کمتر کسی به سمت مراکز خصوصی می‌رود و اگر به وضعیت مالی بیمارستان‌ها رسیدگی نشود، این روند باعث نارضایتی شدید مردم خواهد شد.
او آخرین پرداختی تأمین اجتماعی به دانشگاه علوم پزشکی اصفهان را در اردیبهشت ۱۴۰۳ اعلام کرد: «دوهزار میلیارد تومان خدمت به مردم ارائه کرده‌ایم؛ اما تأمین اجتماعی که ۷۰درصد مردم تحت‌پوشش آن هستند، هنوز بدهی خود را نپرداخته است و می‌گوید پول ندارد. ما اکنون بیش از دوهزار میلیارد تومان از بیمه تأمین اجتماعی طلب داریم؛ ولی آن‌ها حتی اگر اعتبار هم داشته باشند، اولویتشان بازنشسته‌ها و مستمری‌بگیران هستند.»
به گفته رئیس دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، کمبود بودجه، فرسودگی آمبولانس‌ها، توزیع ناکافی متخصصان و هزینه سنگین ارائه خدمات به اتباع خارجی از چالش‌های بزرگ حوزه سلامت است که برای حل این مشکلات نیاز به توجه فوری دولت و مجلس است.
شاهین شیرانی با اشاره به بدهی سنگین دانشگاه گفت که بدهی دانشگاه به هشت‌هزار میلیارد تومان رسیده است و بسیاری از دانشگاه‌های کشور که از ما کوچک‌تر هستند، نیز بدهی مشابه ما دارند.
بدهی هشت‌هزار میلیاردی دانشگاه علوم پزشکی
معضل کمبود بودجه و همچنین توزیع نامناسب خدمات در مراکز مختلف یکی از مشکلات نظام سلامت در اصفهان است. علیرضا لطیفی، پزشک عمومی بیمارستان الزهرا(س)، درباره غیرواقعی واقعی‌بودن تعرفه خدمات پزشکی و اعمال‌نفوذ بیمه‌ها، به‌خصوص بیمه تأمین اجتماعی در شورای عالی بیمه سلامت در تنظیم تعرفه پزشکی به خبرنگار «اصفهان زیبا»، می‌گوید: «در حال حاضر دخل‌وخرج بیمارستان‌ها به‌خصوص بیمارستان‌های دولتی به هم نمی‌خورد؛ چراکه بیمارستان‌های دولتی معمولا بیماران بدحال‌تری پذیرش می‌کنند؛ بنابراین هزینه آن‌ها بیشتر است.»
او تأکید می‌کند: «در حال حاضر بدهی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان به پزشکان، شرکت‌های دارویی و تجهیزات پزشکی و پیمانکاران دیگر همچون تأسیسات، تأمین نیرو، تأمین مواد اولیه و… به حدود هشت‌هزار میلیارد تومان رسیده که عدد سنگینی است و طبق اعلام وزارتخانه بهداشت، بدهی کل بیمارستان‌های زیرمجموعه این وزارتخانه حدود 95هزار میلیارد تومان است.» این فعال صنفی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان با بیان اینکه بدهی دانشگاه علوم پزشکی به بیمارستان‌ها و پرسنل و شرکت‌های تجهیزات پزشکی و… مربوط به دو سال گذشته تاکنون بوده که همچنان بر روی هم در حال جمع‌شدن است، می‌گوید: «طبق اعلام مسئولان دانشگاه علوم پزشکی، به ازای هر خدمتی که به بیماران ارائه می‌شود، حداقل 1.3 خدمت هزینه می‌شود؛ یعنی ما همیشه به دلیل تعرفه غیرواقعی در حالت منفی قرار داریم؛ به همین دلیل تاب‌آوری بیمارستان‌ها و کیفیت خدمات آن‌ها روزبه‌روز در حال کاهش است.»
او توضیح می‌دهد: «بسیاری از بیمارستان‌ها اعلام می‌کنند که مثلا انجام سیتی‌اسکن با تعرفه غیرواقعی، حتی هزینه تیوپ‌های سیتی‌اسکن را پوشش نمی‌دهد. در هر حال باید خدمات‌رسانی به بیماران را ادامه داد؛ درحالی‌که دولت و بیمه‌ها باید نسبت به سلامت مردم تعهد خود را انجام دهند و نباید این‌گونه باشد که ما از دستمزد پزشک و پرستار بزنیم و بگوییم پول نداریم و روزبه‌روز کیفیت خدمات را پایین‌تر بیاوریم.»
