به گزارش اصفهان زیبا؛ پنجشنبهای که گذشت، اصفهان میزبان وزیر امور خارجه کشورمان بود. عباس عراقچی و هیئت همراه در سفری یکروزه با فعالان اقتصادی استان دیدار و گفتوگو کردند و در ادامه این سفر به بازدید از مرکز همایشهای بینالمللی اصفهان، افتتاح نمایشگاه تخصصی فناوریهای سبز و انرژیهای پاک و حضور در مراسم بزرگداشت مرحوم استاد علیاکبر پرورش، از شخصیتهای مطرح انقلاب اسلامی پرداختند.
نشست هماندیشی وزیر امور خارجه کشورمان با فعالان اقتصادی استان اصفهان، در محل اتاق بازرگانی اصفهان و با حضور مدیران و مسئولان شهری و استانی، اعضای اتاق بازرگانی اصفهان و فعالان بخش خصوصی برگزار شد و محور اصلی این نشست تبیین سیاستهای خارجی کشور و شرایط منطقه و بررسی ظرفیتهای دیپلماسی اقتصادی استان و نقش سیاست خارجی در تسهیل تجارت و تعاملات بینالمللی بود.
نشستی تخصصی با ارائه صحبتهایی از سوی مدیران و مسئولان شهری و استانی، برخی نمایندگان استان در مجلس، فعالان و کارشناسان حوزه تجارت و اقتصاد و در نهایت اظهارات وزیر امور خارجه کشورمان که راهکارهای توسعه صادرات و تقویت دیپلماسی اقتصادی ایران و استان اصفهان در آن بررسی شد و فرصتی برای پیوند مستقیم میان دولت، بخش خصوصی و سیاستگذاران اقتصادی را فراهم آورد تا مسائل و مشکلات این حوزه مطرح و بررسی شود.
در جلسه تبیین سیاستهای خارجی کشور و شرایط منطقه، عباس عراقچی محور اصلی گفتگوها را بر دیپلماسی اقتصادی عملیاتی و حمایت از بازرگانان ایرانی قرار داد و تأکید کرد که وزارت امور خارجه علاوه بر پیگیری رفع تحریمها، باید نقش فعال و عملی در حل مشکلات صادراتی، بازگشایی مسیرهای تجاری و تسهیل تجارت خارجی ایفا کند.
او با اشاره به تجربه موفق وزارت امور خارجه در حمایت از شرکتهای ایرانی در پروژههای بزرگ خارجی، گفت که هر فعال اقتصادی و صادرکننده باید حمایت دیپلماتیک مستقیم و تسهیلگری عملیاتی دریافت کند تا تجارت و صادرات کشور با کمترین مانع پیش رود.
از دیگر موضوعات مطرح شده در این نشست، استفاده از ظرفیتهای استانی و دفاتر وزارت امور خارجه در استانها بود و برخی نمایندگان مجلس کنونی و ادوار و استاندار اصفهان نیز تأکید کردند که تقویت ظرفیتهای اصفهان، به معنای تقویت کل اقتصاد کشور است و این استان میتواند نقش کلیدی در دیپلماسی اقتصادی، توسعه صادرات و ایجاد بازارهای جدید خارجی ایفا کند.
اعضای اتاق بازرگانی اصفهان و فعالان اقتصادی نیز با تأکید بر رفع موانع اداری و گمرکی، دادن میدان به بخش خصوصی و استفاده از ظرفیت تفاهمنامهها و پیمانهای منطقهای، خواستار به کارگیری عملی توانمندیهای بخش خصوصی در توسعه صادرات شدند.
آنچه که در ادامه این گزارش و با مرور صحبتهای سخنرانان نشست تبیین سیاستهای خارجی کشور و شرایط منطقه به صورت کامل تری به آن پرداخته شده است.
