دبیر ستاد حقوق بشر قوه قضاییه درباره تحریم برخی از افراد آمریکایی از سوی ایران اظهار کرد: «از دو سال گذشته تا کنون آمریکا هرگونه تحریم موضوعی (تحریمهای انرژی، مالی و بانکی) را که میتوانست، علیه کشورمان اعمال کرد و زمانیکه حوزهای باقی نماند، به موضوع تحریم افراد و اشخاص حقیقی و حقوقی رو آورد.» کاظم غریبآبادی با اشاره به تحریم چند آمریکایی از سوی ایران بیان کرد: «رژیم آمریکا صالح نیست تا بخواهد مدعی و پرچمدار حقوق بشر شود و کشورها را به لحاظ نقض حقوق بشر تحریم کند.
در قــانــون مــوضــوعــی تــحــت عــنــوان مقابلهبهمثل وجود دارد و ایران بر اساس همین موضوع اقدام کرده و برخی از اشخاص حقیقی و حقوقی آمریکا از جمله افراد دخیل در حوزه حقوق بشر را در لیست تحریمی قرار داده است.» او تصریح کرد: «شاید پرسیده شود مگر ما آمریکا هستیم که تحریم میکنیم؛ اما در پاسخ باید بگویم ما در مقابل نقض قوانین آمریکا ساکت نمینشینیم. اگر آن پشتیبانی قوی مالی را نداریم تا بتوانیم آمریکا را تحریم کنیم، میتوانیم حداقل کار خود را انجام دهیم و نام افراد را اعلام کنیم و بگوییم که آنها هم نقض حقوق بشر کردهاند.»
اقدامات ضد توافقی مدعیان دیپلماسی
همزمان با تحریمهای جدید وزارت خزانه داری آمریکا علیه ایران، پارلمان انگلیس نیز در پیروی از سیاستهای واشنگتن، علی رضوانی، خبرنگار صداوسیمای ایران، به همراه علی قناعتکار، بازپرس دادسرای اوین و همچنین غلامرضا ضیایی، رئیس سابق زندان اوین را در لیست تحریم خود قرار داد. این تحریم انگلیس، شامل ممنوعیت سفر و مسدودکردن داراییهای افراد یادشده در این کشور است؛ افرادی که تاکنون نه انگلیس رفتهاند و نه اموالی در این کشور دارند. از طرفی، این تحریمهای اخیر در حالی علیه کشورمان اعمال شد که ایران با کشورهای 1+4 از جمله انگلیس در وین به مذاکره مشغول بود و لغو کامل تحریمها اما از شروط اصلی ایران در ادامه این دور مذاکرات برای توافق بود؛ درحالیکه آمریکا و انگلیس بر خلاف این شرایط و مواضع ایران عمل کردند و همچنان بر تعداد تحریمها، آنهم در میانه این مذاکرات، افزودند. این فضا نشان میدهد که غربیها بر خلاف ادعاهای خود نهتنها توافق و مذاکره با ایران را اولویت خود نمیدانند، بلکه همچون گذشته میان گفتهها و عملشان بسیار فاصله است و این تناقض با مسیر مذاکرات وین سازگار نیست؛ آنچه علی باقری کنی، معاون وزیر خارجه کشورمان، در این باره گفت: «ایران با اراده خود بر سر میز مذاکرات حاضر شد و مجبور به این کار نبود. ما از طرف دیگر توقع داریم که بهطور منطقی با مذاکرات تعامل
کند.» سخنگوی وزارت امور خارجه ایران نیز در واکنش به تحریمهای وقیحانه ایالاتمتحده در بحبوحه مذاکرات وین و در قالب توییت مطرح کرد: «حتی در میانه گفتوگوهای وین، آمریکا از اعمال تحریم علیه ایران دست بر نمیدارد.» سعید خطیبزاده با اشاره به اینکه واشنگتن قادر به درک این مسئله نیست که کارزار «شکست حداکثری» و «گشایش دیپلماتیک» نقیض هم هستند، خاطرنشان کرد: «تشدید تحریمها نهتنها اهرم نمیسازد، بلکه در تضاد با جدیت و حسننیت ادعایی است. آمریکا نخواهد توانست از تحریمها بهعنوان اهرم فشاری در مذاکرات استفاده کند.»
