دیپلماسی فعال پایتخت معنوی اصفهان

به گزارش اصفهان زیبا؛ سرزمین تخت‌فولاد با داشته‌های غنی فرهنگی‌تاریخی و مذهبی که به‌نوعی هویت شهر اصفهان و ایران است و از سوی دیگر، دومین قبرستان جهان تشیع به‌لحاظ وسعت به‌شمار می‌رود، با هدف توسعه و تقویت بعد منطقه‌ای و بین‌المللی در تابستانی که گذشت با قبرستانی در نجف‌اشرف با عنوان وادی‌السلام، تفاهم‌نامه‌ای را به امضا رساند که به گفته مدیریت این مجموعه در بستر این تفاهم‌نامه با عنوان «هم‌آینه» استفاده بهینه‌تری از ظرفیت‌ها، جذابیت‌های گردشگری و بافت جغرافیایی تخت‌فولاد در سطح فراملی شود؛ سرزمینی که مشاهیر، علما و استادان صاحب‌نامی را در خود جای داده است و می‌توان با نگاهی گردشگری به آن، توسعه اقتصادی را به‌منظور بهبود و ارتقای فضای کیفیت شهری فراهم کرد.
ظرفیت‌های گردشگری تخت‌فولاد جلوتر از وادی‌السلام
وادی‌السلام به‌لحاظ تاریخی قدیمی‌ترین قبرستان تاریخی جهان تشیع است؛ تخت‌فولاد نیز بعد از وادی‌السلام بزرگ‌ترین قبرستان جهان تشیع ازنظر وسعت به‌شمار می‌رود و پس از قبرستان بقیع هم در رده سوم به‌لحاظ اهمیت قرار دارد؛ ویژگی که در انعقاد تفاهم‌نامه خواهرخواندگی میان تخت‌فولاد و وادی‌الاسلام مورد توجه قرار گرفته است. آن‌طور که ابراهیم عمرانی، مدیر مجموعه تخت‌فولاد، در راستای این تفاهم‌نامه همکاری مشترک می‌گوید، وادی‌السلام، این قبرستان تاریخی جهان تشیع، به‌لحاظ بعد هویتی و تاریخی به تخت‌فولاد نزدیک است و همین ویژگی‌ها باعث شده است دو مکان به یک نقطه مشترک همکاری برای عقد تفاهم‌نامه خواهرخواندگی برسند؛ البته تخت‌فولاد در حوزه زیرساختی و گردشگری به‌مراتب جلوتر از وادی‌السلام است؛ چراکه مقامات عراقی به قبرستان‌های تاریخی خود نگاه گردشگری ندارند.
تقویت بعد منطقه‌ای و بین‌المللی تخت‌فولاد
خواهرخواندگی تخت‌فولاد با وادی‌السلام با محوریت تاریخی و هویتی است. در تفاهم‌نامه میان تخت‌فولاد و وادی‌السلام سعی شده است بعد بین‌الملل تخت‌فولاد را تقویت کنند و تخت‌فولاد را به جهان اسلام و تشیع بشناسانند؛ چراکه با تقویت این بعد، تخت‌فولاد جایگاه بالاتری خواهد یافت و به‌واسطه این ارتقا، مطمئنا به توسعه در دیگر حوزه‌ها همچون گردشگری و اقتصادی هم خواهد رسید؛ موضوعی که مدیریت مجموعه نیز به آن اشاره و بسیار بر آن تأکید کرده است.
او معتقد است درکل، استفاده از ظرفیت‌های مجموعه تخت‌فولاد نباید به اصفهان محدود شود؛ بلکه باید از بعد ملی به بعد بین‌المللی منتقل شود. از طرفی، توافق میان تخت‌فولاد و وادی‌السلام نیز در قالب پروژه‌هایی جداگانه که برخی از آن‌ها به ارتقای جایگاه ملی و شهری کمک خواهد کرد و برخی دیگر، دستاوردهای گردشگری، تاریخی و هویتی به‌همراه خواهد داشت، تعریف می‌شود؛ اهدافی که ممکن است برای تحقق آن‌ها هزینه‌هایی هم صورت گیرد تا بعدها به مرحله بهره‌برداری برسد؛ همچنین به نقل از عمرانی در رابطه با وادی‌السلام سعی شده است هویت‌های تخت‌فولاد را منتقل کنند؛ رویکردی که با برخی از قبرستان‌های عمومی داخلی هم به اجرا گذاشته‌ شده است؛ برای مثال، وادی‌السلام با باغ‌رضوان یا با قبرستان‌هایی در یزد و سمنان هم این تفاهم‌نامه را امضا کرده است.
پیشنهاد‌های تخت‌فولاد
به وادی‌السلام
تخت‌فولاد به‌لحاظ هویتی و کارکردی و بدون درنظرگرفتن تفاهم‌نامه‌های خواهرخواندگی و هم‌آینگی به‌تنهایی یک سرمایه است و می‌تواند در توسعه گردشگری اصفهان و اقتصاد شهری نقش‌آفرینی کند و درآمد پایداری را برای شهر به‌همراه داشته باشد. پوسته اصلی خواهرخواندگی تخت‌فولاد و وادی‌السلام بیشتر با نگاه هویتی و تاریخی شکل ‌گرفته است؛ البته در بستر این توافق‌نامه و در استفاده از آن می‌توان به اهداف گردشگری و اقتصادی هم توجه کرد.
