به گزارش اصفهان زیبا؛ کلیسای بیتلحم دارای بزرگترین گنبد در بین کلیساهای اصفهان است و بیشترین تعداد نقاشی و تزئینات در ساخت آن وجود دارد؛ بهطوریکه روزنامه معروف و معتبر تلگراف در سال ۲۰۱۶ این کلیسا را در ردیف زیباترین کلیساهای جهان معرفی کرد. گاردین در مطلبی با عنوان «کلیساهای زیبای جهان» از بیت لحم اصفهان به عنوان سومین کلیسا در این لیست نام برده است.
مسیر رسیدن
۱. خیابان توحید، ابتدای نظر میانی، جنب میدان جلفا؛ ۲. خیابان حکیم نظامی، خیابان نظر میانی، بعد از میدان جلفا
نکته کاربردی گردشگرانه
همانند وانک و سایر مکانهای مذهبی متعلق به هموطنان مسیحی، این مکان در اعیاد و مراسم مذهبی مسیحیان و تعطیلات رسمی کشور تعطیل است.
همچنین ساعت کار این کلیسا همانند کلیسای وانک است و در شش ماه اول سال تا ساعت ۱۷:۳۰ و در شش ماه دوم تا ۱۶:۳۰ پذیرای علاقهمندان بوده و در ظهر نیز حدود دو ساعت تعطیل است.
بدو ورود
از در که وارد میشویم، فضایی بسیار کوچک مقابلمان قرار میگیرد که باجه بلیتفروشی کلیسا در آن واقع شده است. در ضلع شرقی آن حیاطی به مساحت حدود سیصد متر قرار دارد که چندین سنگ قبر در آن قرار گرفته و در این میان مقبره خواجه پطرس، بانی کلیسا، در غرب حیاط و زیر سقف واقع شده است.
البته حیاط کلیسا در قدیم بسیار بزرگتر از امروز و شامل ضلع شمالی نیز بود که در سال ۱۳۱۵ در تعریض خیابان نظر ضمیمه خیابان مذکور شد. در ورودی کلیسا کتیبهای وجود دارد که به خط قدیم ارمنی، سال احداث و مرمت بنا را ذکر میکند.
نقل است مردم محلی ابتدا در کلیسای مریم عبادت میکردند. با توجه به حسادت بانی این کلیسا (خواجه آودیک) با برادرش خواجه پطرس، روزی بنا به دلیلی، او را به کلیسا راه نمیدهند؛ لذا وی تصمیم میگیرد کلیسای بهتری جنب کلیسای مریم بسازد و اینچنین است که کلیسای بیتلحم احداث میشود.
مقدمه
کلیسای بیت لحم زیباترین کلیسای اصفهان است که باوجود معماری زیبا و تزئینات فوقالعاده آن همچنان نزد مردم اصفهان و گردشگران خارجی و داخلی ناشناخته است.
بیش از هفتاد تابلوی نقاشی، کاشیهای زیبای هفترنگ، گنبد طلاکاری شده و سنگقبرهای دوران صفویه از جذابیتهای کلیسایی است که دارای بزرگترین گنبد در بین کلیساهای سیزده گانه ارمنیان اصفهان است.
پیش از ورود
جنب میدان جلفا در ضلع جنوبی خیابان نظر میانی در میان انبوهی از مغازه، رستوران، مجتمعهای تجاری و عابرانی که در خیابان نظر در حال ترددند، کلیسای مهجور اما بسیار زیبایی قرار دارد.
دیواری آجری و بدون تزئین و دری با دو صلیب، تمام نمای بیرونی کلیسا را تشکیل داده است. متاسفانه نشانه یا تابلویی که این بنا را به گردشگران یا رهگذران معرفی کند، وجود ندارد.
از گنبدخانه تا محراب
کلیسا به سه قسمت مجزا تقسیم شده است: نخست ورودی است که به دو ستون منتهی میشود و اکنون دوربینهای مداربسته روی آنها سوار شده است.
دوم فضای اصلی که در حقیقت فضای گنبدخانه است و سوم محراب همراه دو اتاق در طرفین آن. تمام دیوارها و گنبدخانه از دهها نقاشی بسیار زیبا شامل مضامین مذهبی، تاریخی و ادبی پوشیده شده است.
از روایت عروج تا ضرب المثل ها
در اکثر نقاشیهای این کلیسا سلسله مراتب وجود دارد. از ضلع جنوب شرقی و جنب فضای محراب که آغاز کنیم، به ترتیب تولد حضرت مریم(س) و مراحل تربیت ایشان توسط کاهنان یهودی تا تولد حضرت عیسی(ع) و مراحل مختلف زندگی، نبوت، مرگ (بنا بر روایت مسیحیان) و عروج ایشان به زیبایی تصویر شده است.
در ضلع غربی کلیسا تصاویر شکنجههای گریگور، ملقب به منور، توسط تیرداد حاکم وقت ارمنستان، از سوی اشکانیان و درنهایت مسیحی شدن وی به چشم میخورد و در ضلع شمال شرقی برخی ضربالمثلها و روایتهای تاریخی به تصویر کشیده شدهاند؛ از جمله هشت فرشته روی ستونها و تصویر بزرگی از بهشت و جهنم در بالای ضلع غربی که خواجه پطرس را نیز نشان میدهد.
تابلوی معروف شام آخر در جنب آن، خلقت و بیرون راندن آدم و حوا، سنگسار شدن استفان مقدس و مریم مجدلیه از دیگر تابلوهای مشهور این کلیسای باشکوه است.
طلاکاری و کاشی هفت رنگ
کلیسای بیتلحم دارای تزئینات بسیار زیبای طلاکاری و کاشی هفترنگ است و موسیقی گروه کر فضای روحانی فوقالعادهای به آن میبخشد.
وقتی پولدارتر از شاه باشی
بیت لحم در آخرین سال حکومت شاهعباس اول احداث و ناقوس نصبشده در سردر ورودی در ۱۸۹۷ م برابر با ۱۲۷۶ نصب شده است. مرمت این سازه در سالهای ۱۲۷۸ و ۱۳۵۱ انجام شده است.
خواجه پطرس، بانی بنا، از متمولترین افراد کشور در زمان صفویان بود؛ بهطوریکه در زمان شاهعباس دوم ثروت وی را از شخص شاه نیز بیشتر تخمین میزدند.
کلیسای بیتلحم با هزینه شخصی وی احداث شد و تصویر وی نیز در دو نقطه از این کلیسا به تصویر کشیده شده است. مقبره وی و برخی از افراد خانوادهاش نیز در حیاط کلیسا قرار دارد.