صنایع‌دستی هنرصنعتی است که هویت ملی را نشان می‌دهد و نقش پررنگی در اقتصاد اصفهان دارد. هنری سرشار از ذوق و فرهنگ که با سنت و تاریخ مردم آمیختگی بسیار دارد. اصفهان شهری خلاق در زمینه صنایع‌دستی است که با داشتن 198 رشته به عنوان دومین شهر جهانی صنایع‌دستی نیز شهرت دارد؛ اما کرونا مهمان بدیمن و ناخوانده‌ای بود که با ورود خود از اواخر سال گذشته صنایع‌دستی اصفهان را به شدت تحت تأثیر قرار داد. کرونا اگرچه اولین و تنها عامل آسیب‌زا به صنایع‌دستی نبود؛ اما در کنار تحریم‌ها، رشد روزافزون قیمت مواد اولیه، بالارفتن ارز، عدم آشنایی به بازارهای هدف و تبلیغات ضعیف، عدم حضور گردشگران داخلی و خارجی، بیمه هنرمندان، مشکلات تأمین مواد اولیه، هزینه‌های غرفه در نمایشگاه، کاهش صادرات، عدم اصلاح قوانین صنایع‌دستی، وجود قوانین دست و پاگیر بانکی و گمرکی و عدم حمایت دولت، افزون بر کروناهای گذشته‌ای شد که گریبان صنایع‌دستی را فشرد.
حمایت که نمی‌کنند هیچ سر هنرمند کلاه هم می‌گذارند!
رئـیـس اتـحـادیـه صنایع‌دستی استان اصفهان با اشاره به آسیب‌هایی که کرونا و گسترش آن بر صنایع‌دستی وارد کرده، می‌گوید: تحریم‌ها تأثیرات خیلی بدی روی صنایع‌دستی گذاشته است؛ اما با آمدن کرونا وضع بدتر شد، وقتی کرونا آمد تعداد بسیاری از هنرمندان که مغازه اجاره کرده بودند مغازه‌ها را بستند، حدود هزار فروشگاه صنایع‌دستی در اصفهان کار می‌کرد که فقط در میدان نقش‌جهان تعداد 40 مغازه تخلیه شد. صاحب مغازه‌ها کرایه‌ها را نبخشیدند و هنرمندان مستأجر هم وقتی دیدند با باز بودن مغازه‌ها ضرر می‌کنند مغازه‌ها را تخلیه کردند.
عباس شیردلی بابیان اینکه حدود 95درصد کارگاه‌های صنایع‌دستی به دلیل نداشتن سرمایه در گردش عملا تعطیل هستند و کرونا تنها یکی از دلایل آن‌هاست، می‌افزاید: سوءمدیریت دولت یکی از مهم‌ترین عوامل آسیب به صنایع‌دستی است. دولت نمی‌تواند قیمت‌ها را کنترل کند، در این دوماه اخیر قیمت مس که یکی از مواد اولیه صنایع‌دستی است از کیلویی هفتاد، هشتاد و صد هزار تومان یک‌دفعه به کیلویی 250 هزار تومان رسید و دولت هیچ کنترلی ندارد. دولت هنرمندان را رها کرده است. مواد اولیه صنایع‌دستی بالا رفته و دولت هیچ‌گونه تسهیلاتی به هنرمندان نداد، فقط سامانه کارا برای ارائه وام 12 میلیونی طراحی کرد که سامانه ناقصی بود و هیچ‌کس نمی‌توانست ثبت‌نام کند و درواقع کلاه سر هنرمندان رفت.
در یک ماه 277 جواز کسب هنرمندان باطل شد
شیردلی تصریح می‌کند: هنرمند سرمایه در گردش می‌خواهد؛ یعنی همکار ما که سازنده ظروف فلزی است، وقتی می‌خواهد شروع کند دست‌کم در ماه صد کیلو ورق می‌خواهد یعنی چیزی حدود صد میلیون تومان سرمایه در گردش لازم دارد که توانایی تولید داشته باشد، البته بازار فروش هم راکد است؛ ولی تولید می‌کنند تا برای آینده بماند. ما به آینده امیدواریم؛ اما موضوع این است که اصلا سرمایه در گردش به دست هنرمند نرسیده است. به‌طور قطعی می‌گویم که بیشتر از 20 نفر موفق به گرفتن وام 12 میلیونی از طریق سامانه کارا نشدند؛ ضمن اینکه این 12 میلیون به شرطی به هنرمندان پرداخت می‌شد که آن‌ها کارگرانشان را رد نکنند، درصورتی‌که هزینه نگهداری یک کارگر در دوماه بیشتر از مقدار این وام می‌شد و به همین دلیل منطقی بود که به کارگرانشان گفتند بیمه بیکاری دریافت کنند. اگر دولت وام خوبی را در اختیار هنرمندان می‌گذاشت خیلی مؤثر بود؛ البته شنیدم یک وام با بهره 4درصد را به معاونت صنایع‌دستی پیشنهاد کردند؛ ولی فعلا درحد حرف است. موقعیتی که امروز داریم این است که حدود 277 جواز کسب در ماه گذشته توسط تولیدکنندگان و فروشندگان صنایع‌دستی در این اتحادیه باطل‌شده است؛ یعنی آن‌ها گفته‌اند که دیگر نمی‌خواهند در حیطه صنایع‌دستی فعالیت کنند؛ چون نمی‌توانند کار کنند. به‌هرحال هرکجا جلوی ضرر را گرفتی منفعت است!
