به گزارش اصفهان زیبا؛ اوقات فراغت در زندگی انسان حساسیت فوق‌العاده‌ای دارد و اندکی بی‌تفاوتی و بی‌توجهی به آن می‌تواند آسیب‌ها و انحرافات فراوان به بار آورد.
اوقات فراغت بستر مناسبی برای شکل‌گیری و ظهور رضایت و انتخابگری هر فرد است، امری که لازمه احساس استقلال و خود شکوفایی و تعالی انسان است و این امر به‌نوبه خود در پیشرفت و کارکرد هر چه بیشتر اجتماع نیز مؤثر است.
اگر برنامه‌های اوقات فراغت با جهت‌گیری صحیح و سالم انتخاب شود، بسیاری از نابسامانی‌های روحی و جسمی و اجتماعی درمان می‌شود و خلاقیت‌های فردی و اجتماعی را به بار خواهد آورد.
افراد خلاق، علاوه بر اینکه از هوش سرشار، صداقت، صراحت و انعطاف‌پذیری برخوردار هستند، از اوقات فراغت خود حداکثر استفاده را کرده‌اند و با آزاداندیشی و تفکر مسائل مختلف را ارزیابی می‌کنند.
اوقات فراغت در پرتو کلام معصومین
اساسا می‌توان در پرتو برنامه‌ریزی و با توصیه‌های دینی، به فراغت گوارایی که امام سجاد (علیه‌السلام) آن را درخواست می‌کنند، دست یافت؛ فراغتی که از ویژگی‌های زیر برخوردار است:
«خداوندا! اگر برای ما فراغتی از کارهای دنیا مقدر فرموده‌ای، پس آن را فرصتی همراه با سلامتی قرار ده که در آن رنجی حاصل نشود و ملامتی به وجود نیاید. تا این که فرشتگانی که به ثبت گناهان ما مأمورند با صحیفه‌ای خالی از گناه از پیش ما بروند و فرشتگان مأمور به نیکی‌ها، خوشحال از اعمالی که از ما نوشته‌اند، از نزد ما برگردند.»
اوقات فراغت به سان شمشیر دو‌لبه برّانی می‌ماند که غفلت و بی‌توجهی یا کم توجهی به آن می‌تواند موجب انحراف وسقوط یک فرد یا اجتماع شود.
اصولا هنگامی که انسان بیکار است، زمینه مساعدی برای او فراهم است که دچار انحرافات اخلاقی و رفتاری شود؛ به همین علت در روایات ما وارد شده که انسان نباید فراغت محض داشته باشد، چنانچه حضرت علی (علیه‌السلام) می‌فرماید: «سزاوار نیست که انسان زمانی داشته باشد که به هیچ کاری مشغول نباشد.»
همچنین خداوند متعال در قرآن کریم می‌فرماید: «و اذا فرغت فانصب»؛ یعنی چیزی به عنوان اوقات فراغت نداریم، بلکه انسان هر وقت از کاری فارغ شد باید دوباره به کار دیگری مشغول شود.
همچنین امام صادق(علیه‌السّلام) در هشداری می‌فرمایند: «انسان اگر به کاری مشغول نباشد، از فرط خوشی و بیکاری و بیهودگی به کارهایی دست می‌زند که ضررش بر او و نزدیکانش بسیار است.»
شرایط اوقات فراغت مناسب
با توجه به مطالب ذکرشده، برنامه‌ریزی برای اوقات فراغت باید شامل مواردی باشد که علاوه بر شادی آفرینی، سرگرم‌کننده و لذت‌بخش بودن، متضمن رشد و کمال انسان نیز باشد. علاوه بر آن در نظر گرفتن موارد زیر نیز در این برنامه‌ریزی ضروری به نظر می‌رسد:
1. این برنامه‌ها باید سعادت فردی و سلامت اجتماعی را به همراه داشته باشد؛
2. برنامه‌های اوقات فراغت باید به گونه‌ای باشد که در جهت تقویت و تلطیف همه ارزش‌های اخلاقی و عقیدتی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، هنری و سیاسی زندگی انسان مؤثر باشد؛
3. این برنامه‌ها باید از نوعی تعادل برخوردار باشد و افراط و تفریط در آن مشاهده نشود؛ برای مثال نباید وقت زیادی را به تماشای تلویزیون اختصاص داد؛
4. برنامه‌های اوقات فراغت نباید خلاف شرع و موازین اخلاقی باشند. این معیاری است که اگر رعایت شود، جلوی بسیاری از انحرافات و کژروی‌ها گرفته می‌شود.
