به گزارش اصفهان زیبا؛ تنها چند روز به اتمام پاییز باقی مانده ، اما هنوز بارش موثری در اصفهان رخ نداده است؛ وضعیتی کمسابقه که نگرانیها درباره آینده منابع آبی و شرایط زیستمحیطی استان را تشدید کرده است. انتظار میرفت بارشهای ابتدای پاییز بتواند بخشی از کمبود آبی سال گذشته را جبران کند، اما آمارهای رسمی روایت متفاوتی ارائه میدهند؛ به طوری که امسال بخش بزرگی از کشور، بهویژه مناطق مرکزی و شرقی، با یکی از خشکترین پاییزهای سالهای اخیر روبهرواست.
بحران گسترده کمبارشی در ایران
گزارش تازه سازمان هواشناسی نشان میدهد از ابتدای مهر تا اوایل آبان ۱۴۰۴، میانگین بارش کشور تنها به ۱.۷ میلیمتر رسیده؛ درحالیکه میانگین بلندمدت این بازه بیش از ۶ میلیمتر است. برایناساس، کاهش بارشها در کشور حدود ۷۲ درصد برآورد میشود. همچنین ۱۹ استان از جمله اصفهان، فارس، کرمان، یزد و خراسان جنوبی تاکنون هیچ بارشی نداشتهاند، موضوعی که نشان میدهد پاییز امسال برای بسیاری از مناطق ایران فصلی خشک و غبارآلود خواهد بود. ادامه خشکی هوا فشار زیادی بر مخازن آبی اصفهان وارد کرده است. بنا به گفته منصور شیشهفروش، مدیرکل مدیریت بحران استان، اکنون فقط حدود ۱۱ درصد از گنجایش سد زایندهرود آب دارد و میزان ذخیره آن به حدود ۱۵۱ میلیون مترمکعب کاهشیافته است. او اعلام کرده طرحهایی برای کنترل مصرف در بخشهای شرب، صنعت و فضای سبز ابلاغ شده، اما در صورت تداوم وضعیت فعلی، تأمین آب شرب برخی نقاط استان با چالش جدی روبهرو خواهد شد.
هشدار درباره تنش آبی در استانهای مرکزی
فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت نیز در نشست خبری اخیر خود به ادامه روند کمبارشی اشاره کرده و گفته است استانهای تهران، اصفهان و چند استان مرکزی دیگر در وضعیت تنش آبی قرار دارند. او تأکید کرده تنها راهکار کوتاهمدت، کاهش جدی مصرف آب و همراهی عمومی است. دولت نیز در همکاری با وزارت نیرو و سازمان هواشناسی، بستههایی برای کاهش آثار ناشی از کمبارشی در دست تدوین دارد.
افزایش آلودگی هوا در سایه تداوم پایداری جوی
خشکی هوا تنها مشکل استان نیست. مینا معتمدی، کارشناس پیشبینی هواشناسی اصفهان در گفت و گو با رسانهها اعلام کرده در روزهای پایانی هفته نیز وضعیت پایدار جوی ادامه دارد و این موضوع موجب افزایش غلظت آلایندهها در ساعات پرتردد خواهد شد. او از احتمال صدور هشدار زرد به دلیل افزایش آلودگی خبر داده و افزود که دمای فعلی استان بین ۸ تا ۲۲ درجه در نوسان است؛ همچنین میمه با سه درجه زیر صفر سردترین نقطه استان گزارش شده است.
بر پایه مدلهای اقلیمی، احتمال شکلگیری سامانه بارشی مؤثر در مرکز کشور تا نیمه آذر چندان بالا نیست. به گفته کارشناسان، الگوهای جوی حاکم بر فلات مرکزی نشان میدهد بارشهای مؤثر پاییزی در کوتاهمدت چشمانداز امیدوارکنندهای ندارد. ازاینرو، اصلاح الگوی مصرف و صرفهجویی گسترده در بخشهای خانگی و صنعتی مهمترین راه عبور از این دوره کمبارش عنوان میشود.
احد وظیفه، رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی کشور در گفت وگو با «روزنامه اصفهان زیبا» با اشاره به آخرین وضعیت پیشبینیهای فصلی، نسبت به تداوم کمبارشی و خشکسالی در ماههای آینده هشدار داد.
او توضیح میدهد: «مدلهای اقلیمی هر ماه بهروز میشوند و هنوز پیشبینیهای جامع زمستان منتشر نشده است؛ چرا که مدلهای جهانی برای بازه ژانویه تا مارس معمولا تا نیمه دسامبر تکمیل میشوند.»
به گفته وظیفه، پیشبینیهای ماه گذشته تا حدی حالت خوشبینانه داشت و زمستان را برای بسیاری از مناطق کشور نزدیک به نرمال و حتی برای جنوب غرب بیش از نرمال نشان میداد. اما تنها مدل بهروزشدن در ماه جاری (مدل مرکز اروپایی) چنین تصویری ارائه نمیدهد و بارشهای زمستانی را چندان امیدوارکننده نمیبیند. این مدل، زمستان را در بهترین حالت «نرمال» و در صورت محتملتر «کمتر از نرمال» پیشبینی کرده، بهویژه برای مناطق جنوب شرق تا شرق کشور.
او با اشاره به شاخصهای بزرگمقیاس جوی و اقیانوسی، از جمله الگوهای مرتبط با اقیانوس آرام، میگوید: «این شاخصها نقش مهمی در بارشهای زمستانی دارند و شرایط امسال شباهت قابلتوجهی به سال گذشته دارد؛ سالی که زمستان با حدود ۳۰ درصد بارش کمتر از نرمال به پایان رسید.» وظیفه تأکید میکند: « حتی اگر زمستان امسال در خوشبینانهترین حالت نرمال باشد، جبران عقبماندگی شدید بارشها ممکن نیست.»
رئیس مرکز ملی اقلیم میافزاید: «۲۵ درصد بارش سالانه کشور مربوط به پاییز است، اما امسال حتی پنج درصد میانگین را هم دریافت نکردهایم. یعنی یکچهارم بارش سال را همین حالا از دست دادهایم و این عقبماندگی با هیچ زمستان نرمالی جبران نمیشود.»
وظیفه درباره وضعیت استانهای مرکزی نیز هشدار میدهد و میگوید: «زایندهرود و منابع آب زیرزمینی اصفهان شرایط مناسبی ندارند. حتی اگر بارشها در زمستان نرمال باشند، باتوجهبه سطح بسیار پایین ذخایر آبی نمیتوان به بازگشت شرایط مطلوب امیدوار بود.»
او درعینحال پیشبینی میکند:«شرایط بهار ۱۴۰۵ نسبت به بهار سال گذشته کمی بهتر خواهد بود، اما این بهبود نیز تأثیری جدی در جبران کسری آب و بارش سالانه نخواهد داشت.»
