زنگ نمادین جشن شکوفه‌ها در مدارس ابتدایی پنجشنبه گذشته برای یک‌میلیون‌وچهارصد هزار کلاس اولی به صدا درآمد و برخی نیز به‌طور موقت، راهی مدرسه شدند تا از آشنایی با محیط مدرسه و معلمان و هم‌کلاسی‌های خود حداقل برای یک‌بار هم که شده بی‌نصیب نمانند. از امروز نیز سال تحصیلی جدید رسماآغازشده و به‌غیراز مدارس روستایی و عشایری و مدارس کمتر از 50 نفر برای آغاز درس و مدرسه بر سر کلاس مجازی خواهند نشست و آموزش‌های خود را از طریق «شاد» دریافت می‌کنند؛ سامانه‌ای که به گفته محمد اعتدادی، مدیرکل اداره آموزش‌وپرورش استان اصفهان، استفاده از آن، برای دانش‌آموزان و والدین دانش‌آموزان و فرهنگیان رایگان است و در سال تحصیلی گذشته 71درصد دانش‌آموزان در استان اصفهان به‌صورت صددرصدی و ۲۹درصد مابقی نیز به‌صورت ۹۸درصدی از برنامه شاد استفاده کردند. اعتدادی در نشست خبری خود که دو هفته گذشته و در آستانه شروع سال تحصیلی برگزار شد از تجهیز سه‌هزار و ۵۱۲ مدرسه در استان به اینترنت نیز اشاره کرد و گفت: «۷۸ مدرسه به‌دلیل صعب‌العبوربودن و نبود زیرساخت لازم، نتوانستند اینترنت دریافت کنند که با کمک دو اپراتور تلفن همراه برخی از این مدارس زیرپوشش اینترنت قرار گرفتند.»
بازگشایی از آبان قطعی است
آموزش مجازی، اما در این مدت، همواره یک‌پایش لنگیده و ثابت کرده است که نمی‌تواند جای آموزش حضوری را بگیرد و ازنظر کیفی پابه‌پای آن حرکت کند؛ به همین دلیل هم است که همه تأکیدها بر بازگشایی هرچه سریع‌تر مدارس است؛ بازگشایی که گفته می‌شود با شتاب گرفتن روند واکسیناسیون عمومی و همچنین وعده واکسینه‌کردن دانش‌آموزان در روزهای آینده از آبان ماه اتفاق خواهد افتاد. آن‌طور که محمدرضا ناظم‌زاده، دبیر ستاد پروژه مهر استان اصفهان به «ایسنا» گفته: «در اینکه کلاس‌های حضوری باید از آبان‌ماه شروع شود، شکی نیست؛ اما شرایط هر مدرسه متفاوت است. در مدارس روستایی و عشایری که جمعیت مدرسه کمتر از ۵۰ نفر و جمعیت کلاس‌های درس زیر ۱۵ نفر است، کلاس‌ها به‌صورت حضوری برگزار می‌شود؛ اما بقیه مدارس کار خود را به‌صورت مجازی آغاز می‌کنند.» او در ادامه به مدارسی که در آبان شرایط بازگشایی را خواهند داشت، نیز اشاره‌کرده و گفته: «در مهرماه مدارس شرایط خود را با چک‌لیست‌های سلامت و بهداشت که به آن‌ها ابلاغ‌شده، مطابق می‌کنند. پس‌ازاینکه مدارس شرایط را فراهم کردند، به اداره ناحیه و منطقه اعلام می‌کنند که آمادگی برگزاری کلاس‌های حضوری را دارند، ادارات وضعیت مدرسه را بررسی و در صورت تأیید، اجازه برگزاری کلاس‌های حضوری را می‌دهند. البته از نیمه آبان‌ماه سایر مدارس به‌مرور، آرام و تدریجی کلاس‌های حضوری را شروع خواهند کرد. این موضوع، اما به معنای این نیست که ۳۰ دانش‌آموز سر کلاس درس حاضر شوند، بلکه دانش‌آموزان گروه‌بندی می‌شوند و حداکثر در گروه‌های ۱۵ نفری و چند روز در هفته سر کلاس حاضر می‌شوند؛ همچنین حضور دانش آموزان در مدارس بر اساس شرایط مدارس است و نمی‌توانیم نسخه واحد برای همه مدارس بنویسیم؛ چراکه جمعیت و شرایط مدارس متفاوت است. ممکن است در یک مدرسه همه دانش‌آموزان بتوانند سر کلاس درس حاضر شوند، یک مدرسه دانش‌آموزان را گروه‌بندی کند و یک مدرسه به‌صورت چند روز در هفته یا زوج و فرد شرایط حضور دانش آموزان را داشته باشد.»
