به گزارش اصفهان زیبا؛ مساجد، بهعنوان مراکز معنوی و اجتماعی جوامع اسلامی، فراتر از نقش عبادتگاه، به کانونهای فرهنگی پویایی تبدیل شدهاند که تأثیری عمیق بر زندگی روزمره مردم میگذارند. کانون فرهنگی مسجد، نهادی است که با هدف غنیسازی اوقات فراغت، ترویج هنر و ارتقای سطح دانش و آگاهی جامعه شکل گرفته است. در این گزارش به بررسی اهمیت و تأثیر فعالیتهای متنوع کانون فرهنگی دارالسلام مسجد فرشته محله آفاران میپردازیم.
فعالیتهای علمی و پژوهشی در دل مسجد
محسن مالکی، مسئول برنامههای مردمی مسجد فرشته، ابتدا در خصوص چگونگی شکلگیری و فعالیتهای اولیه کانون میگوید: «کانون فرهنگی دارالسلام مسجد حدود 1371 تشکیل شد. در 1381 مسئول تحقیقات مسجد بودم. متأسفانه مسجد فرشته اولین و آخرین مسجدی بود که آن زمان واحد تحقیقات داشت و پس از آن واحد تحقیقات مسجد دیگر فعال نشد. در واحد تحقیقات بخش تحقیقات، گروه برق، گروه مکانیک، گروه پزشکی و… مانند قسمتهای فناوری که در دانشگاهها مستقر است، در مسجد جمع میشدند و فعالیتهای علمی و پژوهشی انجام میدادند. بخش دیگر کانون به مباحث سیاسی میپرداخت. کانون بخشهای دیگری مانند مشاوره، تحریریه و رایانه داشت. مسجد فرشته یک کتابخانه داشت که همه مردم از کتابهای آن بهره میبردند. در 1375 من مسئول مخزن کتابخانه بودم. در کنار کتابخانه بخش روابطعمومی قرار گرفته بود؛ یک بخش از مسجد هم به آموزش اختصاص داده شده بود. در بخش آموزش حلقههای معرفتی قرار گرفته بود که مردم از آن استقبال خوبی میکردند. بعد از مدتی هیئت در مسجد تاسیس و پس از آن نیز کانون فرهنگی خواهران تشکیل شد. »
کانونی فعال برای نوجوانان و جوانان آفاران
مالکی سپس برنامههای کانون و مسجد را تشریح میکند: «در مسجد فرشته کانون فرهنگی دارالسلام برادران تا رده سنی 18 سال مخاطب دارد. در کانون پسران حلقههای معرفتی داریم که حول آن کلاسهای مختلف ازجمله کلاسهای علمی، فرهنگی، هنری، ورزشی، مذهبی و اردوهای مختلف برگزار میشود؛ از کتابخانه نیز در حال حاضر بیشتر دانشآموزان کنکوری بهره میبرند. هیئت شیفتگان ولایت هم هر هفته در روزهای چهارشنبه برگزار میشود و همه مردم در آن شرکت میکنند؛ البته باید به این نکته اشاره کنم که تمام مسئولیتهای هیئت برعهده جوانان است؛ یک بخش مردمی نیز داریم که در آن برنامههای مختلف ازجمله برگزاری مراسم مختلف، جلسه قرائت قرآن، برگزاری دعا و… در آن صورت میگیرد. امامجماعت شب و امامجماعت صبح و ظهر مسجد فرشته نیز برنامههای مختلفی مانند برگزاری نمازجماعت، دعای عهد، زیارت عاشورا، تفسیر قرآن، حدیث کسا، زیارت امینالله، دعای کمیل، دعای ندبه، زیارت آلیاسین، سخنرانی در رابطه با پزشکی سنتی، مسائل سیاسی و… از فعالیتهای مسجد
است. »او در انتهای گفتوگو چالشهای موجود را بیان میکند: «زمان قدیم مساجد محور بود. شما اگر میخواستید دعا برگزار کنید، در مسجد این کار را میکردید. اگر میخواستید هیئت برگزار کنید، در مسجد برپا میکردید. کتابخانه در مسجد قرار گرفته بود. محل توزیع ارزاق در مسجد بود و در مجموع بیشتر فعالیتها در مسجد انجام میشد. اکنون ماجرا فرق کرده است. کتابخانه متعلق به شهرداری شد. هیئتها بهسمت حسینیهها رفتند و سایر مجموعههایی که در گذشته در مساجد قرار داشتند نیز از آن جدا شدند. پیشنهاد من این است که از مساجد بیشتر بهرهبرداری شود. مشکل دیگری که وجود دارد، این است که همه ما در مسجد زیر یک پرچم هستیم و نظرهای متفاوتی داریم؛ اما متأسفانه جهت یکسانی نداریم. نداشتن جهت یکسان سبب موازیکاری بین مجموعههای مسجد شده و این اختلافها موجب تعطیلشدن فعالیتهای برخی از مساجد میشود. باید فکری کرد تا مجموعههای مختلف یک مسجد در یک راستا قرار بگیرند و بتوانیم از توانمندیهای آنها استفاده کنیم. »