اوقات فراغت تابستانی باید چگونه سپری شود؟
ورزش و سرگرمی‌های سالم یکی از شیوه‌های برطرف‌کردن کمبودهای جسمی و روانی فرد است. هیچ‌چیز نمی‌تواند جای تفریحات سالم را بگیرد، چون این کارها سبب تخلیه انرژی و احساسات می‌شوند. در واقع می‌توان گفت اوقات فراغتِ تابستانی، موقعیت مناسبی برای رشد خلاقیت و ابتکار کودکان و نوجوانان است.
اما به یاد داشته باشید که برنامه‌ریزی والدین باید با مشورت و نظر خود فرزندان انجام شود و نباید والدین در اوقات فراغت تابستانی نظر خود را بر فرزندانشان تحمیل کنند. بدین گونه مهم‌ترین مفهوم زمان فراغت که نبود جبر و اکراه است، کمرنگ می‌شود و در نتیجه بستر مطلوب برای پرورش خلاقیت فرزندان آسیب می‌بیند.
شرکت در کلاس‌های گوناگون تابستانی می‌تواند کودکان را سرگرم و اوقات فراغت آن‌ها را پر کند. شرکت در کلاس‌های تابستانی اعتماد‌به‌نفس کودکان را افزایش می‌دهد و روابط اجتماعی کودکان را تقویت می‌کند.
سپری‌کردن او قات فراغت در خانه و پای تلویزیون و کامپیوتر سبب عدم تحرک، انزوا و گوشه‌گیری، کسل‌شدن و درون‌گرایی کودکان می‌شود، اما والدین می‌توانند با برنامه‌ریزی مناسب برای اوقات فراغت کودکان خود، علاوه بر جلوگیری از اتلاف وقت آن‌ها، موجبات حضورشان در جامعه را فراهم آورند و از گوشه‌گیری و کسل‌شدن آن‌ها جلوگیری کنند.
در شهر ما، شهرداری جزو نهادهایی است که با در دست داشتن امکانات گسترده‌ای مانند فرهنگ‌سراها و ورزشگاه‌های مختلف می‌تواند زمینه بسیاری از کلاس‌های آموزشی و ورزشی و اردوهای تربیتی را فراهم کند، که برای اوقات فراغت دانش‌آموزان در تابستان مناسب و برنامه‌ریزی هدفمندی را برای والدین در پی داشته باشد.
برای بررسی فعالیت‌های شهرداری و اینکه آیا این اقدامات کافی بوده است یا نیاز به برنامه‌ریزی بهتر یا بیشتر دارد، با «اصفهان‌زیبا» همراه باشید:
آشنایی با سامانه پروفایل شهروندی
مدتی است شهرداری سامانه پروفایل شهروندی را راه‌اندازی کرده است. این سامانه امکانات زیادی را برای همشهریان گرامی فراهم آورده است؛ از‌جمله امکان بررسی کلاس‌های آموزشی و ورزشی موجود در فرهنگ‌سراها و ورزشگاه‌های زیرنظر شهرداری و همچنین ثبت‌نام در این کلاس‌ها.
شهروندان محترم می‌توانند با ثبت‌نام در این سامانه و سپس مراجعه به بخش کلاس‌های آموزشی و ثبت‌نام کلاس، به‌آسانی فرهنگ‌سراهای نزدیک محل سکونت خود را پیدا کرده و کلاس‌های آموزشی، ورزشی متناسب با سن فرزند خود را انتخاب کنند.