دیپلماسی اقتصادی و خواستههای اصفهان
در ابتدای جلسه مدیر توسعه روابط بینالملل اتاق بازرگانی اصفهان در حضور مقامات کشوری و استانی از برنامهریزیهای سهساله اتاق بازرگانی اصفهان در حوزه دیپلماسی تجاری گفت و عنوان کرد: در سال ۱۴۰۲، برای دستیابی به یک استراتژی مشخص، ابتدا یک طرح پژوهشی در اتاق بازرگانی انجام شد که طی آن، ۶۰ قلم کالای دارای مزیت استان بر اساس شش شاخص شناسایی شد. پس از آن، کشورهای هدف صادراتی استان مشخص و در نهایت به شش کشور هدف رسیدیم.
سعید ابراهیمی افزود: پس از شناسایی بازارها، وارد مرحله اجرا شدیم و چند محور اصلی را برای خود تعریف کردیم؛ ابتدا معرفی بازارهای هدف به فعالان اقتصادی استان از طریق ابزارهایی مانند «بازارنِگر»، «بازارنما» و «بازاریاب» که اطلاعات آن در سطوح مختلف در اختیار اعضای اتاق و سایر اتاقهای کشور قرار گرفت. محور بعدی استفاده از روابط دوجانبه تجاری بود که طی آن، اتاق بازرگانی اصفهان در سالهای اخیر عملکرد قابل قبولی در اعزام و پذیرش هیئتهای تجاری و امضای تفاهمنامههای دوجانبه داشته است.
مدیر توسعه روابط بینالملل اتاق بازرگانی اصفهان با اشاره به ورود اتاق به عرصه دیپلماسی تجاری چندجانبه گفت: برای نخستینبار، با همکاری و همراهی وزارت امور خارجه، موفق شدیم دو اجلاس بینالمللی چندجانبه را میزبانی کنیم که یکی از آنها اجلاس همکاریهای ایران و کشورهای مستقل و دیگری اجلاس اتاقهای بازرگانی عضو بود. او از وزیر امور خارجه خواست با حمایت از برگزاری رویدادهای چندجانبه، زمینه تقویت نقش استان اصفهان در دیپلماسی اقتصادی کشور را فراهم کند.
در ادامه برنامه معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار اصفهان از دیگر سخنرانان این نشست، عنوان کرد: پیشنهاد مشخص استان اصفهان، «تهاتر فضای نمایشگاهی» با کشورهای هدف است؛ به این معنا که در ازای اختصاص فضای نمایشگاهی به فعالان اقتصادی اصفهان در کشورهای مقابل، استان نیز فضای مشابهی را در اختیار فعالان اقتصادی آن کشورها قرار دهد.
در همین راستا، تفاهمنامههایی با برخی کشورها از جمله ارمنستان، بلاروس و تاتارستان تهیه و تبادل شده است. کوروش خسروی تأکید کرد: برای نهایی شدن این تفاهمنامهها و عملیاتی شدن تهاتر نمایشگاهی، همراهی وزارت امور خارجه و پیگیری از سوی سفارتخانهها ضروری است.
رئیس کمیسیون مسئولیت اجتماعی شرکتی اتاق بازرگانی اصفهان هم با اشاره به تجربه کشورهای موفقی مانند چین و کره جنوبی خاطر نشان کرد: در این کشورها، وزارت امور خارجه بهصورت مستقیم در خدمت توسعه اقتصادی قرار گرفته و سفارتخانهها و رایزنان، نقش فعالی در حمایت از تجارت و صنعت ایفا میکنند.
محمدرضا گلاحمد با تأکید بر ظرفیت بالای صنعتی و تجاری اصفهان افزود: انتظار فعالان اقتصادی این است که در مذاکرات و تعاملات سیاسی، موضوعات اقتصادی و تجاری بهصورت جدیتر دنبال شود و حتی نمایندگانی از اتاقهای بازرگانی در برخی مذاکرات حضور داشته باشند.
رئیس کمیسیون گردشگری اتاق بازرگانی اصفهان هم با تأکید بر نقش گردشگری در دیپلماسی اقتصادی در این نشست عنوان کرد: گردشگری میتواند تصویر ایران را در سطح بینالمللی تغییر دهد و ارزآوری بالایی برای کشور داشته باشد. در شرایطی که رسانههای خارجی تصویری نادرست از ایران ارائه میدهند، حضور فعال بخش خصوصی و بهویژه بانوان فعال اقتصادی در رویدادهای بینالمللی میتواند این تصویر را اصلاح کند.
