به گزارش اصفهان زیبا؛ با تشدید حملات وحشیانه رژیم جعلی اسرائیل به مناطقی از لبنان و سرزمینهای اشغالی فلسطین، رهبر معظم انقلاب و برخی از مراجع دیگر بر امدادرسانی به مردم بیگناه این سرزمینها تأکید کرده و صرف بخشی از وجوهات شرعی را برای آن جایز برشمردند.
پس از صدور این حکم، انجام امور خیر و عامالمنفعه در کشور ما رونقی دوباره یافت و مردم خیر و فداکار ایران، بار دیگر در میدان نیکوکاری حضور برجسته خود را به نمایش گذاشتند. البته احسان و نیکوکاری مردم ایران، پیشینهای تاریخی دارد که نشان از اهتمام مردم این مرزوبوم به امداد و دستگیری از مظلوم و ناتوان است.
احسان و نیکوکاری از صفات فطری و ذاتی انسان است و افراد بهطور بالقوه و براساس فطرت پاک خود به انجام امور خیر تمایل دارد. دقیقا بر این اساس، بسیاری از افراد نیکاندیش، برای تبدیل رفتار خیرخواهانه از حالت بالقوه به حالت بالفعل، مجموعههایی تحت عنوان خیریه راهاندازی کردهاند.
این مؤسسههای خیریه، معمولا افراد دغدغهمند، دلسوز و دردآشنا و بهمنظور تحقق اهداف انساندوستانهای همانند درمان بیماران، نگهداری و مراقبت افراد معلول، یتیم و خانواده بیسرپرست و کمکرسانی به مظلومان تأسیس کردهاند.
در آیات قرآن کریم و سیره ائمه معصوم بهوفور بر انجام امور عامالمنفعه و خیرات تأکید شده و در آیه ۱۴۸ سوره بقره مؤمنان به سبقتگرفتن از یکدیگر در انجام خیرات ترغیب شدهاند.
اما آنچه در این یادداشت بررسیشده، آن است که چگونه میتوان این توان بالقوه را به توان بالفعل تبدیل کرد و روحیه خیرخواهانه مردم را برانگیخت؟
دراینراستا، در پژوهشی میدانی که نتایج آن در فصلنامه علمی تربیت اسلامی، شماره ۳۰ منتشر شده، با تعداد زیادی از مؤسسان خیریههای معتبر شهر اصفهان گفتوگو شده و عوامل بروز رفتار خیرخواهانه مردم شهر از منظر آنان بررسی و شده است. نتایج این پژوهش به شرح زیر است.
عوامل بروز رفتار خیرخواهانه
مؤسسان خیریههای معتبر اصفهان، در ضمن صحبتهای خود به عوامل و راهکارهایی که نیروی بالقوه انجام احسان و نیکوکاری مردم را به نیرویی بالفعل مبدل کند، اشاره کرده و عوامل بینشی و نگرشی را از مهمترین علل بروز رفتارهای خیرخواهانه مردم دانستند. این عوامل از منظر آنان بدین شرح است:
۱) آموزش، فرهنگسازی و رویکرد علمی نسبت به کار خیر، با توجه به رشد روزافزون مباحث علمی در جامعه امروزی
۲) درک و چشیدن تأثیر معنوی کار خیر توسط خیران. بسیاری از مردم با دیدن آثار و برکات وافر احسان و نیکوکاری در زندگی شخصی خود، تمایل زیادی به انجام آن نشان داده و به برکات دعای فرد مستضعف و مظلوم در حق آنان، اعتقاد قلبی دارند.
۳) اعتماد به خیریهها بهدنبال شفافسازی فعالیتهای آنان و حضور عوامل اجرایی صالح و مورد اعتماد در مدیریت کلان آنها
۴) ترویج فرهنگ کسب رزق حلال و معادباوری در بروز رفتار خیر، عوامل فردی و انسانی بسیار تأثیرگذار است. افرادی که به معاد، آخرت و وعدههای خدا ایمان دارند و یا پدران آنان به کسب رزق حلال اعتقاد راسخ داشتهاند، طبیعتا تمایل بیشتری برای کار خیر از خود نشان میدهند.
۵) مواجهه خیران با نتایج و تأثیرات مثبت اقدامات خیرخواهانه خود
۶) رویارویی مستقیم خیران با معضلات جامعه. اگر مردم بهطور مستقیم و از نزدیک نتایج معضلاتی مانند فقر، ظلم و استضعاف را حس کنند، قطعا رفتارهای خیرخواهانه بیشتری بروز خواهد کرد.
۶) حضور مبلغ وارسته و صاحبنفس در تشکیلات خیریهها
۷) تشویق معنوی خیران. اگرچه نیت اصلی خیرین از انجام انفاق و احسان، کسب رضای خداوند متعال است، براساس فطرت انسان، عامل تشویق میتواند به استمرار و افزایش رفتارهای خیرخواهانه کمک شایانی کند. این نکته شایان ذکر است که منظور از تشویق، همان تشویق معنوی است و تشویقهای مادی، دور از شأن خیران و کار خیر آنهاست.
۸) آموزش بخشندگی و نیکوکاری به کودکان. به اشتراکگذاشتن تجربه کمکرسانی به خیریهها و امداد مظلومان با کودکان؛ ضمن اینکه باعث الگوگیری آنها در انجام احسان و نیکوکاری شده، روحیه قدردانی و شکرگزاری را نیز در آنها تقویت میکند.
۹) ترویج اصل عدالتخواهی در حوزههای مختلف آموزشی، تحصیلی، اجتماعی، اقتصادی و … . مردم یک جامعه وقتی بدانند که تکتک آنها بهطور مساوی حق بهرهمندی از تمام امکانات اقتصادی، تحصیلی، بهداشتی، اجتماعی و … آن کشور را دارا هستند، در مواجهه با افرادی که شانس این دسترسی را ندارند، احساس مسئولیت کرده و برای برقراری عدالت در بین اقشار ضعیف جامعه، در حد توان خود اقدامی انجام میدهند.