خاطرمان جمع نیست!
به‌رغم این وعده‌ووعیدها برای بــازگشــایــی مدارس در آبـــان‌مـــاه و واکسیناسیون عمومی و پشت سر گذراندن پیک پنجم، ویروس موذی و ناشناخته کرونا نشان داده که چهره هزاررنگ آن به‌هیچ‌وجه قابل پیش‌بینی نیست و هرلحظه ممکن است رخ جدید و خطرناکی از خود نشان دهد؛ به‌خصوص اکنون‌که زمزمه‌هایی از شیوع دوسویه جدید کرونا به نام «لامبدا» و «مو» به گوش می‌رسد. همین شرایط شکننده و بحرانی کرونا هم باعث شده تا خیلی از دانش‌آموزان و خانواده‌های آن‌ها نگران بازگشایی مدارس باشند؛ چراکه صرف واکسیناسیون عمومی نیز نمی‌تواند برای دانش‌آموزان ایمنی صددرصدی ایجاد کرده و ممکن است سلامتی آن‌ها را تهدید کند. شیما که پسرش، امسال به کلاس دوم ابتدایی می‌رود و سال گذشته را هم با آموزش مجازی پشت سر گذاشته است، می‌گوید: «هفته پیش که جلسه اولیا و مربیان در مدرسه برگزار شد، مدیر مدرسه با اطمینان کامل می‌گفت اصلا نگران نباشید و در آبان ماه، اگر مدارس بازگشایی شدند، با خاطرجمع بچه‌ها را به مدرسه بفرستید. اما مگر می‌شود با این شرایط کنونی نگران بچه‌هایمان نباشیم؛ کودکانی که توانایی محافظت از خود را ندارند و چیز زیادی درباره کرونا و سرعت انتقال نمی‌دانند. از طرف دیگر، هرچند هم‌کلاس‌ها خلوت‌تر از قبل برگزار شوند و دانش‌آموزان شیفت‌بندی شوند، اما بازهم اگر کرونا کنترل نشده باشد، این حضور برای بچه‌ها خطرناک است. آن‌ها تمایل زیادی دارند به مدرسه بروند؛ برای اینکه حداقل، برای چند ساعت هم که شده کنار هم‌کلاسی‌های خود باشند و بازی یا کار گروهی انجام دهند؛ به‌هرحال، اکنون یک سال است که رنگ مدرسه را ندیده‌اند.» همه این‌ها باعث شده تا شیما و همسرش چندان راغب به بازگشایی مدارس در آبان‌ماه نباشند: «درست است که آموزش مجازی برای دانش‌آموزان به‌ویژه آن‌ها که در مقاطع ابتدایی تحصیل می‌کنند، نمی‌تواند جای کلاس‌های درس حضوری را بگیرد، اما تا زمانی که وضعیت بهبود نیافته باشد و مطمئن نباشم که خطری فرزندم را تهدید می‌کند، ترجیح می‌دهم کودکم را به مدرسه نفرستم. امیدوارم آموزش‌وپرورش هم برای بازگشایی مدارس، عجله نکند و تمامی ابعاد را در نظر بگیرد.» خیلی از خانواده‌های دیگر، اما معتقدند با واکسیناسیون عمومی مشکلی برای دانش‌آموزان در مدارس به‌وجود نمی‌آید و اتفاقا بازگشایی مدارس، هر چه زودتر باید رخ دهد. سمانه که پسرش به کلاس سوم دبستان می‌رود، می‌گوید: «دو سال است که داریم با کرونا زندگی می‌کنیم و آن‌طور که گفته می‌شود، این شرایط معلوم نیست تا چه زمانی ادامه‌دار باشد؛ بنابراین باید همه ما یاد بگیریم که در این وضعیت چطور زندگی کنیم. نرفتن بچه‌ها به مدرسه در این دو سال، باعث شده تا خیلی از آن‌ها اصلا از مدرسه زده شوند و تنبلی