به گزارش اصفهان زیبا؛ حدود ده روز پیش بود که منصور شیشه‌فروش، مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان از نشست خیابان نظر خبر داد و علت آن را هم نشت آب از خط لوله آبرسانی دانست. حالا اما به فاصله کوتاهی از این اتفاق، نشست زمین این بار در اتوبان شهید آقابابایی در روز یکشنبه رخ داد و ایجاد حفره‌ای به طول یک متر باعث اعمال محدودیت‌های ترافیکی برای زمان طولانی در این اتوبان شد؛ اتفاقی که علت آن تا زمان تنظیم این گزارش از سوی شرکت آب و فاضلاب اعلام نشده و به گفته شیشه‌فروش در دست بررسی است: «علت نشست زمین در بزرگراه شهید آقابابایی اصفهان توسط اداره آب و فاضلاب در دست بررسی است و به‌زودی درباره آن اطلاع‌رسانی خواهد شد؛ ولی گمان اولیه مبنی بر شکستگی خط انتقال فاضلاب است. بررسی‌های اداره آبفا ادامه دارد تا درصورتی که بروز مشکل به علت لوله‌های فاضلاب باشد، اقدام سریع درباره آن انجام می‌شود.»
اتفاقی که جدید نیست!
نشست زمین و همچنین شکستگی لوله‌های شبکه فاضلاب در اصفهان، اتفاق جدیدی نیست و بارها خیابان‌های اصلی و فرعی این شهر دچار نشست شده‌اند؛ به طوری که به گفته مدیرکل مدیریت بحران استانداری، امسال بیش از ۲۰ مورد حادثه شکستگی شبکه آب و فاضلاب گزارش شده است: «با توجه به تعدد وقوع حوادث شکستگی شبکه‌های آب و فاضلاب و فرسودگی و قدمت شبکه‌ها و اثرات فرونشست زمین در تشدید وقوع حوادث که در سال گذشته رخ داده، لازم است وزارت نیرو در جهت تخصیص اعتبارات مورد نیاز به استان اقدام کند و اعتبار مورد نیاز مرحله اول این کار سه هزار میلیارد تومان برآورد شده است.»
سال گذشته هم خیابان‌های شهر شاهد نشست و همچنین شکستگی لوله‌های آب و ریزش شبکه‌های فاضلاب بودند. برای مثال، فروردین سال گذشته این مسئله باعث مسدودشدن مسیر راست‌گرد خیابان حکیم نظامی به خیابان نظر میانی شد. دو خیابان اصلی دیگر، یعنی آپادانا و آمادگاه نیز پارسال از این گزند در امان نبودند و آن‌ها هم دچار حادثه شدند.
فرسودگی شبکه فاضلاب در شهر اصفهان، موضوعی انکارناشدنی است؛ شبکه‌ای که نزدیک به نیم‌قرن قدمت دارد و همین فرسودگی نیز باعث شده تا به طور پی‌در‌پی و مداوم شاهد نشست زمین و همچنین شکستگی خطوط لوله باشیم. بررسی‌ها حاکی از این است که درحال حاضر حدود 300 کیلومتر از شبکه فاضلاب اصفهان نیازمند بازسازی است.
سال گذشته محمدرضا جواهری، مجری طرح بازسازی شبکه فرسوده فاضلاب اصفهان در گفتوگو با «اصفهان زیبا» بیان کرد که سه‌هزارو 800 کیلومتر شبکه فاضلاب در اصفهان وجود دارد که عملیات بازسازی آن‌ها از سال 1387 آغاز شده و تا به الان حدود 10 کیلومتر از این شبکه در محدوده خیابان‌های نظر غربی و شرقی تا پل غدیر بازسازی شده است. تأخیر و تعلل در بازسازی شبکه فاضلابی اما باعث ایجاد چنین حوادثی در شهر اصفهان شده است. البته بسیاری از کارشناسان معتقد هستند که وقوع چنین حوادثی به جز شکستگی و فرسودگی خطوط لوله علت دیگری همچون فرونشست هم دارد؛ پدیده‌ای که با سرعت بالا در اصفهان در حال وقوع است و به دلیل وجود پهنه‌های گسترده فرونشستی در این استان آن را در کانون توجه قرار داده است.
رضا اسلامی، مدیرکل سابق زمین‌شناسی استان اصفهان، نیز از جمله کارشناسانی است که معتقد است فرونشست می‌تواند از عوامل چنین حوادثی و علت شکستگی لوله‌های فاضلاب در اصفهان باشد. او چندی پیش در گفتوگو با «اصفهان‌زیبا» بیان کرد که «طبیعت با این نشانی‌ها در حال هشداردادن به ماست؛ اما یک زمانی نیز فوران می‌کند؛ آیا نباید این حوادث را جدی گرفت؟! فرونشست کار خود را انجام می‌دهد!»
فرو نشست سرعت تخریب را افزایش می‌دهد
بهرام نادی، عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد نجف‌آباد نیز این موضوع را تأیید می‌کند؛ آنجا که به «اصفهان‌زیبا» می‌گوید: «فرونشست زمین در اصفهان در تمامی مناطق با نرخ‌های متفاوت مشاهده می‌شود.»
او در ادامه حرف‌هایش برای تبیین وضعیت فرونشست زمین لوله‌های فرسوده آب را به بند رخت تشبیه می‌کند: «اتصالات یا تأسیساتی مثل لوله‌های فاضلاب یا انتقال آب یا انتقال سوخت، مثل بند لباس می‌مانند که از دو طرف گیر افتاده‌اند و زمانی که بر روی آن‌ها بیش از اندازه لباس آویزان می‌شود، توانایی تحمل ندارد و کش می‌آید و بالاخره پاره می‌شود. حال تصور کنید یک لوله فاضلاب از صفه به سمت شمال اصفهان انتقال می‌یابد. می‌توان گفت در سمت صفه تقریبا فرونشستی دیده نمی‌شود؛ درحالی که بخشی که در حوالی تصفیه‌خانه شمال قرار گرفته است، نرخ فرونشست حدود 18 سانتی‌متر است. این اضافه طول در اتصالات ممکن است مثل همان بند رخت در برود یا اگر لوله‌ها فرسوده باشند، آن‌ها دچار تخریب شوند. اکنون سؤال این است که چرا لوله‌های فرسوده‌ای که بیش از چهل یا پنج سال از عمر آن‌ها می‌گذرد، عوض نمی‌شوند؟»
به گفته نادی، لوله‌های فاضلاب نیز مانند دیگر تأسیسات و زیرساخت‌ها در اصفهان تحت‌تأثیر فرونشست زمین قرار دارند؛ بنابراین ممکن است دلیل اصلی نشست زمین در اتوبان شهیدآقابابایی همین فرسودگی لوله‌ها باشد یا اینکه فرسودگی نیز عامل مضاعفی برای بروز چنین حوادثی در سطح شهر باشد؛ دلایل دیگری مثل فرونشست که می‌تواند سرعت تخریب این لوله‌ها را افزایش دهد و آن‌ها را آسیب‌پذیرتر کند. پس برای کاهش این آسیب‌پذیری و همچنین کاهش سرعت تخریب، شبکه فاضلاب حتما باید تعویض شود.
