فاطمی امین تصریح کرده است: رقابت در هر کالایی از جمله خودرو مؤثر است؛ اما اینکه یکبار صرفا درباره تعرفه تصمیمگیری شود و الزامات دیگر فراهم نشود فقط به نقطه اول برمیگردیم. در صنعت خودرو برنامه دو ساله داریم تا ساختارهای مدیریتی و اقتصادی صنعت خودرو اصلاح شود و همزمان رقابت و افزایش تولید هم خواهیم داشت.
در شرایطی که قیمت خودروهای داخلی افزایش یافته و خرید این خودروها از توان دهکهای متوسط و پایین جامعه خارج است این پرسش مطرح میشود که آزادسازی واردات خودرو و کاهش تعرفه واردات خودرو چه تأثیری بر قیمت خودروهای داخلی دارد؟ برخی تحلیلها حاکی از این است که وقتی واردات خودرو از سر گرفته شود، دولت میتواند از این ناحیه کسب درآمد کند و از سوی دیگر، رقابتی هرچند اندک نیز در بازار خودروی کشور شکل گرفته و مصرفکنندگان منتفع میشوند. نکتهای که برخی کارشناسان به آن اشاره میکنند این است که با آزادشدن واردات خودرو و کاهش تعرفهها میتوان به کاهش قیمت خودروهای وارداتی و خودروهای مونتاژ در داخل امیدوار بود؛ اما اینکه تصور کنیم پایین آمدن قیمت خودروهای خارجی روی قیمت خودروهای داخلی تأثیر میگذارد اشتباه است؛ چراکه افزایش قیمت خودروهای داخلی ناشی از تورم بازار است نه ممنوعیت واردات و آزادسازی واردات خودرو در نهایت تأثیر ناچیزی روی قیمت خودروهای داخلی خواهد داشت.
کاهش تعرفه واردات، تأثیری روی قیمت خودروی داخلی ندارد
دراینباره یک کارشــنــاس صنـعـت خودرو به اصـفـهـانزیــبـــا میگوید: قـیـمــت بـــرخـــی خودروهای سواری که در محدوده تولیدات ما نیست با کاهش تعرفه واردات یا آزاد شدن واردات خودرو کاهشی میشود؛ چون بخشی از قیمت این خودروها حباب است، بخشی از خودروهای داخلی که بهطور کامل مونتاژ میشوند همزمان با کاهش تعرفه واردات خودرو ارزانتر تمام میشوند و کاهش تعرفه واردات تأثیر بیشتری بر قیمت این خودروها دارد تا اینکه واردات خودرو آزاد شود چون قیمت تمامشده قطعاتی که وارد میشود و در داخل مونتاژ میشود در مقایسه با خودروهای خارجی که وارد میشوند کمتر است.
امیرحسین کاکایی تصریح میکند: کاهش تعرفه واردات خــودرو روی قیمت خـودروهــایـــی کـــه 70درصد قطعاتشان در داخل تولید میشود تأثیری ندارد، در شرایطی که منابع ارزی محدود است در کوتاهمدت با آزادسازی واردات قیمتها پایین میآید؛ ولی در بلندمدت قیمتها مجددا افزایش مییابد. کاکایی میافزاید: به مدت سه سال واردات خودرو صورت نگرفته است؛ چون با کمبود ارز مواجه بودیم، درصورتیکه واردات خودرو کاملا آزاد شود و رانتخواری هم برای واردات حذف شود و هرکسی که توان واردات داشته باشد این کار را انجام دهد تقاضا برای ارز افزایش پیدا میکند؛ ولی زمانی که ارز محدود باشد ارزش ریال کاهش پیدا کرده و مجددا قیمتها افزایشی میشود.