بیمه ادعا می‌کند که پول ندارد
لطیفی در توضیح مفصل می‌گوید: «بیمه ادعا می‌کند که پول ندارد و تعرفه را پایین وضع می‌کند. برای همین هم دستمزدی که برای پزشک درنظر گرفته می‌شود، فوق‌العاده پایین است؛ به‌طور مثال در یک عمل جراحی ساده آپاندیس به همکار جراح بعد از کسورات و مالیات و … تنها 320 هزار تومان بعد از یک سال پرداخت می‌شود؛ در حالی که بیمار تصور می‌کند تمام پولی که به بیمارستان می‌دهد همه به جیب پزشک می‌رود یا مثلا جراحی برداشتن روده بزرگ به‌صورت لاپاراسکوپی به‌عنوان یک عمل فوق تخصصی که 38 میلیون تومان از سوی بیمارستان برای بیمار فاکتور می‌شود، تنها رقم یک میلیون و 200 هزار تومان آن بعد از یک سال به جراح فوق تخصص پرداخت می‌شود که این عدد با توجه به تورم کشور دیگر ارزشی ندارد و این شرایط موجب شده که بسیاری از همکاران دیگر به انجام اعمال جراحی پرخطر تمایل نداشته باشند. اگرچه بیمارستان‌ها خدمات می‌دهند؛ اما به‌مرور انگیزه‌ها کم شده است؛ تا جایی که امروز ورود همکاران به حوزه پزشک عمومی و به‌ویژه رشته‌های حساس و مادر همچون اطفال، بیهوشی، طب اورژانس و … به‌شدت کاهش یافته است و اخیرا مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی مفصل منتشر کرده که به‌صورت کاملا مشهودی ورود همکاران پزشک به این رشته‌ها کاهش یافته است.»
او ادامه می‌دهد: «در حال حاضر با وجودی که رشته اطفال در اصفهان 35 نفر ظرفیت داشت، تنها پنج نفر از این ظرفیت استفاده کرده‌اند و به‌مرور شاهد کاهش همکاران متخصص در رشته‌های حساس خواهیم بود و بسیاری از شهرستان‌های استان به دلیل نداشتن متخصص بیهوشی با محدودیت‌های زیادی مواجه شده‌اند و عمل‌های جراحی آن‌ها متوقف می‌شود.»
تأخیر 9 ماهه در پرداخت کارانه پزشکان اصفهان
این فعال صنفی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان می‌گوید: «متأسفانه به‌دلیل پرداختی‌های پایین، شاهد کمبود پزشک عمومی هستیم.به‌عنوان مثال اکنون نمونه تعرفه یک پزشک عمومی در بخش دولتی 44هزار و 500 تومان است که بیمار تنها 13 هزار تومان آن را پرداخت می‌کند؛ در حالی که هزینه سایر خدمات، از آرایشگری گرفته تا تعویض روغن و دیگر مشاغل در جامعه افزایش یافته است و این شرایط باعث می‌شود که همکاران ما از کار در مراکز دولتی منصرف شوند و به‌نوعی پزشکان متخصص و عمومی تمایلی برای کار در بخش دولتی ندارند؛ چراکه علاوه بر پرداختی پایین، همین هزینه با تأخیر بسیار پرداخت می‌شود؛ تا جایی که اکنون کارانه پزشکان استان اصفهان حدود 9 ماه تأخیر داشته و در یک ماه اخیر نیز نرخ دلار حدود 20هزار تومان افزایش یافته است.»
لطیفی تصریح می‌کند: «در حال حاضر بدهی تأمین اجتماعی به دانشگاه علوم پزشکی اصفهان 1800 میلیارد تومان است و از سوی دیگر دانشگاه علوم پزشکی نیز ناچار است به دلیل واقعی نبودن تعرفه‌ها، در پرداختی‌ها تأخیر ایجاد کند و همچنین قیمت تمام‌شده انواع خدمات برای دانشگاه علوم پزشکی روزبه‌روز در حال افزایش است؛ چراکه مثلا یک شرکت تجهیزات پزشکی چون مطمئن است پول به روز به حسابش واریز نمی‌شود، تجهیزات را با قیمت بالاتر با بیمارستان‌های دولتی حساب می‌کند.»
بدهی 117 همتی دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور
از سوی دیگر، به گفته مدیر درمان تأمین اجتماعی استان اصفهان، کمبود پزشکان عمومی و متخصص و همچنین پرستار مهم‌ترین مشکل مراکز درمانی تأمین اجتماعی اصفهان است. طی دوسال گذشته تعداد قابل توجهی از کارکنان این مدیریت بازنشسته شدند. تا آخر امسال نیز شمار دیگری بازنشسته خواهند شد؛ اما نیروی انسانی جدید جایگزین آن‌ها نشده است.