آمریکا و انگلیس تنها به این تحریمهای خود علیه ایران اکتفا نمیکنند و از هر شرایط و ابزاری برای مقابله با کشورمان استفاده میکنند؛ تاجاییکه در روز جمعه (26 آذر) نیز با دادن رأی موافق به قطعنامهای در مجمععمومی سازمان ملل درباره آنچه «وضعیت حقوق بشر در ایران» خوانده شده است، به تکرار اتهامهای ضد ایرانی خود پرداختند و بار دیگر با استفاده سیاسی و ابزاری و به بهانه حمایت از حقوق بشر در راستای ضربه دوباره به ایران قد علم کردند. فرانسه، آلمان، عربستان و بحرین از دیگر حامیان این قطعنامه جدید علیه ایران بودند.
تحریمهای وزارت خزانهداری آمریکا یک رفتار سمبلیک است
مهدی مطهرنیا، کارشناس مسائل بینالملل، با توضیحی در خصوص چگونگی اعمال تحریمهای یکجانبه آمریکا علیه کشورهای جهان دراینباره به «اصفهانزیبا» گفت: «پشتوانه یک تحریم، نظام قدرتی است که در پشت آن قرار گرفته است. به بیان دیگر، تحریم یک کشور بهوسیله کشور یا کشورهای دیگر، نیازمند نظامی قدرتمند در بیشتر ابعاد برای اعمال آن تحریم است. ایالاتمتحده آمریکا نیز با تأثیرگذاری بسیار بر کشورهای جهان و همچنین داشتن قدرت اقتصادی و نظامی از مزیتهای تحریمی بسیاری برخوردار است و با این شرایط میتواند کشورهای متفاوتی را تحت تحریمهای ظالمانه خود قرار دهد؛ حتی در صورت ایستادگی و عدمرعایت پروتکلهای تحریمی آنها را به شیوه خود مجازات کند؛ تا جایی که تحریمهای اعمالی ایــالاتمــتــحــده آمــریــکا حتــی عــلیــه کشورهای قدرتمندی همچون چین و روسیه هم اثرگذار است.» مطهرنیا در پاسخ به چرایی تحریم آمریکا، آنهم در بحبوحه مذاکرات ایران با کشورهای 1+4 با هدف توافق تا احیای برجام، افزود: «هدف تحریمها هدایت ایران برای خروج از یک وضعیت ضد ایالاتمتحده آمریکا و در چهارچوب قواعد بینالمللی ناظر بر رفتار کنشگران سیاسی در عرصه بینالمللی است. ایران نیز در چهارچوب یک رویکرد انقلابی ایدئولوژیکمحور، تلاش میکند در برابر رهبری ظالمانه ایالاتمتحده آمریکا بر جامعه جهانی بایستد و طی چهار دهه همواره به مقابله با آمریکا پرداخته است؛ لذا تحریمها به هر تقدیر ناشی از کنش ایران در برابر آمریکا بهعنوان یک قدرت غیرعادلانه است که شایسته مبارزه است. ایالاتمتحده آمریکا نیز در ارتباط با این نوع رویکرد کشورمان، در پی تحریم ایران و تشدید تحریمها برای شکستن مقاومت تهران در برابر خود در هر شرایطی همچون خلال مذاکرات هستهای در وین بدون درنظرگرفتن تأثیر آنها بر توافق است.»
او همچنین با اشاره به تحریمهایی که ایران در پاسخ به این اقدام خصمانه آمریکا انجام داده است، گفت: «کشورهایی همچون ایران، میتوانند در قالب تحریم ایالاتمتحده آمریکا با او رقابت کنند؛ اما اینکه آیا تحریمها از سوی کشورمان دارای پشتوانه قدرتی هستند و اساسا ارتباط منطقی بین این تحریمها و تحریمهای آمریکا علیه کشورمان وجود دارد یا خیر؟ میتوان گفت ایران باید اصل مقابلهبهمثل را به نمایش بگذارد. البته این تحریمهای ایران نیز همچون تحریمهای اخیر وزارت خزانهداری آمریکا علیه کشورمان اساسا یک رفتار سمبلیک در بیان اعتراض قلمداد میشوند.»