صادرات صنایع‌دستی به صفر رسیده است
عـبـاس شـیـردلـی کـــه خود از جـمـلـه هنــرمــنـدان رشــــتــه قـلـم‌زنـی است، می‌افزاید: هیچ‌گونه صادراتی در حوزه صنایع‌دستی وجود ندارد و متأسفانه باتوجه به گسترش کرونا در ایران، مشتریان صنایع‌دستی اصفهان و ایران بیش از گذشته کاهش خواهند داشت و بازار صنایع‌دستی ازدست می‌رود؛ اگرچه علاوه بر کرونا مشکلات بسیار دیگری در زمینه صنایع‌دستی وجود دارد که می‌توان به وجود تحریم‌ها، قوانین دست‌وپاگیر گمرکی، عدم تبلیغات در حوزه صنایع‌دستی، عدم ثبات ارز و بالارفتن قیمت مواد اولیه اشاره کرد؛ ضمن اینکه اگرچه تا پیش از فراگیرشدن کرونا، صادرات صنایع‌دستی دست‌کم کم‌وبیش به صورت چمدانی انجام می‌شد؛ اما باتوجه گسترش این بیماری در کشورمان می‌توان گفت که صادرات در زمینه صنایع‌دستی به صفر رسیده و در این شرایط بحرانی، صنایع‌دستی به حمایت نیاز دارد.
رئیس اتحادیه صنایع‌دستی استان ادامه می‌دهد: اکنون شرایط فروش و تولید بسیار بد است و هنرمندان بسیاری چک دست مردم‌دارند و بدهکار هستند و در شرایط بسیار بدی به‌سر می‌برند و دولت نسبت به تمام بدبختی‌های مردم بی‌تفاوت است. بعد از موج اول کرونا مغازه‌های میدان نقش‌جهان کم‌کم بازشد؛ چون تصور می‌کردند بازار دوباره رونق می‌گیرد؛ ولی اکنون دیدند که اشتباه کردند. حالا مغازه‌ها بازهم از هفته آینده تعطیل می‌شوند؛ چون صنایع‌دستی همیشه بعد از تابستان در شرایط رکود به سر می‌برد و در حال حاضر هم کرونا این رکود را شدت بیشتری داده است. بسیاری از کارگاه‌ها و فروشگاه‌های صنایع‌دستی بازهم تعطیل می‌شوند؛ یعنی چیزی افزون بر کروناهای قبلی اتفاق می‌افتد. او می‌گوید: در حوزه صنایع‌دستی اصلا صادراتی وجود ندارد، اگر هم باشد به دلیل شرایط دست‌وپاگیر بسیار قفل است. یکی از صادرکنندگان به من می‌گفت دوماه است که در گمرک گیر است؛ چون یک قیمت زدند که بسیار سرسام‌آور است و او می‌گفت که دیگر منصرف شده و دارد کالایش را از گمرک ترخیص می‌کند و برمی‌گرداند و نمی‌تواند صادر کند. دولت هرچه درآمدش کم می‌شود روی مالیات و مسائل دیگر فشار می‌آورد و متأسفانه دارند شرایط را بدتر می‌کنند.
مصوبه اکو هم به داد هنرمندان صنایع‌دستی نرسید!
شیردلی بابیان اینکه افزایش دلار و بی‌ثباتی بازار عامل گرانی است، تصریح می‌کند: نوسان‌های ارز یکی از بزرگ‌ترین مشکلات ماست، قیمت مواد اولیه صنایع‌دستی چند برابر شده و دولت هیچ‌گونه نظارتی روی آن نمی‌کند. خریداری هم وجود ندارد. تولید هم کاملا راکد شده است. درخصوص صادرات هم که کرونا کل دنیا را گرفته و نزدیک است که بیشتر تولیدکننده‌های ما دست از این کار بکشند. رئیس اتحادیه صنایع‌دستی استان با اشاره به عضویت ایران در سازمان جهانی اکو تصریح می‌کند: در سازمان اکو مصوب شد که کشورهای عضو اکو ازجمله ایران نمایشگاه‌های پیوسته و همچنین نمایشگاه‌های جمعی در حوزه صنایع‌دستی داشته باشند؛ اما موضوع این است که شرایط اقتصادی در کشورهای دیگر هم به‌هم‌ریخته است. یکی از کشورهایی که روی آن حساب می‌کردیم ترکیه بود که اکنون در شرایط بسیار بدی قرارگرفته است. البته گردشگر ترکیه به‌مراتب بیشتر از کشور ماست؛ ولی آن‌قدر نیست که بتوانیم روی آن حساب بازکنیم. امیدواریم بتوانیم با ایجاد نمایشگاه و خروج جنس از کشورمان کاری انجام دهیم. صنایع‌دستی با گردشگری وابستگی دارد. گردشگر داخلی و خارجی آب حیات صنایع‌دستی است؛ یعنی هر نوع گردشگر که به اصفهان وارد شود قطعا می‌خواهد میدان نقش‌جهان را ببیند و قطعا صنایع‌دستی ما را می‌خرد.