او می‌افزاید: «سازمان تأمین اجتماعی در استان اصفهان در حوزه درمان غیرمستقیم با حدود چهارهزار مرکز درمانی قرارداد دارد و سالانه حدود هشت‌هزار میلیارد تومان بابت خرید خدمت درمانی به این مراکز پرداخت می‌کند.» معاون توسعه دانشگاه علوم پزشکی اصفهان نیز در این باره به «اصفهان زیبا» می‌گوید: «بدهی دانشگاه‌های علوم پزشکی به بیمارستان‌ها در اصل بدهی‌های بیمارستان‌ها به شرکت‌های طرف قرارداد پیمانکاران، پرسنل و… است.» محسن مصلحی توضیح می‌دهد: «طبق آخرین آمار رسمی وزارت بهداشت، بدهی دانشگاه‌های علوم پزشکی به پرسنل، شرکت‌هایی که به بیمارستان‌ها تجهیزات و دارو می‌دهد و … حدود 117 همت تخمین زده شده که حتی این عدد بیشتر نیز است.»
او تصریح می‌کند: «حجم بدهی و شرایط دانشگاه علوم پزشکی اصفهان باتوجه به گستردگی آن، بدتر از بقیه بخش‌هاست؛ چراکه 70درصد بیمه‌شدگان آن تأمین اجتماعی هستند و همچنین این دانشگاه به استان‌های مجاور خدمات ارائه می‌دهد. از سوی دیگر، حضور 500 هزار نفر تبعه افغانی در اصفهان و همچنین آلودگی هوای این شهر میزان مراجعه به بیمارستان‌ها را افزایش داده و به‌نوعی هزینه‌های درمانی مردم را افزایش داده است.»
عدم همخوانی منابع و مصارف دانشگاه علوم پزشکی اصفهان
مصلحی با اشاره به علل همخوانی نداشتن منابع و مصارف دانشگاه علوم پزشکی اصفهان با یکدیگر و بدهی حدود هشت‌هزار میلیارد تومانی به بیمارستان‌ها، توضیح می‌دهد: «اول اینکه تعرفه مصوب با هزینه تمام‌شده همخوانی ندارد؛ یعنی هر خدمتی که بیمارستان ارائه می‌دهد، از یک عمل جراحی قلب تا یک تزریقات ساده، برای خود بیمارستان سه برابر تمام می‌شود. در این شرایط بدهی و مانده تعهدات بالا می‌رود. دوم اینکه، حتی سازمان بیمه، همان تعرفه‌ای که یک‌سوم قیمت تمام‌شده است را به دانشگاه علوم پزشکی پرداخت نمی‌کند؛ این در حالی است که تورم روزبه‌روز در حال افزایش است.»
او با اشاره به عدم تناسب هزینه‌ها و مخارج بیمارستان‌های اصفهان می‌گوید: «درآمد بیمارستان فوق التخصصی الزهرا ماهیانه حدود 35میلیارد تومان منفی و بیمارستان خورشید 10 میلیارد تومان منفی است. در این شرایط اگر این بیمارستان‌ها کار نکنند بهتر است؛ اما در اصل نمی‌توانیم بیمارستان‌ها را تعطیل کنیم؛ تا جایی که اکنون مجموع هزینه‌های منفی بیمارستان‌ها ماهیانه 600 میلیارد تومان و روی‌هم‌رفته به هشت‌هزارمیلیارد تومان رسیده است.»
هزینه حوزه سلامت را از جیب مردم نگیریم
معاون توسعه دانشگاه علوم پزشکی اصفهان اضافه می‌کند: «تا پیش از افزایش نرخ دلار به 80 هزار تومان، هزینه خرید یک دستگاه MRI حدود 15 میلیارد تومان بود؛ اما اکنون به 70 میلیارد و با تعرفه جدید به بالای 100میلیارد رسیده است؛ در حالی که تعرفه بیمارستان‌ها همچنان ثابت است. البته حرف ما این نیست که باید هزینه‌ها را از جیب مردم درآوریم؛ بلکه دولت باید تعرفه‌های خود را درست محاسبه و سازمان بیمه‌گر را تقویت کند تا طبق قانون هزینه را سازمان بیمه‌گر پرداخت کند.»