مژگان ایزدی افزود: وزارت امور خارجه میتواند با نگاه ویژه به گردشگری، نقش مؤثری در توسعه اقتصادی کشور ایفا کند؛ چراکه تجربه کشورهایی مانند ترکیه نشان میدهد گردشگری بهتنهایی قادر است موتور اقتصاد یک کشور را به حرکت درآورد.
حبیب الله بهرامی، رئیس اتاق تعاون اصفهان هم از دیگر سخنران برنامه خواستار توجه متناسب به جایگاه اقتصادی استان اصفهان شد و خاطر نشان کرد: اصفهان از نظر اقتصادی سهم قابل توجهی در کشور دارد و انتظار میرود در تصمیمگیریها، نگاه متناسب با این جایگاه لحاظ شود. معرفی توانمندیهای ایران در عرصه جهانی نباید صرفاً بر مبنای حجم اقتصاد باشد، بلکه مولفههای دیگر قدرت نیز باید بهدرستی تبیین و برجسته شوند.
در ادامه این اظهارات رئیس کمیسیون توسعه صادرات و مدیریت واردات اتاق بازرگانی اصفهان هم پشت تریبون آمد و با تأکید بر ضرورت استفاده مؤثر از تفاهمنامههای تجاری یادآور شد: درحال حاضر، تنها حدود پنج درصد از تجارت خارجی ایران بر پایه تفاهمنامههای بینالمللی انجام میشود؛ در حالی که این رقم در سطح جهانی بهمراتب بالاتر است. از طرفی عضویت در پیمانهایی مانند شانگهای، بهتنهایی منجر به توسعه تجارت نمیشود و نیازمند برنامهریزی و زیرساختسازی است.
فرشته امینی افزود: کشورهایی مانند قزاقستان، ازبکستان و پاکستان از پیمانهای منطقهای برای توسعه لجستیک، جذب سرمایهگذاری خارجی و تقویت تجارت استفاده کردهاند، اما در ایران بسیاری از توافقنامههای تجاری موجود بلااستفاده ماندهاند.
او همچنین با اشاره به بازار عراق بهعنوان مهمترین مقصد صادراتی ایران هشدار داد: در صورت عدم ایجاد ترتیبات زیرساختی و تجاری مناسب، ایران بهزودی بخشی از بازار خود در عراق را از دست خواهد داد. بخش خصوصی معتقد است تقویت روابط اقتصادی میتواند به تثبیت روابط سیاسی منجر شود و هزینه قطع روابط را برای طرف مقابل افزایش دهد.
شفافیت شرط آمادگی بخش خصوصی اصفهان برای پذیرش تصمیمات سخت
رئیس اتاق بازرگانی اصفهان نیز در ادامه نشست تبیین سیاستهای خارجی کشور و شرایط منطقه با خطاب قرار دادن وزیر امور خارجه، با اشاره به جایگاه اصفهان و شرایط ویژه این استان عنوان کرد: اصفهان امروز با مسائل و چالشهای متعددی از جمله بحران زایندهرود روبهروست و بیتردید بخشی از راهحل این مشکلات، از مسیر سیاست خارجی و وزارت امور خارجه میگذرد. ما میدانیم که حل مسائل تولید و تجارت، صرفاً در وزارتخانههای اقتصادی خلاصه نمیشود و نقش وزارت امور خارجه در این زمینه تعیینکننده است.
امیر کشانی افزود: اگر قرار است تحریمها رفع شود، باید این مسیر با شفافیت دنبال شود و اگر بنا بر پذیرش شرایط تحریمی است، لازم است این موضوع صادقانه با مردم در میان گذاشته شود. واقعیت این است که مردم تحریم را پذیرفتهاند، اما نشانهها حاکی از آن است که دولت هنوز این واقعیت را در برنامهریزیهای خود نپذیرفته است.