البته باید خاطرنشان کرد برای هر آموزشی رده سنی قرار داده شده است و بر اساس ثبت‌نام اولیه که هر فرد سن خود را مشخص می‌کند، می‌تواند در کلاس متناسب با سن خود ثبت‌نام کند. رده سنی کلاس‌ها از کودکان آغاز و تا بزرگسالان ادامه دارد.
همچنین مزیت دیگری که این خدمت شهرداری دارد، مناسب‌بودن هزینه کلاس‌هاست. کلاس‌هایی که بعضا در بیرون از این مراکز چندین برابر قیمت دارند، در این مراکز با قیمت مناسبی ارائه می‌شود.
دسته‌بندی کلاس‌ها
در تمام ورزشگاه‌های زیر نظر شهرداری کلاس‌های ورزشی برگزار می‌شود. همچنین در برخی فرهنگ‌سراها علاوه بر دوره‌های آموزشی و هنری، در صورت وجود زیرساخت مناسب، کلاس ورزشی نیز برگزار می‌شود.
ثبت‌نام کلاس‌ها به صورت تفکیک جنسیتی صورت می‌گیرد، مگر در مواردی که رده سنی کودکان را شامل شود.
کلاس‌های ورزشی شامل انواع ورزش‌های رزمی تا ورزش‌های توپی و آمادگی جسمانی و…
کلاس‌های آموزشی شامل آموزش زبان تا داستان‌نویسی و آموزش‌های قرآنی و…
و کلاس‌های هنری شامل خیاطی، قلاب‌بافی، گل‌دوزی و گیوه‌بافی و…
طبق بررسی‌های خبرنگار ما، اگرچه تنوع و همچنین هزینه این کلاس‌ها مطلوب به نظر می‌رسد، اما در بعضی مناطق این دوره‌ها کیفیت مطلوب را ندارد و صرفا برای سرگرمی مناسب است.
همچنین برخی از گزارش‌های رسیده، حاکی از آن است که مسئولان فرهنگ‌سرای مربوطه رسیدگی لازم به شکایات مردم را ندارند؛ که این قضیه را می‌توان نقطه‌ضعفی برای این دوره‌ها در نظر گرفت.
البته از این نکته نیز نباید غافل بود که در برخی فرهنگ‌سراها و ورزشگاه‌ها کیفیت خوبی ارائه می‌شود و به همین دلیل استقبال مردم بسیار زیاد است؛ طوری که اگر در ساعات اولیه به سامانه مراجعه نکنند ممکن است ظرفیت کلاس مربوطه پر شود و امکان ثبت نام در آن دوره برایشان فراهم نگردد.
لازم به ذکر است شروع ثبت‌نام هرماه از بیستم ماه قبل آغاز می‌شود که در صورت مراجعه در ساعات اولیه به سامانه در بعضی موارد به دلیل مراجعه زیاد، شاهد هنگ‌کردن سامانه خواهیم بود.
اگرچه این دوره‌ها در طول سال تحصیلی نیز ادامه دارد؛ اما در فصل تابستان تنوع بیشتری پیدا می‌کند و همچنین تعداد سانس‌های یک دوره افزایش پیدا می‌کند تا افراد بیشتری بتوانند بهره ببرند.
نتیجه‌گیری
به نظر می‌رسد این اقدام شهرداری مناسب است و شرکت در کلاس‌ها و برنامه‌ریزی برای اوقات فراغت فرزندان را برای همشهریان عزیز آسان می‌کند؛ اما اگر درباره سابقه مربی‌هایی که در هر دوره تدریس دارند، دقت‌نظر بیشتری به عمل آورند؛ این کلاس‌ها جهت مطلوب‌تری خواهد یافت.
همچنین می‌توانند با راه‌اندازی سامانه نظرسنجی پس از پایان هردوره از کیفیت کار مربی مورد نظر مطلع شوند و در صورت رضایت مراجعه‌کنندگان به همکاری خود با مربی مربوطه ادامه دهند.