آزادسازی واردات در شرایط کاهش درآمدهای ارزی تورمزاست
این کارشناس صنعت خودرو بیان میکند: وزیر صمت در برنامههای پیشنهادیاش اعلام کرده است که صادرات یک میلیون خودرو را عملیاتی میکند؛ صادرات یک میلیون خودرو یعنی واردات 8 میلیارد دلار درآمد ارزی که مسلما درآمد خوبی است و این اهدافی است که کارشناسان خودرو هم امیدوارند عملیاتی شود؛ ولی باتوجه به واقعیتهای امروز و منابع اقتصادی و روابط سیاسی ایران با کشورهای خارجی، عملیاتیشدنش بهطورقطع نیازمند پیششرطهایی است.
او تصریح میکند: زمانی که درآمد ارزی پایین باشد آزادسازی واردات خودرو منجر به تورم میشود. البته حرف ما این نیست که واردات صورت نگیرد؛ درواقع یکی از دلایل کاهش تولید خودرو در کشور به محدودیت ایران در روابط بینالمللیاش با سایر کشورها ارتباط پیدا میکند چون با خودروسازان و قطعهسازان خارجی ارتباطی ندارد و به همین خاطر از تولید یک میلیون و 800 هزار خودرو به تولید 800 هزار خودرو رسیدیم.
این کارشناس صنعت خودرو میگوید: تولید خودرو در کشور کاهش یافته؛ چون روابط بینالمللی محدودی داریم، با کمبود ارز مواجه هستیم و همان ارزی را هم که در اختیار داریم نمیتوانیم مبادله کنیم. دلیل دوم هم این است که شرکتهای اروپایی و آمریکایی ما را تحریم کردند و فقط شرکتهای دسته دوم و سوم این کشورها با ایران کار میکنند.
کاکایی ادامه میدهد: اگر روابط بینالمللی ایران با سایر کشورها مناسب باشد میتواند یک میلیون خودرو صادر کند و از سوی دیگر قطعات خودرو و مواد اولیه وارد کند در این صورت قیمت خودرو نیز به تدریج کاهش پیدا میکند.
پیششرطهای تحقق صادرات خودرو
این کارشناس صنعت خودرو بیان میکند: پیشنـهـادهـــای وزیر صمت نیازمند پیششرطهایی است که در شرایط فعلی این پیششرطها محقق نشده است و برای تحقق آنها دو راهکار وجود دارد؛ نخست اینکه تحریمها به طور کامل برداشته شود و تا زمانی که تحریمها برقرار باشد هراندازه هم تولید داخلی افزایش پیدا کند صادرات نمیتوان انجام داد. او ادامه مـیدهـــد: برای صادرات خودروهای داخلی قیمتها باید قابلرقابت باشد، حتی اگر صادرات به کشورهای اطراف و همسایه را هم مدنظر قرار دهیم شدنی نیست؛ چون در این کشورها نیز شرکتهای اروپایی و چینی فعالیت دارند و قیمت خودروهای چینی در این کشورها پایینتر از قیمت خودروهای ایرانی است.
کاکایی اظهار میکند: ممکن است برای صادرات محصولاتی مانند گوشت و گوجهفرنگی مشکلی نداشته باشیم؛ ولی برای صادرات یک میلیون خودرو که ارزش صادرات آن به 8 میلیارد دلار میرسد بهطورقطع نمیتوان این حجم پول را چمدانی جابهجا کرد؛ البته ناگفته نماند که روشهای جدیدی وجود دارد (مانند مبادله بهواسطه بیتکوین) که میتوان تحریمها را دور زد؛ ولی واقعیت این است که از سوی دیگر کشورهای مقصد حاضر باشند به این روش مبادله کنند.
این کارشناس صنعت خودرو میگوید: اگر سرمایهگذاری در داخل افزایش پیدا کند تولید ملی نیز رشد میکند ولی اگر تولید رشد نکند صحبت از افزایش صادرات و تسهیل واردات صرفا بازی با اعداد و ارقام است؛ ضمن اینکه در بلندمدت نیز با تورم مواجه خواهیم شد.