رئیس اتاق بازرگانی اصفهان با انتقاد از برخی محدودیتهای داخلی در حوزه تجارت افزود: تحریم برخی محصولات از جمله فرش ایرانی، بیش از آنکه ناشی از فشار خارجی باشد، نتیجه تصمیمات داخلی است. امروز صادرکنندگان فرش، بهویژه در مناطق روستایی و اقشار کمبرخوردار، با موانعی روبهرو هستند که ارتباطی با تحریمهای آمریکا ندارد و ناشی از سیاستهای داخلی و محدودیتهای بانکی و ارزی است.
کشانی با اشاره به مشکلات بازگشت ارز حاصل از صادرات نیز عنوان کرد: صادرکنندهای که برای فروش محصول خود ماهها زمان صرف کرده، در بازگشت ارز با پیچیدگیها و ریسکهایی مواجه است که عملاً او را از ادامه فعالیت بازمیدارد. ترس از تبعات اداری و نظارتی باعث شده بسیاری از فعالان اقتصادی از تحویل ارز خود به سیستم رسمی واهمه داشته باشند.
رئیس اتاق بازرگانی اصفهان خاطر نشان کرد: مردم و بخش خصوصی آمادهاند در یک چارچوب مشخص و حتی سختگیرانه، تصمیمات کلان کشور را بپذیرند، به شرط آنکه این تصمیمات شفاف، منسجم و عادلانه باشد.
او در پایان گفت: راهحلهای متعددی برای عبور از محدودیتهای انتقال پول و تجارت وجود دارد؛ از ابزارهای نوین مالی گرفته تا ایجاد مناطق آزاد اقتصادی واقعی. انتظار ما این است که دولت میدان را برای فعالیت مردم و بخش خصوصی باز بگذارد تا فشار تحریمها مستقیماً بر دوش اقشار ضعیف جامعه باقی نماند.
شناسایی و رفع موانع اقتصادی در دستور کار وزارت امور خارجه
بخش دوم برنامه اما به برگزاری پنلی تخصصی با حضور وزیر امور خارجه کشور، معاون کنسولی و پارلمانی وزارت امور خارجه، معاون دیپلماسی اقتصادی وزارت امور خارجه، معاون وزیر اقتصاد و دارایی، استاندار اصفهان، رئیس دفتر نمایندگی وزارت امور خارجه در استان اصفهان، رئیس اتاق بازرگانی اصفهان، عباس مقتدایی نماینده مردم اصفهان در مجلس و حمیدرضا فولادگر، نماینده ادوار مجلس اختصاص داشت.
در ابتدای این بخش از نشست مصطفی دولتیار، رئیس دفتر نمایندگی وزارت امور خارجه در اصفهان با بیان اینکه با تجربه دو ساله حضور در اصفهان، میتوانم شهادت بدهم که توانمندی مدیران این استان، به ویژه در بخش خصوصی و بهطور مشخص در اتاق بازرگانی، در سطح ملی است، عنوان کرد: برنامههایی که طی دو سال گذشته برگزار شده، با بالاترین استانداردهای بینالمللی بوده و اتاق اصفهان میتواند معین اتاق ایران باشد. این توانمندیها در جهت توسعه و تعمیق دیپلماسی اقتصادی کشور تأثیرگذار است. امید داریم با عنایت جنابعالی و همکارانتان بتوانیم از ظرفیتهای مدیریتی استان اصفهان برای کمک به دولت و ملت و بهبود شرایط اقتصادی و تجاری بهرهگیری بهینه داشته باشیم.
مهدی جمالینژاد، استاندار اصفهان هم در ادامه با بیان اینکه با توجه به جایگاه تاریخی اصفهان در مسیر جاده ابریشم، این استان نقش بسیار مهمی در دیپلماسی دوجانبه داشته است، عنوان کرد: اقدامات مؤثر بسیاری در حوزه دیپلماسی و توسعه اقتصادی استان انجام شده، و بخش خصوصی فعال و توانمند استان نیز کارهای ارزشمندی انجام داده است. با این حال، با وجود تلاش مدیران شهری و استانی، مشکلات اقتصادی همچنان وجود دارد و حمایت دولت و همراهی وزارتخانهها میتواند اثرگذاری اقدامات استان را افزایش دهد.
