برنج ایرانی؛ اسیر خشک‌سالی و دلالی

پاییز  1390 هرکیلوگرم برنج درجه یک ایرانی با قیمت سه هزار و 700 تومان به فروش می‌رسید. ولی در پاییز 1400 قیمت هرکیلوگرم برنج تولید داخل به مرز کیلویی 60 هزار تومان رسید. در برخی از فروشگاه‌های سطح استان، پیدا‌کردن یک کیسه 10 کیلوگرمی برنج لنجان تولید سال جدید مانند پیداکردن سوزن در انبار کاه است؛ چراکه شماری از تولیدکنندگان اذعان کرده‌اند برنج لنجان ندارند یا اگر هم دارند، تولید امسال نیست! مشاهدات میدانی نشان می‌دهد برنج‌های وارداتی نیز مانند داخلی قیمت بالایی دارد و یک کیسه 10‌کیلوگرمی آن 220 تا 400 هزار تومان قیمت خورده است.

تاریخ انتشار: ۰۸:۵۲ - یکشنبه ۹ آبان ۱۴۰۰
مدت زمان مطالعه: 3 دقیقه

برنج به عنوان محصولی استراتژیک این روزها به سختی و گرانی سر سفره مردم می‌آید، آن طور که مسئولان می‌گویند تولید برنج در سال جاری کاهش یافته است. درنتیجه احتمال افزایش قیمت مجدد این محصول وجود دارد.
به گزارش خانه ملت، طبق گفته ذبیح‌الله اعظمی ساردوئی، عضو هیئت رئیسه کمیسیون کشاورزی، آب، منابع طبیعی و محیط زیست مجلس، برنج از کشاورزان با قیمت حدودی هر کیلوگرم ۳۹ تا ۴۰ هزار تومان خریداری می‌شود؛ ولی با قیمت حدود ۶۰ هزار تومان به دست مصآآرف‌کنندگان می‌رســد. بررسی‌های میدانی نشان می‌دهد درصد بالایی از فروشندگان قیمت برنج را فراتر از حد نرمال تعیین کرده‌اند و در مهر ماه قیمت برنج لنجان از هر کیلوگرم 60 هزار تومان عبور کرد. براساس گزارش‌های میدانی قیمت هر کیلوگرم برنج طارم 46 تا 65 هزار تومان، برنج لنجان 40 تا 65 هزار تومان، برنج فجر 39 تا 46 هزار تومان، شیرودی 36 تا 45 هزار تومان و برنج عنبربو 22 هزار و 500 تومان تا 42 هزار تومان است.
«برنج 40 هزار تومانی با قیمت 60 هزار تومان به دست مصرف‌کننده می‌رسد.» چرا 33 درصد به قیمت اصلی برنج افزوده می‌شود؟ اکبری، یکی از فروشندگان باسابقه برنج در پاسخ به این سؤال می‌گوید: «علت مشخص است، دلال‌بازی! عده‌ای به بازار برنج هجوم آورده‌اند و مقدار زیادی از این محصول را می‌خرند تا سود کنند؛ مثلا خرید 100کیلوگرم برنج به قیمت 40 هزار تومان و فروش آن به قیمت 60 هزار تومان، ناقابل دو میلیون تومان سود دارد. حالا حساب کنید بعضی دلال‌ها به صورت تنی برنج از کشاورز می‌خرند.» بخش از تولیدکنندگان و فروشندگان قصد فروش محصول خود را ندارند و آن‌ها راهی انبار می‌کنند. قزل، یکی از فعالان بازار برنج در این باره توضیح می‌دهد: «گاهی تولیدکننده به ویژه تولیدکننده کوچک از فروش برنج به ویژه به دلالان خودداری می‌کند و حتی حاضر است برنج را در انبار خانه خود نگهداری کند؛ ولی محصول خود را نفروشد. علت این رفتار تولیدکنندگان نیز انتشار اخباری مانند بی‌آبی، خشک‌سالی و… است، تولیدکننده می‌ترسد و برنج خود را انبار می‌کند. غافل از اینکه این رفتار بر شدت گرانی‌ها تأثیرگذار است.» قزل مدعی‌ است بخشی از فروشندگان با هدف سرمایه‌گذاری در بازار برنج، تصمیم به فروش ندارند. با این اوصاف پس از سکه، خودرو و شکر حالا باید منتظر ظهور سلاطین برنج در اصفهان بود!

کاهش سطح زیر کشت برنج

۱۹ استان کشور امکان کشت برنج دارند؛ ولی با توجه به خشک‌سالی رخ‌داده سطح زیر کشت این محصول کاهش قابل توجهی داشته است. برای مثال در استانی مانند خوزستان حدود هفت‌هزار هکتار از اراضی زیر کشت برنج نرفت و این اتفاق در استان‌هایی مانند فارس نیز رخ داد. مسئولان طی سال‌های گذشته بارها از کاهش برداشت برنج به دلیل کم‌آبی ‌گفته‌اند و تولیدکنندگان و فعالان بازار برنج نیز مهر تأییدی بر این گفته‌ها می‌زنند. علاوه بر این آمار رسمی برای تأیید این گفته‌ها وجود دارد و تولید داخلی برنج سالانه حدود دو میلیون تن است. به استناد آمار وزارت نیرو در سال جاری تولید به دلیل خشک‌سالی با کاهش 50 درصدی رو‌به‌رو شده؛ در نتیجه تولید برنج کم شده است. به گزارش فارس، سید جواد ساداتی‌نژاد، وزیر جهاد کشاورزی از کاهش 20 درصدی تولید برنج به دلیل خشک‌سالی خبر داد. اکبری، درباره کاهش تولید برنج و تأثیر آن بر قیمت‌ها می‌گوید: «سال گذشته قیمت هر کیلوگرم برنج ایرانی حدود 30 تا 45 هزار تومان بود و امسال با قیمت 60 هزار تومان به فروش می‌رسد. من معتقدم دلیل اصلی گرانی برنج کم‌آبی است و با تداوم خشک‌سالی سال آینده قیمت برنج چند برابر بیشتر می‌شود.»
دولت طبق سیاست هرساله واردات برنج را در فصل برداشت این محصول ممنوع می‌کند. ولی به گزارش اقتصاد آنلاین، عباس تابش، معاون وزیر صمت از لغو ممنوعیت ثبت سفارش و واردات فصلی برنج از ابتدای آبان ماه خبر داده است. درحال حاضر ثبت سفارش برنج خارجی آغاز شده است تا کمبود بازار برطرف شود؛ اگرچه برنج وارداتی هم قیمت پایینی ندارد و طبق بررسی میدانی ارزان‌ترین نمونه آن برنج پاکستانی، بمبا و… هر کیلوگرم 22 هزار و 500 تومان و گران‌ترین آن طبیعت، آوازه، محسن و… هر کیلوگرم 36 هزار و 700 تومان قیمت خورده‌اند.