او درباره ریزش پزشکان در شرایط فعلی، اظهار می‌کند: «برای ارائه خدمت در سیستم پیچیده بهداشت و درمان فاکتورهای مختلفی همچون دارو، تجهیزات پزشکی، سرمایه‌ای و مصرفی، فضای فیزیکی، مواد غذایی و… و مهم‌تر از آن نیروی انسانی وجود دارد و وقتی دخل‌وخرج بیمارستان‌ها با یکدیگر همخوانی نداشته باشد، پرداخت این هزینه‌ها و همچنین پرداختی‌ها به سیستم پزشکی و کادر درمان با مشکل مواجه می‌شود و به‌نوعی این کسری بودجه را به کادر درمان منتقل می‌کنیم؛ تا جایی که امروز کادر درمان اصفهان حق‌الزحمه چهار تا شش ماه قبل خود را دریافت نکرده‌اند.»
بی‌رغبتی پزشکان از کار در بیمارستان‌های دولتی
مصلحی می‌گوید: «اگرچه پرداخت حقوق پرسنل و کادر درمان در اولویت است؛ اما اکنون کارانه تیرماه آن‌ها پرداخت شده و حتی همین حق‌الزحمه محدود با تأخیر بسیار پرداخت می‌شود. در این شرایط شاهد نارضایتی پرسنل خواهیم شد و به‌مرور آن‌ها از سیستم دولتی خارج می‌شوند. از سوی دیگر پروژه‌های عمرانی حوزه سلامت با کُندی پیش می‌رود و تهیه تجهیزات و دارو بیمارستان‌ها با مشکل مواجه می‌شود.»
او با اشاره به اینکه دانشگاه علوم پزشکی اصفهان به‌عنوان قدیمی‌ترین دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور، نیاز به فضای جدید و نوسازی تجهیزات دارد؛ این در حالی است که تورم در سیستم پزشکی بسیار افزایش یافته است. در این شرایط رغبت حضور پزشکان در سیستم دولتی و حتی بخش خصوصی کاهش یافته و آن‌ها تمایل به خروج از این شغل پزشکی و یا مهاجرت از ایران دارند که درنهایت دود این اتفاق، به چشم مردم خواهد رفت.»
حوزه سلامت بنگاه اقتصادی نیست
معاون توسعه دانشگاه علوم پزشکی اصفهان با انتقاد بر اینکه حوزه سلامت در کشور درست دیده نشده و نگاه اجتماعی دقیقی به آن وجود ندارد، تصریح می‌کند: «این حوزه نباید در سیستم دولتی به یک بنگاه اقتصادی تبدیل شود. بااین‌وجود، امیدواریم دولت فعلی نگاه دقیق‌تری به حوزه سلامت و درمان داشته باشد و اگر به این اوضاع توجه نشود، با توجه به تغییر و افزایش نرخ ارز، شاهد تأثیر بسیار منفی این وضعیت در حوزه سلامت خواهیم بود.» به عقیده مصلحی، اصلاح تعرفه‌ها، تقویت سازمان‌های بیمه‌گر و الزام سازمان‌های بیمه‌گر، به‌ویژه سازمان تأمین اجتماعی در پرداخت به‌موقع حق بیمه ماهیانه مردم در حوزه سلامت در بهبود این شرایط مؤثر است؛ نه اینکه سازمان‌های بیمه‌گر به بهانه طلب از دولت، پول خود را به بخش‌های دیگر منتقل کنند.
به نظر می‌رسد، از زمان محدودیت بودجه بیمارستان‌ها مجبور به کاهش کیفیت مراقبت شده‌اند و این امر به افزایش ریسک برای بیماران و کاهش اعتماد آن‌ها به سیستم بهداشت و درمان می‌انجامد. از سوی دیگر، بسیاری از خدمات مراقبتی مانند خدمات تخصصی، خدمات ارجاعی و آزمایش‌های پزشکی به تعویق می‌افتند یا در بعضی موارد حذف می‌شوند که این امر باعث می‌شود که بیماران به مراکز بهداشتی دیگر مراجعه کنند.
در این شرایط بیمارستان‌ها مجبور هستند که به‌دلیل کمبود بودجه، داروها و تجهیزات پزشکی را به حداقل ببرند که این امر به کاهش دسترسی بیماران و عدم اعتماد آن‌ها به داروها و خدمات پزشکی می‌انجامد و درنهایت با کاهش درآمد بیمارستان‌ها و افزایش هزینه‌های دارو، تجهیزات پزشکی و پرستاری، بدهی بیمارستان‌ها به‌طور قابل‌توجهی افزایش پیدا می‌کند و سیستم بهداشت و درمان در معرض خطر ورشکستگی قرار می‌گیرد که دولت و مجلس برای جلوگیری از این اتفاق ناگوار از امروز باید چاره‌اندیشی کند.