گامی برای فعالیت بانوان محله آفاران
در ادامه، با مسئول کانون فرهنگی خواهران دارالسلام مسجد فرشته گفتوگو کردیم تا از فعالیتهای خواهران در کانون نیز آگاه شویم. در قلب جامعه، جایی که ایمان و فرهنگ در هم میآمیزد، خانمهای متعهد و پرشور، با رهبری مرضیه عطایی، متولد ۱۳۵۷ گامهای استوار برای ایجاد تغییر برداشتند. این داستان، روایت تلاشهای آنها برای تأسیس و فعالسازی کانون فرهنگی خواهران دارالسلام در مسجد فرشته است. عطایی با اشتیاق و انرژی بیپایان، بهعنوان مسئول کانون فرهنگی مسجد دارالسلام، قدم در این مسیر گذاشت. او با اشاره به ۱۳۹۷، سالی که کانونها در بخش برادران مسجد راهاندازی شدند، بیان میکند: «از 1397 قسمت خواهران کانون دارالسلام تأسیس شد. در مسجد فرشته کانون فرهنگی برادران همیشه فعال بود؛ اما معضلی که وجود داشت، این بود که کانون فرهنگی خواهران نداشتند و فعالیتی برای بانوان صورت نمیگرفت. با درخواست برخی از خانمها با تأسیس کانون فرهنگی خواهران مسجد موافقت شد و ما هم برای فعالیتکردن پیشقدم شدیم.کانون فرهنگی خواهران دارالسلام، با انگیزهای قوی برای غنیسازی زندگی معنوی و فرهنگی زنان محلی، متولد شد. فعالیتها و دستاوردهای کانون فرهنگی با رویکرد جهادی در حوزه کلاسهای حلقه معرفتی، یکی از اولین گامها بود که هفتهای یکبار برگزار میشود. این کلاسها نهتنها به تقویت دانش مذهبی کمک میکند، بلکه فضایی صمیمی برای بحث و تبادل نظر فراهم میآورد؛ علاوه بر این، برنامههای هنری، ادبی و کارگاههای مهارتآموزی نیز در دستورکار قرار گرفتهاند. از نقاشی و شعرخوانی تا آموزش آشپزی و مهارتهای دستی، همهوهمه با هدف پرورش استعدادها و ایجاد حس تعلق در میان اعضای کانون طراحی شدهاند. در ابتدا حلقههای معرفتی و پس از آن حلقههای گفتوگو، مباحث قرآنی و… را برگزار کردیم. اکنون در چند محور فعالیت میکنیم: برپایی کلاسهای تابستانه، برگزاری مراسم و برنامههای متنوع، اردو، حلقههای معرفتی و تأسیس یک گروه دخترانه به نام فرشتهها که حدود سه سال است تأسیس شده. این گروه هر هفته در روز دوشنبه برای رده سنی هشت تا 12 سال برنامه دارد. 200 نفر عضو این گروه هستند و حدود 60 نفر در برنامههای مستمر آن شرکت میکنند. برای امسال برنامهریزی کردیم تا یک برنامه مهارتمحور برای بچهها راهاندازی کنیم.»
تأثیر و چشمانداز کانون
عطایی میگوید: «کانون فرهنگی خواهران دارالسلام، با استقبال گرم زنان مواجه شد. ما شاهد حضور پرشور مادران و دختران جوان هستیم که مشتاقانه در فعالیتها شرکت میکنند.این کانون، نهتنها بهعنوان مکانی برای یادگیری و رشد، بلکه بهعنوان یک خانواده دوم برای زنان محلی عمل میکند. آنها از طریق این کانون، نهتنها با فرهنگ و ارزشهای اسلامی آشنا میشوند، بلکه فرصتهایی برای ارتباط و دوستی پیدا میکنند.»
