از آن زمان تا جلسه علنی هفته جاری، خبری از این بازارها در شورای شهر نبود؛ اما در جلسه صدوشـصـت‌ویــکـم، رضــا امینی، عـضـــو کمیسیون اقتصاد، با ارائه مستنداتی درباره این بازارها از رئیس شورای شهر درخواست کرد تا نطقش را در قالب تذکر قانونی برای شهردار ارسال کند.
اهداف ایجاد یک بازار
ســـامـــان‌دهــی نـظـام تــوزیـع، حــذف واسطه‌های غیرضروری، ایجاد رقابت و کـاهـش قـیمت‌هــا و کـاهـش هزینه حمل‌ونقل و نظارت بیشتر بر عملکرد خرده‌فروش‌ها، از جمله مهم‌ترین دلایل راه‌اندازی فـروشگـاه‌هـای زنجیره‌ای محسوب می‌شود. اهدافی که برپایه آن بازارهای روز کوثر از حدود 10سال قبل در محله‌ها و مناطق مختلف شهر متولد شد و از همان ابتدا همراهی مردم را به همراه داشت.
با توجه به اهدافی که برای این بازارها در نظر گرفته شد و جانمایی آن‌ها در دل محله‌ها، باید نظام توزیع کالا در مناطق شهر اصلاح و حتی نرخ‌گذاری کالا هم تغییر می‌کرد. هر چند تا مدتی قبل، شلوغی و صف‌های طولانی خرید در بازارهای کوثر و کسادی کسب‌وکار واحدهای صنفی اطراف، نشان از موفقیت عملکرد داشت؛ اما این روزها رونق از تعدادی از بازارهای کوثر رفته و خرده‌فروشی‌های اطراف آن‌ها شلوغ شده‌اند. غـرفه‌های سبزی، صیفی، میوه و انواع گوشت رونق چند سال قبل را ندارند و هایپرمارکت بازارها هرچند هنوز پذیرای جمعیت محله‌ها هستند؛ اما خلوت‌تر از قبل شده‌اند. با قدکشیدن انواع هایپرمارکت‌ها و فروشگاه‌های زنجیره‌ای با شعار«همواره تخفیف»در اطراف بازارهای روز کوثر، باید دید این بازارها با شیوه اداره فعلی، تا چه حد توان رقابت با بخش خصوصی را دارند و با ادامه این روند تا کی دوام می‌آورند.
اهدافی چون نرخ‌گذاری حداقل 20درصد کمتر از عرف بازار، عرضه کالای با کیفیت به دل‌خواه مشتری و رعایت بهداشت برای کوثرها تعریف شد و امروز دو مورد نخست آن کمتر در این بازارها دیده می‌شود. در نخستین مواجهه با صاحبان تعدادی از غرفه‌ها در این بازارها پاسخی یکسان دریافت می‌کنید: «اجاره غرفه‌ها آن قدر گران شده که برای پرداخت آن نمی‌توانیم قیمت‌ها را کاهش دهیم. در عین حال قیمت کالاها هم گران شده و تخفیف ممکن نیست.»
مسئله تفاخر
در بیست سال اخیر به دلیل مشکلات فراوان در بخش توزیع کالاها که به علت ساختار نامناسب نظام توزیع سنتی ایجاد شده، بخش دولتی و خصوصی تصمیم گرفت با تأسیس فروشگاه‌های زنجیره‌ای، وضعیت توزیع را در کشور بهبود بخشد. فروشگاه‌های رفاه، اتکا و شهروند و شرکت‌های تعاونی خرید سازمان‌ها به دنبال این تصمیم ایجاد شدند. در اصفهان اما بازارهای روز توسط مدیریت شهری در دل محله‌ها سامان‌دهی شد تا با توزیع عادلانه خدمات، باعث ارتقای کیفیت زندگی، اعتمادسازی و جلب رضایت مردم شده و از دلالی نیز جلوگیری کند. عملکرد این بازارها در ابتدا مطلوب بود؛ ولی امروز به دلایل متعدد از جمله اوضاع اقتصادی وضعیت قابل‌قبولی ندارند.
باوجودی که این بازارها باید حتما در ارائه خدمت باکیفیت و قیمت ارزان‌تر نسبت به عرف بازار برای مشتریان اقدام کنند؛ ولی امروز نه تنها رقیبی برای بخش خصوصی و مغازه‌های اطراف نیستند که شاید به محلی برای تفاخر آن‌ها هم تبدیل شده‌اند؛ چرا که در مواردی قیمت عرف روز از قیمت‌های بازارهای کوثر کمتر هم هست. رضا امینی هم این هفته در نطق خود از باندهای فامیلی برای اداره تعدادی از بازارهای کوثر، تحصیل سود نامشروع و غیرقانونی از طریق گران‌فروشی و عدم تناسب جرم و جریمه، صحبت کرد.
