در گفت‌وگو با محسن شهبازی، فعال فضای مجازی به چند و چون این موضوع پرداخته‌ایم. به گفته این فعال مجازی، اینترنت ماهواره‌ای نیاز به آنتن‌های کوچکی دارد که افراد به وسیله آن بتوانند از این اینترنت استفاده کنند. باید دید در کشور ایران، این آنتن‌ها چه زمانی در دسترس خواهند بود. در آمریکای غربی نیز از آن هنوز استقبال نشده است؛ اما قطعا روزی به اینترنتی فراگیر تبدیل خواهد شد که به وسیله موبایل و سیم‌کارت و بدون تجهیزات خاص دیگری در دسترس است و داده‌ها روی تلویزیون در دسترس عموم قرار خواهد گرفت و به هیچ‌وجه در برابر آن نمی‌توان گارد گرفت؛ چراکه اینترنت ماهواره‌ای، تکنولوژی‌ای است که به این راحتی‌ها دور زده نمی‌شود.
اینترنت ماهواره‌ای چیست و آیا اکنون در اختیار افراد قرار دارد؟
اینترنت ماهواره‌ای چیز جدیدی نیست؛ یعنی انتقال داده از طریق ماهواره‌هایی که در مدار 35 هزار کیلومتری زمین قرار گرفته و البته بیشتر کاربری‌های نظامی و بانکی دارند. باید توجه داشت که اینترنت ماهواره‌ای به دلیل فاصله‌ای که از زمین دارد، با مشکلاتی مواجه است.
چه مشکلاتی؟
برای مثال، شرایط جوی و آب‌وهوایی می‌تواند در انتقال سیگـنــال آن‌هـا اختلال ایجاد کند. علاوه بر این، آن‌ها به صورت ذاتی تأخیر دارند. مشکل دیگری هم که دارند، این است که سرعت آپلود در آن‌ها خیلی پایین است؛ یعنی بیشتر برای دانلود استفاده می‌شوند تا آپلود. اما اتفاقی که به‌تازگی افتاده و جنجال زیادی به پا کرده، صحبت از پروژه استارلینک است. استارلینک شرکتی خصوصی است که قصد دارد با ارسال ماهواره‌هایی که قرار است در مدار نئو که در 500 کیلومتری زمین قرار دارند، اینترنت پرسرعت و ارزان را به تمام دنیا ارائه دهد. ارسال این ماهواره‌ها شروع شده است و همین موضوع باعث می‌شود تأخیر اینترنت ماهواره‌ای استارلینک ازلحاظ تئوری حتی از فیبر نوری هم کمتر باشد. مجموع این ماهواره‌های فعال در مدار زمین 40 هزار خواهد بود.
اینترنت ماهواره‌ای در ایران نیز اکنون در دسترس افراد است؟
اینترنت ماهواره‌ای در ایران درحال حاضر به صورت دانلودی در اختیار افراد قرار می‌گیرد؛ به این نحو که افرادی که دیش دارند با استفاده از رسیورهای مخصوص (ماهواره‌هایی که فعلا در مدار 35 هزار کیلومتری زمین قرار دارند) از آن استفاده می‌کنند و با استفاده از آن، می‌توانند حجم بالایی از فیلم و سریال را در زمان اندکی دانلود کنند. همچنین موبایل‌هایی نیز وجود دارد که با استفاده از سیم‌کارت‌های مخصوص (مثل سیم‌کارت ثریا که مختص شرکتی عربی است) اینترنت ماهواره‌ای را در اختیار کاربران قرار می‌دهند. البته همان‌طور که اشاره کردم، این نوع اینترنت مشکلاتی را هم دارد و به همین دلیل همه مردم نمی‌توانند از آن استفاده کنند. حتی پروژه استارلینک هم اگر به تحقق برسد، به گونه‌ای نخواهد بود که در مدت اندک مردم به راحتی بتوانند از آن استفاده کنند. بلکه دریافت‌کننده باید آنتنی داشته باشد که به گفته ایلان ماسک این آنتن به اندازه جعبه پیتزاست و قیمتش هم برابر با 500 دلار است. اشتراک اینترنت استارلینک نیز ماهانه 99 دلار است. گفته می‌شود که استارلینک، حدود 60 مگابایت در ثانیه سرعت دارد و بنابراین هدف آن، فراهم‌کردن دسترسی افراد به اینترنت در مناطق محروم است.
موضوعی که دبیر شورای عالی فضای مجازی نیز به آن اشاره کرد، این است که در صورت تحقق پروژه استارلینک، شبکه ملی اطلاعات اساسا زیر سؤال می‌رود و دیگر معنا و مفهومی ندارد. دلیل این موضوع چیست؟
شبکه ملی اطلاعات، بحث جدیدی است. در پروژه استارلینک این شبکه ماهواره‌ها دست به دست یکدیگر می‌دهند و منظومه‌ای ایجاد می‌کنند که هیچ ارتباط و وابستگی با سیستم‌های زمینی و کابلی ندارد. به همین دلیل نیز هیچ وابستگی به حکومت‌ها ندارند و به راحتی پروتکل‌های داخلی را دور می‌زنند.
نکته دیگر این است که گفته شد باید ساز و کاری فراهم شود تا افراد، برای استفاده از اینترنت ماهواره‌ای استارلینک در ایران مجوز بگیرند. شما این موضوع را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
به نظرم این رویکرد، رویکردی است که ما در رابطه با فناوری‌های مختلف از خود نشان داده‌ایم؛ درحالی‌که معمولا چنین برخورد و مقابله‌ای با فناوری‌ها هیچ‌گاه جواب نداده است. حداقل در رابطه با اینترنت ماهواره‌ای چنین مواجهه‌ای هیچ‌گاه جواب‌گو نخواهد بود؛ چرا که اینترنت ماهواره‌ای، تکنولوژی‌ای است که به این راحتی‌ها دور زده نمی‌شود.
با این اوصافی که شما گفتید به نظر می‌رسد اینترنت ماهواره‌ای، اینترنتی باشد که افراد عادی حداقل در سال‌های اولیه ظهور آن بتوانند از آن استفاده کنند؟
بله. اینــتــرنـــت مــاهــواره‌ای نیاز به آنتن‌های کوچکی دارد که افراد به وسیله آن بتوانند از این نوع اینترنت استفاده کنند. باید دید در کشور ایران، این آنتن‌ها چه زمانی در دسترس خواهند بود. در آمریکای غربی نیز از آن هنوز استقبال نشده است؛ اما قطعا اینترنت ماهواره‌ای استارلینک، روزی به اینترنتی فراگیر تبدیل خواهد شد که به وسیله موبایل و سیم‌کارت و بدون تجهیزات خاص دیگری در دسترس است و داده‌ها روی تلویزیون در دسترس عموم قرار خواهد گرفت.