پیشه کنند؛ مسلما این وضعیت اگر ادامه یابد و دانش‌آموزان امکان حضور در مدارس را پیدا نکنند، ازنظر روحی و روانی نیز تحت‌فشار قرار می‌گیرند و منزوی می‌شوند. علاوه براین، یادگیری آن‌ها از طریق فضای مجازی نیز کیفیت چندانی ندارد و در آینده به آن‌ها زیان می‌رساند؛ پس باید به بچه‌ها یاد بدهیم که چطور از خودشان در برابر ویروس محافظت کنند و بتوانند در مدارس حضور یابند؛ به‌ویژه حالا که قرار است به آن‌ها هم واکسن بزنند.» زینب، اما نظر دیگری دارد و می‌گوید: «تا واکسیناسیون 80 درصد مردم به‌طور کامل انجام نشود و بچه‌ها هم واکسن معتبر دریافت نکنند، اجازه نمی‌دهم فرزندم به مدرسه برود. ناچارم برای او وقت بیشتری بگذارم یا معلم خصوصی بگیرم.» سعید که در پایه دوازدهم تحصیل می‌کند و واکسن هم دریافت کرده، می‌گوید: «امسال، سال سرنوشت‌سازی برای من و هم‌سن‌وسال‌هایم است؛ به خاطر همین لحظه‌شماری می‌کنم تا همه دانش‌آموزان واکسن دریافت کنند و البته ویروس کرونا تا حدودی رام شود و بتوانیم در مدارس حضور پیدا کنیم.» دغدغه‌های معلمان هم کمتر از خانواده‌ها و دانش‌آموزان نیست. اکبری، معلم پایه ابتدایی می‌گوید: «آموزش مجازی بسیار وقت‌گیر و طاقت‌فرساست. دانش‌آموزان هم چندان تمایلی به استفاده از آموزش‌های مجازی ندارند و دلشان می‌خواهد هرچه زودتر در مدارس حضور یابند. به‌هرحال نمی‌توان تحت هر شرایطی راضی به بازگشایی مدارس بود. اگر ویروس کنترل نشده باشد، مسلما حضور در مدارس، هم برای دانش‌آموزان و هم‌خانواده‌های آن‌ها و هم معلمان خطرناک است و باعث گسترده‌تر شدن زنجیره شیوع می‌شود.» معلم دیگری نیز می‌گوید: «برخی از خانواده‌ها به ما مراجعه می‌کنند و می‌گویند در صورت بازگشایی باید چهارچشم مواظب بچه‌هایمان باشید که مبادا ماسکشان را بردارند یا نزدیک همدیگر شوند. مگر چنین چیزی امکان دارد؟ معلم‌ها چطور مواظب بچه‌ها باشند؟ اگر قرار به بازگشایی مدارس باشد، باید فکر اساسی برای حفاظت از جان دانش‌آموزان و معلمان و… کرد.»
تنها دو قدم مانده به آبان ماه
سال تحصیلی جدید به‌صورت آنلاین از امروز آغازشده و فعلا و برای دومین سال متوالی دانش‌آموزان رخصت حضور در کلاس‌های درس را پیدا نکردند؛ سالی که البته به گفته آموزش‌وپرورش و رئیس‌جمهور و همچنین ستاد کرونا قرار نیست مثل سال گذشته باشد و به‌زودی در آن مدارس بازگشایی خواهند شد؛ وعده‌ای که به واکسیناسیون عمومی و رفتار ویروس بستگی دارد و چندان به تحقق آن نمی‌توان امیدوار بود. حالا باید منتظر ماند و دید آیا واکسیناسیون عمومی می‌تواند طلسم را بشکند و دانش‌آموزان را راهی مدرسه کند؟ آیا تا آبان ماه، ویروس رام می‌شود و دست از جولان می‌کشد؟ آیا دانش‌آموزان امسال توفیق حضور در مدارس را پیدا می‌کنند؟