تحریم زندانهای ایران بی اثر است
مطهرنیا همچنین با اشاره به تحریم زندانهای اصفهان و زاهدان از سوی ایالاتمتحده ادامه داد: «دشمنان ایران همچون آمریکا با سوءاستفاده از برخی شرایط در ایران و به بهانه حمایت از حقوق بشر افکار عمومی را موردهدف قرار میدهند؛ در حالیکه سازمانهای بینالمللی طرفداران حقوق بشر بارها ایالاتمتحده آمریکا را در ارتباط با مدیریت برخی از زندانهای این کشور زیر سؤال بردهاند. به عبارتی، هدف آمریکا از تحریم زندانهای ایران این است که بتواند از منظر رسانهای ایران را در میان نخبگان و تودهها، ناقض حقوق بشر معرفی کند. درواقع این تحرک ایالاتمتحده آمریکا علیه زندانهای ایران مقدمهای برای مطرحشدن جدیتر پرونده حقوق بشر ایران در شورای امنیت است.»
به گفته این کارشناس بینالملل، این تحریمها تأثیری بر روند کار زندانهای ایران نخواهد گذاشت. او افزود: «عینیتیابیهای این تحریمها علیه زندانهای ایران رویکردی جدی بهشمار نمیآید و تنها دلیل این اقدام از سوی آمریکا، ناشی از پررنگتر کردن پرونده حقوق بشری کشورمان در حضور جامعه جهانی است.» از سوی دیگر، نعمت احمدی، کارشناس مسائل حقوقی نیز در خصوص تحریم زندانهای ایران و مقابلهبهمثل ایران در تحریم چند تن از اشخاص آمریکایی به «اصفهانزیبا» گفت: «توان اجرایی هر تحریمی و تأثیر آنها در شرایطی محسوس است که پای محدودیت در تعاملات اقتصادی و تجاری به میان باشد و دولتها از روابط و مذاکرات با یکدیگر در این حوزه منع شوند؛ اما تحریم اشخاص و برخی نهادها همچون زندانها، بیشتر جنبه نمادین دارد و تأثیری بر روند فعالیت آنها نخواهد داشت.» به گفته احمدی، تحریم زندانهایی همچون زندان اصفهان یا زاهدان بیاثر است؛ چراکه این نهادها هیچ مناسباتی با جهان بینالملل ندارند. او افزود: «زندانهای ایران وابسته به سازمان زندانها و این سازمان نیز وابسته به قوه قضاییه کشورمان است. از این جهت تحریمها تنها بهمنظور خدشهدارکردن چهره ایران در مقابل جامعه جهانی از سوی دشمنان کشورمان مطرح میشود.»
با همه این شرایط و به موازات ادامه سیاست فشار حداکثری آمریکا علیه کشورمان در قالب تحریمها با هدف تسلیم ایران در توافق هستهای و البته انحراف افکار عمومی در راستای تقویت رویکرد ضد ایرانی، شرایط مذاکرات وین تا به اینجا پیشرفت خوبی داشته است. به گفته علی باقری، معاون سیاسی وزیر امور خارجه کشورمان،
متون پیشنهادی ایران در دو سند جاری این دور از مذاکرات قرار گرفت و مبنای گفتوگوهای آتی در وین شد که ایران در خصوص آنها بسیار جدی و تحت هیچگونه فشاری حاضر به عقبنشینی نخواهد بود. درعینحال روز چهارشنبه هفته گذشته (24آذر) آژانس بینالمللی انرژی اتمی با سازمان انرژی اتمی ایران نیز در خصوص نصب دوربینهای جدید آژانس به توافق رسید؛ توافق و شرایطی نسبتا خوب برای کشورمان که به گفته رئیس دستگاه دیپلماسی ایران میتواند برخی نگرانیهای ادعایی درخصوص برنامه هستهای صلحآمیز ایران را برطرف کند و تداوم بیشازپیش همکاریهای متقابل با آژانس را بهدنبال داشته باشد.