به گفته مدیریت مجموعه تخت‌فولاد پس از عقد تفاهم‌نامه همکاری تخت‌فولاد و وادی‌السلام چندین پیشنهاد در حوزه‌های مختلف به مسئولان این قبرستان ارائه شده است که با تأیید برخی از پروژه‌ها از سوی طرف مقابل، مقدمات آن‌ها در حال انجام است؛ برای مثال، با توجه به تجربه تخت‌فولاد در تهیه چهار جلد دانشنامه، تنظیم دانشنامه مشاهیر وادی‌السلام به تخت‌فولاد سپرده شود که به‌نوعی، فتح‌بابی هم برای حضور پژوهشگران و محققان در وادی‌السلام خواهد بود. تولید نقشه‌های مشترک از مشاهیر و بناهای آرامگاهی قبرستان وادی‌السلام و تخت‌فولاد نیز از دیگر پیشنهاد‌های تخت‌فولاد به این قبرستان است که گردشگر می‌تواند با استفاده از این نقشه‌ها با مشاهیر و اماکن هر دو قبرستان آشنا شود؛ درعین‌حال در حوزه اقتصادی هم تلاش شده است تورهای مشترکی میان قشر نخبه و مؤثر اصفهان و نجف صورت گیرد تا از این طریق دیگر ظرفیت‌های شهری هم درگیر شوند؛ فضایی که به اقتصاد شهری کمک خواهد کرد. طبق اظهارات مدیر مجموعه تخت‌فولاد در حال حاضر 9هزار دانشجوی عراقی در اصفهان مشغول به تحصیل هستند که می توان با همکاری شهرداری نجف، زمینه بازدید آن‌ها از تخت‌فولاد را فراهم کرد؛ همچنین تولید ویژه‌نامه‌های شخصیت‌محور از دیگر پروژه‌های ذیل تفاهم‌نامه تخت‌فولاد با وادی‌السلام است که قرار است در قالب ویژه‌نامه یک خوانش شخصیت یا شخصیت‌گردی برای رجال و مشاهیر قبرستان وادی‌السلام صورت گیرد.
هم‌آینگی؛ نه خواهرخواندگی
عمرانی با اشاره به این موضوع که تفاهم‌نامه میان دو قبرستان تاریخی تخت‌فولاد و وادی‌السلام با عنوان هم‌آینگی، مدلی از خواهرخواندگی است که دو مکان هم‌آینه یا به‌نوعی آینه یکدیگر شوند، خاطرنشان می‌کند: «در خواهرخواندگی دو شهر مطمئنا دستاوردهای بسیاری در بخش اقتصادی از طریق پروژه‌های مشترک در حوزه گردشگری، ارائه خدمات، هوشمندسازی و… وجود دارد؛ آنچه در خواهرخواندگی دو مکان تاریخی‌مذهبی آن‌هم در فاز اول همکاری‌ها کمتر دیده می‌شود.»
رویکرد دیپلماسی فعال تخت‌فولاد
فعالیت‌ها و اقدامات اخیر مجموعه تخت‌فولاد در حوزه دیپلماسی نشان می‌دهد که این رویکرد از ابتدای امسال به شکل قوی‌تری دنبال شده است. عمرانی «دیپلماسی فعال» را مدنظر مجموعه می‌داند و معتقد است که دیپلماسی فعال به این معناست که بتوانیم نظام مسائل تخت‌فولاد را شناسایی کرده و به پیشبرد آن‌ها از طریق دیپلماسی کمک کنیم و هم‌آینه و عقد تفاهم‌نامه تخت‌فولاد با وادی‌السلام نیز در این راستا صورت گرفته است تا بتوان یک دیپلماسی قوی در عرصه بین‌الملل برای مجموعه تخت‌فولاد تهیه و در این مسیر بهره‌هایی را نصیب مجموعه کرد.
ظرفیت‌های آیینی‌مذهبی
با نگاهی گردشگری
به گفته مدیر مجموعه تخت‌فولاد، در شهر اصفهان ظرفیت‌های مغفولی وجود دارد که اگر خوب شناخته، استخراج، معرفی و استفاده شود، باعث کسب درآمد هم از شهروند و هم از مسافر خواهد شد؛ برای مثال، با درنظرگرفتن و استفاده از میراث ناملموس تخت‌فولاد که بخشی از آن‌ها طی سال‌ها نادیده گرفته ‌شده است، می‌توان به درآمد شهری رسید؛ آنچه در مقوله آ‌رامگاه‌گردی هم به آن اشاره ‌شده است؛ درعین‌حال می‌توان به برخی از آیین‌های مذهبی همچون نذر شمع و… نگاهی گردشگری داشت؛ ظرفیت‌هایی معنوی که جذابیت‌های آن‌ها برای گردشگران می‌تواند دستاوردهای اقتصادی به‌همراه داشته باشد.