اجاره‌های درشت
آشفتگی در کاربری‌ها و ناتوانی نظارت کافی بر نظام خرده‌فروشی، ترافیک سنگین، از هم گسستگی اشتغال پایدار به همراه ظهور دلال‌ها و شکل‌گیری نظام توزیع با واسطه‌های بسیار از جمله معایب شیوه جدید اقتصاد شهری است. رویکرد مدیریت شهری از ایجاد بازارهای کوثر تأکید بر محله‌محوری و اقتصاد محله و بهبود نظام خرده‌فروشی و تولید کالا بود. به‌تبع، تغییر یک ساختار، مشکلات خاص خود را دارد. بازگشت به ساختار خرده‌فروشی و عمده‌فروشی به سبک بازار اما با ساختاری مدرن، نیازمند فراهم‌کردن زیرساخت‌ها و البته آموزش شهروندی است.
در سال‌های قبل برای بهبود عملکرد این بازارها شیوه واگذاری غرفه‌ها به پیمانکاران تغییر کرد و نظارت‌ها افزایش یافت. در عین حال برای افزایش کیفیت مواد غذایی عرضه‌شده، نمایندگانی از بهداشت محیط و دام‌پزشکی هم به‌عنوان ناظر در همه بازارهای کوثر مستقر شدند. حالا خالی بودن تعدادی از غرفه‌ها و عدم اجاره آن‌ها نشان می‌دهد که قیمت‌های کارشناسی و در نهایت نرخ‌هایی که در مزایده‌ها اعلام می‌شود، آن‌قدر گزاف هست که کسی توان پرداخت آن را ندارد. به عبارت دیگر، در مواردی نرخ اجاره یک غرفه در زمان برگزاری مزایده تا چند برابر نظر کارشناسی افزایش می‌یابد. این غرفه‌ها اگر هم اجاره شوند، قیمت کالاهای عرضه‌شده در آن‌ها در مواردی حتی گران‌تر از سطح بازار تأمین می‌شود تا اجاره غرفه حاصل شود. این در حالی است که به گفته اعضای شورای شهر، اجاره سنگین بعضی از غرفه‌ها در این بازارها نه مصوبه‌ای از جانب شوراست و نه دستورالعملی دارد. استقبال مردم و سرمایه‌گذاری موجود نشان می‌دهد که این بازارها محاسنی مثل صرفه‌جویی در وقت و انرژی، دسترسی به انواع اقلام مورد نیاز، امکان پارک خودرو و دسترسی محلی مناسب هم دارند. بنابراین برای بهبود عملکرد باید نظارت‌ها تشدید شود.
مصوبه‌ای برای تغییر
چند هفته قبل، لایحه اصلاح آیین‌نامه انضباطی بهره‌برداران بازارهای تحت پوشش سازمان میادین میوه‌وتره‌بار و سامان‌دهی مشاغل شهری شهرداری اصفهان در شورا مصوب شد؛ لایحه‌ای که به گواه رئیس کمیسیون بهداشت و سلامت، بخش زیادی از آن به بازارهای روز کوثر اختصاص دارد. به گفته جوادی، برای اجاره‌دادن و جریمه مستأجران غرفه‌ها قوانینی وجود داشت که با این مصوبه تغییر کرد. همچنین برای کسانی که گران فروشی یا احتکار انجام دهند، جرائمی درنظر گرفته شده است. او می‌گوید: «شیوه و روش اجاره بازارها تغییرنکرده و برحسب وضعیت ظاهری به صورت یکجا یا غرفه‌ای اجاره داده می‌شود.» او درباره نرخ اجاره بهای غرفه‌ها و افزایش آن در روند برگزاری مزایده می‌گوید: «مقررات مزایده، کشوری است. کرونا و شرایط حاکم بربازار باعث شد تا غرفه‌ها را حتی به قیمت کارشناسی هم اجاره نکنند.» او گرانی بعضی از کالاهای عرضه‌شده در تعدادی از کوثرها را نمی‌پذیرد و تأکید می‌کند که یکی از مواردی که اگر گزارش شد با آن برخورد شده و حتی به خلع‌ید منجرمی شود، گران‌فروشی است. در هر کوثر، شهرداری نماینده دارد واگر گران‌فروشی اتفاق می‌افتد مردم باید به او اطلاع دهند تا بتوان برخوردهای لازم را انجام داد.
