افزایش سود سپردههای بانکی در انتهای تیرماه در حالی رقم خورد که عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی در تمام مدت ریاستش از کاهش سود سپردهها و تغییر در آنها سخن میگفت؛ او حتی از پلکانی شدن سود سپردهها به مردم وعده داده بود؛ ولی با افزایش نرخ دلار به بالاتر از 20 هزار تومان به نظر این سیاست تغییر کرد.
نرخ بهره در بخشنامه و واقعیت
سرپیچی بانکها از نرخ بهره مصوب در شورای پول و اعتبار موضوع عجیبی نیست و در طول سالهای گذشته حواشی بسیاری برپا کرده است. بانکها برای حفظ سپردهها حاضرند سودی چندبرابر بیشتر از نرخ مصوب بپردازند و بانک مرکزی همیشه مخالف است. البته در دوران ریاست همتی بر بانک مرکزی شورای پول و اعتبار با انتشار چند اطلاعیه بانکها را تهدید کرد تا سود بالاتر از نرخ مصوب نپردازند؛ ولی هرگز این موضوع موفق نبوده است؛ زیرا بانکها با استفاده از ترفندهای مختلف بخشنامهها را دور میزنند. صندوقهای بیمه و صندوقهای سرمایهگذاری ابزار سادهای برای دور زدن بانکها بود و برای فرار از زیر ذرهبین نظارت بانک مرکزی روشهای خاصی نیز ایجاد میشد و حالا وجود افزایش رسمی نرخ بهره، بانکها نیز آرام ننشستند و نرخ سود سپردهها را تا چند درصد بالاتر از میزان رسمی بردند تا پس از چند سال سود سپردهها دوباره به ارقامی بالاتر از 23 درصد برسد.
سود بانکی در شهر اصفهان
نرخ بهره مصوب در تمام بانکهای کشور ازجمله اصفهان 18 درصد با سررسید دو سال است؛ ولی بانکهای مختلف طرحهای زیادی برای پرداخت سود بالاتر به مشتریان خود ارائه دادهاند. این طرحها در تمام بانکها یکسان نیست، یعنی ممکن است بانک مشخصی در شعبه میدان بزرگمهر سود 20 درصدی بدهد و نرخ بهره در شعبه میدان آزادی 22 درصد به بالا باشد! گزارشهای میدانی نشان میدهد بیشترین تخلف از بخشنامه بانک مرکزی متعلق به بانکهای خصوصی و البته یکی از بانکهای نظامی ادغامی با بانک سپه است. این بانک که تا چند ماه دیگر بهصورت کامل با بانک سپه یکی میشود، ولی هنوز بیشتر شعب آن تابلوی قدیمی خود را نصب کردهاند، طرحهای جذابی به مردم ارائه میدهند. کارمند شعبه حکیم نظامی این بانک به خبرنگار اصفهانزیبا گــفت «بـهصورت کوتاهمدت و ماهشماره تا 21 درصد سود میدهیم، البته 12 درصد از آن هرماه در موعد مقرر و 9 درصد مابقی سود 10 تا 15 روز بعد به شمارهحساب دیگری واریز خواهد شد.» کارمند همین بانک در شعبه شیخبهایی از پرداخت سود سپرده 24درصدی برای یک سال خبر داد و در شعبه مسجد سید کارمند این بانک از سود سپرده تا 29 درصد برای مبالغ بالاتر از پنجمیلیارد تومان گفت. پولهای میلیاردی در بانکها بهویژه بانکهای خصوصی سود بهره جداگانهای دارند و حتی مشتری میتواند برای کموزیاد کردن سود با رئیس شعبه چانهزنی کند. بیشتر بانکها برای پولهای بالاتر از یک میلیارد تومان امتیاز ویژهای قائل هستند و این مبلغ هر چه بالاتر برود سود بهره نیز بیشتر تعیین میشود.
رئیس شعبه یکی از بانکهای خصوصی شعبه شیخ صدوق در اینباره گفت: رؤسای شعبات در بانکهای مختلف برای جذب سپردههای سنگین اختیارات بالایی دارند و میتوانند در محدوده مشخصی نرخ بهره را بالا و پایین ببرند. ضمن اینکه نرخ بهره بانک مرکزی هیچ محدودیتی برای آنها ایجاد نمیکند؛ البته در بانکهای خصوصی بخشنامه سود 16 یا 18 درصدی اعتباری ندارد. اگرچه شعب مختلف بانکها برای پرداخت سود بالاتر هیچ تبلیغی نمیکنند و در بروشورهای تبلیغاتی نیز از همان سود مصوب میگویند، ولی کارمندان بانک در پاسخ به مراجعهکنندگان از طرحهای دیگری میگوید که سود آنها بالاتر از نرخ مصوب است. گاهی قرارداد امضاشده میان مشتری و بانک نیز حکایت از سود مصوب دارد ولی در واقعیت سود واریزی بیشتر است. البته این ترفندها بیشتر در بانکهای خصوصی انجام میشود و در بانکهای دولتی کمتر خبر از سود سپرده بالاست، بانکهای دولتی گاهی حتی به اندازه نرخ مصوب نیز سود پرداخت نمیکنند.