جمالینژاد گفت: صادرکنندگان استان از بهترینها هستند و ظرفیت اصفهان در اقتصاد کشور قابل توجه است. این استان میتواند نقشی مشابه استانبول در ترکیه در حوزه اقتصادی و گردشگری ایفا کند و زمینههای توسعه متنوعی دارد که میتوان بر آنها متمرکز شد.
بخش پایانی برنامه با صحبتهای وزیر خارجه کشورمان گذشت و نوبت به عباس عراقچی میهمان ویژه نشست تبیین سیاستهای خارجی کشور و شرایط منطقه رسید.
عراقچی با بیان اینکه مشکلات اقتصادی را تنها به توطئههای خارجی نسبت نمیدهم، عنوان کرد: میدانم که در داخل نیز مشکلات وجود دارد؛ فساد، باندهای مافیایی، سوءمدیریت و جهالتها. اما تحریمهای خارجی نیز واقعیت دارند.
وزیر خارجه کشورمان تصریح کرد: در چنین شرایطی ما در وزارت امور خارجه، دو ماموریت اصلی داریم؛ اول اینکه تلاش برای رفع تحریمها که سالهاست دنبال میکنیم و با حفظ اصول کشور و عزت ملی، ادامه خواهد داشت. تجربه برجام و مذاکرات پس از آن مسیر خود را دارد که از ورود به جزئیاتش خودداری میکنم. دومین مأموریت ما کمک به اقتصاد کشور است تا بدون توجه به تحریمها، نقاط ضعف داخلی برطرف شود. ما باید همه ظرفیتهای ملی و سیاست خارجی را به کار گیریم.
او گفت: دیپلماسی اقتصادی وزارت امور خارجه اکنون ماموریت دارد که در اتصالات خارجی کشور و ارتباطات اقتصادی با جهان، بهصورت عملیاتی وارد عمل شود، موانع را بردارد، تسهیلگری کند، بازارهای جدید ایجاد کند و موانع را شناسایی و حل نماید. در دیپلماسی اقتصادی، هر مشکل با تشکیل میز ویژه بررسی و حل میشود. هدف ما این است که فعالین اقتصادی و بازرگانان در صحنه، مشکلات خود را حل کنند و گزارشها و تحلیلهای صرف جایگزین عمل نشود.
عراقچی در ادامه با اشاره به اینکه فرش ایرانی نمونهای از کالای اقتصادی و فرهنگی ماست، افزود: هر فرش ایرانی که به خانهای در خارج میرود، سفیر فرهنگ و هنر ایران است. به همین خاطر اشتغال و اقتصاد ایجاد شده توسط فرش بسیار قابل توجه است و باید موانع صادرات آن برطرف شود.
او افزود: ما در وزارت امور خارجه، دیپلماسی اقتصادی و استانی را نیز توسعه دادهایم. در استانهای مرزی و مهم، همایشهایی برگزار شده و مقامات محلی و سفرا برای حل مشکلات و تسهیل صادرات حضور دارند. هدف این است که بازرگانان بدون مانع به فعالیت خود ادامه دهند و ظرفیتهای داخلی و خارجی بهطور کامل به کار گرفته شود.
عراقچی در پایان عنوان کرد: در ماموریت دوم، مشکلات داخلی و موانع داخلی را باید خودمان رفع کنیم. قوانین، رویهها و مشکلات گمرکی باید بهگونهای اصلاح شود که صادرات آسان شود و فعالین اقتصادی بتوانند با حداقل مانع، کالا صادر و ارزآوری داشته باشند. باید به کسانی که در شرایط سخت تلاش میکنند، شجاعت و تقدیر نشان دهیم. با این نگاه، تلاش میکنیم کار فعالین اقتصادی را تسهیل کنیم، ارتباطات خارجی را تقویت کنیم، موانع تعرفه و ترانزیت را کاهش دهیم و مشکلات انتقال پول را حل کنیم. این اقدامات بهصورت عملی و مستمر انجام میشود و هدف نهایی، عبور کشور از وضعیت اقتصادی فعلی با بهرهگیری از همه ظرفیتها است. اصفهان نیز جایگاه ویژه خود را دارد؛ من نیز از خانواده این شهر هستم و امیدوارم بتوانم گامی موثر در این مسیر بردارم.
